Kultura

Brigitte Bardot

Nie wiadomo czy istnieją statystyki potwierdzające spadek efektywności pracy urzędników państwowych w latach 60., jednak ich koncentracja i gotowość do pracy niewątpliwie narażone były w owych czasach na szwank. Który mężczyzna przeszedłby bowiem obojętnie obok Brigitte Bardot? A to właśnie jej popiersie, stylizowane na symbol francuskiej rewolucji – Mariannę, zdobiło w tym okresie wnętrze każdego francuskiego merostwa. Dlaczego ona? „Gdy de Gaulle twierdzi, że Francja to on – mówi prawdę. Ale zapomina o mnie. Ja też jestem Francją, chociaż w zupełnie innym rodzaju” powiedziała kiedyś z dumą w jednym z wywiadów. I miała rację.

Francuzi zawsze znani byli jako pełni narodowej dumy indywidualiści. Skoro Hollywood miało swoją Marylin Monroe, czy Paryż mógł pozostać w tyle? Brigitte była bardziej niezależną i pełną tupetu wersją amerykańskiej gwiazdy. Tak jak ona stała się symbolem seksu, i tak jak o Marylin myślimy dziś zarazem z ironią, irytacją i rozbawieniem. Jej kariera aktorki w latach 50. i 60. symbolizowała radość i optymizm, panujące w powojennej Francji. Świat po raz pierwszy docenił jej urodę i wdzięk w 1956 roku, dzięki filmowi Rogera Vadima „I Bóg stworzył kobietę”. Film o frywolnej nastolatce prowokującej społeczność niewielkiego, przyzwoitego miasteczka odniósł światowy sukces. Mówiono wtedy, że w handlu międzynarodowym sama Bardot przyniosła krajowi więcej zysku, niż cały francuski przemysł motoryzacyjny. Nic dziwnego. Bardot pokochali wszyscy. Nie tylko dlatego, że symbolizowała radość zwycięskiej Francji. Była przede wszystkim pełna wdzięku i kobieca, a równocześnie przekorna i zbuntowana. Dla mężczyzn uosabiała ideał kobiecości, dla kobiet marzenia o emancypacji i niezależności.

Bardot urodziła się w Paryżu w latach 30. Jej ojciec był inżynierem i pracował w rodzinnym biznesie. To matka zachęciła urodziwą córkę, aby ta zainteresowała się kształceniem muzycznym i tanecznym. I był to strzał w dziesiątkę. Jako 15-latka zdobiła już strony francuskiego pisma „Elle”. Jej europejski sukces zaprocentował filmem w Ameryce, gdzie zagrała u boku Kirka Douglasa ”Ich wielka miłość”. Jej popularność za oceanem rosła w siłę. Do tego stopnia, że w 1965 roku powstał film „Droga Brigitte”, gdzie pojawił się też James Stewart. Tuż przed 40. urodzinami przeszła na filmową emeryturę. Od lat znana jest z wielkiego zaangażowania w walkę o prawa zwierząt.

Bécassine

Według francuskiego słownika Le Petit Robert, Bécassine oznacza przygłupią dziewczynę. Francuzom kojarzy się ono przede wszystkim z postacią z komiksu. Bécassine to mała naiwna dziewczynka żyjąca na początku XX wieku w Bretanii i paradująca w tradycyjnym lokalnym stroju, która wciąż wpada w tarapaty. Kiedy w 1903 roku Jacqueline Rivière, redaktor naczelna pisma dla dziewczynek „Tydzień Suzette” napisała krótką historyjkę, która została zilustrowana przez Josepha Pinchona, chciała tylko zapełnić lukę powstałą niespodziewanie podczas prac przy kolejnym wydaniu gazety. Nowa postać w niewiarygodnym tempie zawładnęła sercami małych czytelników i w gazetce zaczęły pojawiać się regularnie historyjki o Bécassine. Główna bohaterka była narysowana w sposób prześmiewczy a zarazem rozczulający i wraz z jej narodzinami Francja wkroczyła w erę nowego sposobu ilustrowania opowiadań, czyli rysunków komiksowych. Nawet autor słynnego Tintina tworząc w 25 lat później swoje dzieło, inspirował się rysunkami przedstawiającymi głupiutką Bretonkę. Bécassine przeżyła liczne przygody odkrywając cuda techniki, które upowszechniły się w XX. Pilotowała samolot, odkryła magię kina a nawet… rozmawiała przez telefon. Mieszkańcy Bretanii nigdy jej nie polubili. Do dziś uważają, że kompromituje ona ich region i oskarżali nawet twórców komiksu o rasizm. Mimo zapewnień, że Bécassine uosabia bardziej stereotypowe wyobrażenie burżuazyjnych elit z początku wieku na temat wieśniaków, gdyby mogli, słynna historia, którą do dziś zna każde francuskie dziecko zapewne przestałaby się ukazywać. Bécassine nieraz padła ofiarą ich ataków. Najbardziej spektakularny zanotowano w muzeum figur woskowych w Paryżu. Tam właśnie wtargnęła grupka Bretończyków z zamiarem zniszczenia jej figury. Z drugiej strony trudno im się dziwić. Gdy tylko w mediach jest mowa o komiksie, w gazetach pojawiają się nagłówki przypominające ten ze znanego dziennika France Soir, który ukazał się z okazji setnych urodzin Bécassine. „Czy ona nigdy nie zmądrzeje?” – pytali wtedy dziennikarze.

Bule

Gra w bule (inaczej petanka, od franc. „pétanque”) jest jedną z najpopularniejszych rozrywek we Francji. Francuzom kojarzy się ona najbardziej z letnimi niedzielnymi popołudniami w Prowansji, gdzie się narodziła. Zwykle grupka zaaferowanych starszych panów, nie spiesząc się, gra na wysypanym drobnym białym żwirem albo piaskiem skwerze, podziwiana przez znajomych i sąsiadów. Nie znaczy to jednak, że bule są sportem uprawianym wyłącznie przez emerytów. Grają w nie także przyjaciele, rodziny, dorośli i dzieci. Nic dziwnego. Zasady są proste. Bule, wielkie, stalowe kule należy rzucić jak najbliżej wyznaczonego celu (po francusku „cochonnet” czyli „prosiaczek”, często po prostu mała kulka). Wygrywa ten, kto dorzuci tam jak największą ilość swoich kul. Można oczywiście grać w wielu konfiguracjach, ale jeśli zetrą się dwie ekipy, w każdej z nich znajdzie się gracz, który będzie się starał rzucić bulą jak najbliżej „prosiaczka”, oraz drugi zamujący się wyłącznie zbijaniem kul przeciwnika znajdujących się niebezpiecznie blisko celu. Gra w bule inspirowana jest grą w kule uprawianą przez rzymskich legionistów. To oni rozpowszechnili ją w całym Basenie Morza Śródziemnego. Kule były wtedy drewniane i obijane gwoździami. We Francji, w 1907 roku, pierwsi zaczęli grywać w nie mieszkańcy Prowansji. Nazwa gry „pétanque” pochodzi zresztą od prowansalskiego określenia „ped tanco” – „stopy razem”, bo stopy gracza podczas rzutu muszą znajdować się wewnątrz nakreśonego na placu niewielkiego koła. Bule bardzo szybko podbił serca Francuzów. W latach 60. rozegrano pierwsze międzynarodowe mecze, a w 2004 roku odbyły się mistrzostwa świata w Grenoble, w których uczestniczyły aż 53 kraje! Możemy pochwalić się nawet klubami – stowarzyszeniami petanki. Od kilku lat ta gra cieszy się u nas coraz większą popularnością.

Carambar

Gdzie się spotkali pan i pani Dynamit? Proste, podczas wybuchu. Jak nazywa się sms, który tańczy? Textonic (od francuskiego słowa „texto” czyli „sms” i tańca tectonique). Nie śmiejecie się? Nic dziwnego. To kawały widniejące po wewnętrznej stronie papierka kultowych we Francji cukierków carambar. Sami Francuzi przyznają, że nie ma głupszych dowcipów i jeśli ktoś „spali” kawał, mówi się, że to „blague carambar” czyli „carambarowy” kawał. Czemu więc cukierki te są tak popularne? To żółte opakowanie z nazwą wypisaną grubymi, czerwonymi literami, niemal każdemu Francuzowi kojarzy się z czasami, kiedy po szkole biegł co sił do pobliskiej piekarni lub cukierni po carambary. Chętnie się nimi częstują, bo przypominają im słodki smak dzieciństwa, tak jak my rozpływamy się wspominając smak oranżady w szklanych butelkach z kapslem czy gumy Donald. Carambar jest cienki, podłużny i trochę podobny w smaku do naszych toffi, ale o wiele twardszy. Podobno, gdyby nie wypadek przy pracy w fabryce czekolady Chocolat-Delespaul Chavez w latach 50. nikt by o nim nie usłyszał. Jak głosi plotka, cukierek powstał kiedy w jednej z fabrycznych maszyn (notabene rozregulowanej) zmieszano przypadkiem masę karmelową i kakao. W efekcie uzyskano ciemne i twarde batoniki z masy karmelowej od których wywodzi się nazwa cukierka (barre-oznacza bowiem po francusku „batonik”). Carambary sporo przeszły. W zależności od kaprysu producenta wydłużały się do 10 cm, aby po kilku latach odzyskać starą długość czyli 8 cm. Wzbogacono je też z czasem o smaki owocowe. Ale na tym nie koniec cukierniczych wynalazków. Carambary najwyraźniej rozbudzają kulinarną kreatywność. Drink: „Vodka carambar” przygotowywany jest z carambarów rozpuszczonych w butelce wódki. Podobny specjał można również przygotować z rumem. Istnieje także przepis na ciasto na bazie carambarów. Szkoda, że Francuzi nie znają powiedzenia „małe a cieszy” – bo byłby to najlepszy slogan reklamujący ich ulubione cukierki.

Carotte de tabac

Co ma wspólnego marchewka i tytoń? Z pozoru nic, ale określeniem marchewka nazywa się szyld nad kioskiem tzw. bureau de tabac.

Są dwie wersje wyjaśniające tę nazwę. Pierwsza: nazwa pochodzi z dawnych czasów, kiedy to sprzedawało się tytoń w pęczkach i aby zapalić papierosa należało go trochę zetrzeć z krańców, tak jak ściera się marchewkę. Według drugiej wersji, kawałek marchewki wkłada się do paczki papierosów, co pozwala dłużej zachować ich świeżość.

Dzisiaj szyld marchewki jest jednym ze znaków rozpoznawczych francuskich miast. W nocy już z daleka widać świecącą marchewkę. Dla palaczy to miejsce gdzie mogą się udać nawet ciemną nocą, gdyż niektóre bureau de tabac są czynne non-stop. Jednakże, w bureau de tabac nie sprzedaje się tylko papierosów czy tytoniu. To miejsce, gdzie można kupić gazetę, kartki pocztowe czy znaczki. Rano, do porannej prasy można wypić typowe francuskie espresso i zagrać w Lotto. Zastanawiające jest czy, wraz z ustawami coraz bardziej ograniczającymi palenie w miejscach publicznych, znikną kiedyś również Carotte de tabac?

Citroën 2CV

Ma już 64 lata i największą sympatią darzą go rówieśnicy, czyli emerytowane pokolenie Francuzów. Nic dziwnego. Citroën 2 CV to auto ich młodości. W 1936r. Pierre Boulanger, dyrektor firmy Citroën rzucił swoim pracownikom enigmatyczne hasło : « quatre roues sous un parapluie » (cztery koła pod parasolem). Chodziło mu oczywiście o nowy model samochodu, który zadowoliłby przeciętnego Fancuza ; prosty konstrukcyjnie, wygodny i ekonomiczny, a jednocześnie oryginalny. « Chcę aby w aucie mogły wygodnie pomieścić się cztery osoby wraz z koszykiem zawierającym 60 jaj i by podczas jazdy z prędkością 50 km/h nie zrobiła się z nich jajecznica” – oznajmił na koniec i kazał swoim podwładnym zabrać się do pracy. Niestety z powodu wybuchu wojny zniszczono prototypowe egzemplarze samochodów, aby nie wpadły w ręce wroga. Pozostawiono tylko jeden samochód i dokumentację konstrukcyjną. Przez cały okres okupacji prowadzono w tajemnicy prace nad jego udoskonaleniem. Prototypowy samochód z 1939r. miał już koncepcję konstrukcyjną późniejszego seryjnego 2CV : taką samą linię nadwozia, ten sam kształt okien i składany płócienny dach. Podobno zdecydowano się na takie rozwiązanie, aby szef firmy Citroën – pan Boulanger, który był wysokiego wzrostu, mógł swobodnie siedzieć w samochodzie nawet wtedy, gdy miał na głowie swój ulubiony cylinder. Citroëna zaprezentowano w salonie samochodowym 6 października 1948r. « Co za brzydactwo ! » – mówili z zadowoleniem przedstawiciele konkurencji. Jeden z obecnych dziennikarzy zapytał nawet, wskazując na eksponowane pojazdy, do czego mają służyć i kto je będzie kupował. Jednak nowy samochód szybko zyskał popularność we Francji, a później także w innych krajach. W pierwszym roku seryjnej produkcji (1949r.) wykonano 876 sztuk, a w 1954 r. już 52 791. Okazało się, że doceniono przede wszystkim bezpieczną konstrukcję. 2 CV nie dało się bowiem wywrócić nawet na najostrzejszych zakrętach. Najwyraźniej pracownicy pana Boulanger wzięli sobie do serca jego historyjkę o koszyku z jajkami !

Coluche

Coluche, francuski komik (w rzeczywistości Michel Colucci) urodził się 28 października 1944r. w Paryżu. Kiedy miał 3 lata zmarł mu ojciec, malarz włoskiego pochodzenia, a matka, Simone Bouyer, musiała sama zająć się utrzymaniem rodziny. Coluche nie należał do pilnych uczniów i opuścił szkołę w wieku czternastu lat. Aby zarobić na życie wykonywał wiele zawodów. Pracował m.in. jako nurek, kierownik kwiaciarni etc., ale szybko porzucił te zajęcia, by zająć się tym, co interesowało go o wiele bardziej – muzyką i kabaretem. Występował w kabarecie Chez Bernadette i La Methode, śpiewał utwory Borisa Viana, Georges’a Brassensa i Yves’a Montanda. Był jednym z założycieli Café de la Gare, otwartej 12 czerwca 1969r. kawiarni-teatru, gdzie swoją karierę zaczynał także m.in. Gérard Depardieu i Gérard Jugnot. Problemy alkoholowe sprawiły, że opuścił zespół w 1970 roku. Rok później założył nową grupę Au vrai chic parisien – Théâtre, ale kolejny raz uzależnienie wzięło górą. W 1974 roku występował w paryskiej Olympii w przedstawieniu Mes adieux au music-hall. W tym samym roku w telewizji wyemitowany został jego skecz L’histoire d’un mec. Coluche występował w licznych filmach komediowych, m.in. w Skrzydełko czy nóżka (1976) u boku Louisa de Funèsa. W 1984 roku otrzymał nagrodę Cezara dla najlepszego aktora za rolę w filmie Tchao Pantin (1983). To z jego inicjatywy powstała sieć Les Restos du Cœur, która zajmuje się dożywianiem najuboższych. Coluche zmarł w 1986 roku w wypadku motocyklowym, potrącony przez ciężarówkę. W dwa lata później, jego przyjaciel Renaud Séchan, nagrał album pt. Putain de camion (fr. Pierdolona ciężarówka). Tytułowa piosenka dotyczyła właśnie śmierci Coluche’a.

Doudou

Nazywa się tak od przymiotnika „doux” (miękki, miły) i ma je chyba każde francuskie dziecko w wieku od 2-6 lat. W pewnym sensie jest to odpowiednik naszej przytulanki, ale nie chodzi tutaj koniecznie o ulubionego pluszaka. Nierzadko jest to po prostu kawałek miękkiej tkaniny, gałganka czy futerka. Często doudou stają się np stary tee-shirt mamy czy kawałek kocyka z okresu niemowlęctwa. Francuskie dzieci zwykle zabierają je ze sobą wszędzie. Na ulicach widuje się maluchy, tulące do siebie kawałek miękkiej szmatki albo pytające dorosłych: „Où est mon doudou?” (Gdzie moje doudou?) W sklepach z dziecięcą odzieżą i zabawkami sprzedaje się nawet tak zwane „sac à doudou” (torby na doudou). Kiedyś matki same szyły je swoim dzieciom, a te nosiły je ze sobą i wkładały tam rączkę, aby dotknąć znajdującej się na dnie miękkiej szmatki za każdym razem, kiedy chciały się poczuć bezpiecznie. Francuzi są bardzo przywiązani do swoich „doudou” i wspominają je z rozrzewnieniem. Zdarza się też, że zachowują je na pamiątkę. „Doudou” widnieje wśród haseł w każdym większym francuskim słowniku i określane jest tam jako: „przedmiot, do którego przywiązuje się dziecko”. Doczekało się też definicji we francuskiej wersji Wikipedii, gdzie podkreślono fakt, że może to być dowolny miękki przedmiot, którego zapach zwykle kojarzy się dziecku z domem rodzinnym.

Galette des rois

W pierwszym tygodniu stycznia Francja na jeden dzień ponownie staje się monarchią, którą rządzą tysiące królów i królowych w papierowych koronach. Jak zostać królem Francji? Wystarczy zjeść kawałek serwowanego wtedy na cześć święta Trzech Króli migdałowego placka z francuskiego ciasta i znaleźć ukrytą w nim niespodziankę, aby otrzymać papierową koronę i zostać ogłoszonym królem przez resztę biesiadników. Zwyczaj jedzenia „królewskiego” placka zapoczątkowano w Starożytnym Rzymie. Pod koniec grudnia i na początku stycznia podczas specjalnego święta panowie i ich niewolnicy zamieniali się na jeden dzień rolami. Serwowano wtedy ciasto, a w nim ukrytą malutką figurkę. Niewolnik, który ją znalazł, na jeden dzień (oczywiście jedynie dla żartu) zostawał mianowany panem. Pod koniec XVIII wieku w cieście zaczęto umieszczać porcelanową figurkę Jezusa. Podczas rewolucji zastąpiło ją porcelanowe nakrycie głowy – charakterystyczne dla walczącej na barykadach ludności. Dzisiaj zdarza się, że figurki są plastikowe i przedstawiają różne postaci, także zwierzęta. Kiedy zaczyna się kroić ciasto, a w rodzinie jest dziecko, wchodzi ono pod stół i mówi dla kogo przeznaczone są kolejne kawałki ciasta.

Muzeum Grévin

Każdy Francuz wie, że jest miejsce, gdzie francuskie i międzynarodowe gwiazdy nie odwracają twarzy pod naporem natarczywych spojrzeń, nie osłaniają twarzy przed fleszem aparatu i wdzięcznie pozują, w dodatku w swoich najpiękniejszych kreacjach. Nie chodzi tu wcale o Festiwal w Cannes. Po co wydawać fortunę na hotel i bilet skoro już za kilkanaście euro można godzinami przechadzać się wśród sław? Wystarczy odwiedzić muzeum figur woskowych w Paryżu. To najbardziej znane muzum figur woskoych we Francji. Dla Francuzów jest to kultowe miejsce, gdzie jako dzieci przychodzili z wycieczką szkolną lub rodzicami. Miejsce, gdzie teraz sami zabierają swoje dzieci.

W 1881 roku, Arthur Meyer, redaktor naczelny dziennika „Le Gaulois” chciał, aby jego czytelnicy mogli utożsamiać się bohaterami jego artykułów. Fotografia prasowa w owych czasach zaledwie raczkowała, a w gazetach zamieszczano niewiele zdjęć. Zainspirowany muzeum Marie Tussaud, utworzonym w 1835 roku w Londynie, zwraca się o pomoc do karykaturzysty, rzeźbiarza i kostiumologa Alfreda Grévin, który rysował już karykatury do jego gazety, z prośbą o stworzenie figur woskowych osób, o których najwięcej się pisze. W 1882 roku powstaje Muzeum Grévin i odnosi natychmiastowy sukces. W tym samym muzeum zostaje wyświetlona w 1892 roku pierwsza kreskówka!

Skąd w ogóle pomysł tworzenia figur woskowych? Na przestrzeni wieków, zawsze kiedy umierał król, powstawała woskową maska jego twarzy. Od XVII wieku, zaczęto rozwijać technikę tworzenia z wosku i stała się ona formą sztuki. Pośmiertna maska Ludwika XIV wykonana przez Antoine‘a Benoist’a przeszła do historii. To właśnie Benoist zapoczątkował modę na kolekcje figur woskowych odtwarzając dwór francuskiej królowej Marie-Thérèse. Następnie, na zaprosznie księcia Conti, do Paryża przybył Philippe Curtius, aby wykonać i zaprezentować woskową kolekcję figur rodziny królewskiej w Palais Royal. Przy ich tworzeniu pomagała mu przyszywana siostrzenica, Marie Tussaud. To właśnie ona założyła słynne londyńskie muzeum. Podczas Rewolucji Francuskiej stworzyła ona pośmiertne maski Marat’a i Robiespierre’a, wykonując najpierw odlewy na ich martwych twarzach. Czemu założone przez nią muzeum powtało w Londynie, a nie we Francji, gdzie się urodziła i mieszkała? W 1795 roku wyjechała do Londynu i nie mogła już wrócić z powodu wojen francusko-brytyjskich.

Le Guide du routard (Przewodnik dla wędrowców)

Ukazuje się od ponad 30 lat. Francuzi nie wyobrażają sobie bez niego wakacji. Nic dziwnego. Zawarte w nim informacje sprawdzane są przez ekipę francuskich autorów, którzy przemierzają cały świat w poszukiwaniu wiarygodnych informacji o danym miejscu. A kto najlepiej wie czego Francuzi potrzebują w podróży? Oczywiście inny Francuz! Przewodniki te zostały stworzone z myślą o osobach lubiących wypoczywać aktywnie, chętnie poznawać nowe miejsca i zainteresowanych kulturą innych narodów. To propozycja dla żądnych przygód indywidualistów, którzy zamiast rezerwować wakacje all inclusive w hotelu z basenem, wolą sami zaplanować wakacje i podróżować tanim kosztem. „Routard” od franc. słowa „route” czyli droga, oznacza właśnie osobę, która podróżuje tanim kosztem. Powszechnie wiadomo, że nie lubią oni podczas wyjazdów być postrzegani jako turyści i chcą poznać prawdziwe oblicze kraju, do którego przyjechali, dlatego przewodnik opisuje również miejsca mniej uczęszczane i znane, ale warte uwagi. Na jego okładce „Guide du routard” widnieje młody mężczyzna, który zamiast plecaka dźwiga na plecach kulę ziemską. W miarę upływu lat przeszedł metamorfozę. Porzucił dzwony na rzecz spodni o prostych nogawkach, obciął długie włosy, zgolił baki, a na przegubie jego dłoni pojawił się zegarek. I z beztroskiego studenta-hipisa zmienił się w żądnego przygód, ale trzeźwo stąpającego po ziemi młodego człowieka. Na pomysł stworzenia „Guide du routard” wpadli w 1971r. Michel Duval i Philippe Gloaguen. Kiedy wrócili z długiej podróży po świecie podczas której zanotowali wiele praktycznych informacji, ich znajomy, ówczesny naczelny miesięcznika „Actuel”, podrzucił im pomysł stworzenia z nich przewodnika. Ulubione wakacyjne zdanie Francuza? „Znalazłem w Guide du Routard…”

Guignol

Chociaż zaczynał od występów na jarmarkach, zawsze marzył o karierze aktora. Grał dla chorych, udzielał się w kabarecie politycznym, aż wreszcie zdał sobie sprawę, że najwdzięczniejszą publicznością są dzieci. Mimo sędziwego już wieku, nadal ma z nimi świetny kontakt i potrafi je rozbawić jak nikt. Guignol, najsłynniejsza francuska marionetka, ma dziś ponad 200 lat i nadal cieszy się taką samą popularnością wśród najmłodszych. Trudno uwierzyć, ale tę drewnianą lalkę w czarnym kapeluszu z długimi włosami, związanymi w kitkę, powołał do życia w 1808 r. … jarmarczny wyrywacz zębów z Lyonu, Laurent Mourguet. Aby odwrócić uwagę pacjentów od bolesnego zabiegu, pokazywał im spektakl kukiełkowy. Sympatyczna pacynka z jarmarku szybko zyskała popularność i przeniosła się do kawiarni, a potem do kabaretu. Guignol był z początku wygadanym demokratą. Razem ze swoim kompanem, szewcem Gnafron, przerzucali się kalamurami, zgrabnie wyśmiewając niedociągnięcia francuskiego systemu politycznego. Kiedy jednak satyra polityczna przestała być na fali, złośliwa marionetka złagodniała i stała się ulubieńcem dzieci. Dziś w każdym francuskim mieście, miasteczku i malutkich miejscowościach, zwłaszcza podczas wakacji najmłodsi czekają niecierpliwie, aż pojawią się plakaty zapowiadające przybycie wędrownego teatru Guignole’a. Dziś o tytuł strażnika tradycji słynnej marionetki rywalizuje se sobą kilka lyońskich teatrów. Marionetki, które są w posiadaniu jednego z nich, Teatru Sznurka, mają ponad 100 lat, a jego dyrektor potrafi opowiadać o ich przygodach godzinami zabawnie modulując przy tym głos, dopóki ktoś nie powie mu w końcu: „arrête de faire le guignol!”, czyli „przestań się wygłupiać!”. A określenie to Francuzi ukuli właśnie na cześć słynnej lalki. Takich hołdów i uznania ze stony swoich rodaków nie doczekała się nawet międzynarodowej sławy kukiełka – włoski Pinokio.

Laguiole

Czy francuski mężczyzna pozwoliłby sobie sobie na publiczne okazanie emocji? Zapewne tak, gdyby nagle odkrył, że skradziono mu ukochany nóż Laguiole. Idąc dalej tym tropem potencjalny złodziej też pochodziłby z Francji. Nic dziwnego. Francja bez noża Laguiole byłaby jak Paryż bez wieży Eiffel’a. Czemu jest tak znany? Łączy piękne z praktycznym. Francuzi pokochali go za wyprofilowaną rękojeść, ostrze w stylu mauretańskim oraz to, że można go złożyć i schować do kieszeni. Jego nazwa wywodzi się z wioski Laguiole w regionie Aveyron (na południu Francji), gdzie pojawił się na początku XIX wieku. Tamtejsi pasterze używali go do krojenia chleba, otwierania butelek i robienia dziur w skórzanych paskach. Bardzo szybko stał się popularny w całej Francji. Do tego stopnia, że nosiła go przy sobie każda szanująca się głowa rodziny. Kiedy pod koniec posiłku ojciec składał nóż, sygnalizował tym samym, że rodzina może wstać od stołu. Nie każdego jednak stać na wymarzony model noża Laguiole. Rękojeść może być bowiem zrobiona z luksusowego drewna czy kości słoniowej, a najdroższe mają ostrza zrobione z rzadkiej odmiany stali. Cena niektórych z nich sięga nawet kilkunastu tysięcy euro. Dzisiaj w miasteczku Laguiole można zwiedzić muzeum, gdzie prezentowane są najróżniejsze modele tych noży, które powstały na przestrzeni wieków, jak również podziwiać modele z najnowszych kolekcji w pobliskich sklepach.

Le Monde

Mimo, że nie jest gazetą po którą najczęściej sięgają Francuzi (dzienny nakład to 320 00 egzemplarzy) uważa się go, zarówno we Francji, jak za granicą, za najlepszą francuską gazetę, ze względu na jakość oraz różnorodność podawanych informacji. Ma on wieloletnią tradycję i do dziś jest jest symbolem niezależności dziennikarskiej i wolności słowa. Nic dziwnego. „Le Monde”, został założony w 1944 roku (tuż po tym jak wojska niemieckie opuściły Paryż) przez Huberta Beuve-Méry. Ten znany dziennikarz zrobił to na prośbę samego generała Charlese’a de Gaulle’a, który chciał, żeby Francja, otrząsająca się powoli z niemieckiej dominacji, posiadała rzetelne, wiarygodne, a przede wszystkim wolne od wszelkich politycznych nacisków źródło informacji. Nazwa gazety nie jest przypadkowa – „Le Monde” to francusku „świat”. Symbolizuje ona ponowne otwarcie się Francji na świat po niemieckiej okupacji i dużo miejsca zajmują w niej artykuły dotyczące polityki zagranicznej. Stanowi rodzaj forum dyskusyjnego, gdzie swoje opinie publikują dziennikarze z całego świata. W 2003 ukazała się książka La face cachée du Monde (Ukryta twarz „Le Monde”). Jej autorzy twierdzą, że gazeta wcale nie jest obiektywna, ani politycznie niezależna i ma lewicowe inklinacje. W jednym z rozdziałów autorzy oskarżają nawet jej wieloletniego redaktora naczelnego o niechęć do Francji i nadmierną sympatię dla cudzoziemców. „Le Monde” jest dostarczany do kiosków z wyprzedzeniem, co wyróżnia go spośród innych francuskich gazet. Pojawia się wczesnym popołudniem, ale datowany jest już na następny dzień. Od kilku lat pojawia się w nim coraz więcej zdjęć, ilustrujących publikowane tam artykuły, jednak akcent kładziony jest nadal na zawartość tekstów. Na pierwszej stronie gazety widnieją często rysunki humorystyczne ilustrujące zwykle główny temat poruszany danego dnia.

Napoleon I Bonaparte

Jak wyglądałaby współczesna Europa, gdyby nie jeden z najwspanialszych dowódców wojskowych, Napoleon I Bonaparte?

Urodził się 15 sierpmnia 1769 roku na Korsyce. Nie spodziewano się, że ta niezamożna rodzina wychowa jednego z najwybitniejszychh ludzi w historii świata, zdobywcę, przywódcę i genialnego stratega. Uczęszczając do królewskiego kolegium wojskowego, Napoleon I Bonaparte był przeciętnym, trzymającym się na uboczu uczniem. To właśnie ten niewyróżniający się, liczący 168 cm wojskowy zasłynął jako zwycięzca Bitwy pod Piramidami oraz twórca Konstytucji roku VIII. To on odpowiedzialny był za obelenie Wielkiej Rewolucji Francuskiej i stworzenie Cesarstawa Francuzów. W całej historii nikt nie zjednoczył narodu francuskiego tak bardzo, jak Napoleon. Każdy wielki człowiek ma jednak swoje porażki, a porażka Napoleona nosiła nazwę Waterloo. Waterloo stało się synonimem katastrowy i upokorzenia całego Francuskiego narodu, Napoleon zmarł uwieziony na wyspie Św. Heleny, pozostawiając po sobie wspaniałą legendę. Era Napoleona nie odeszła jednak razem z nim: kodeks cywilny, struktury wojskowe, Bank Francji, Legia honorowa – to tylko nieliczne z pozostałości po Cesarzu Francuzów. Pomimo, że jego postać budzi skrajne emocje, nikt nie zaprzeczy, że dokonał rzeczy wielkich, a jego życie i działania na zawsze zmieniły obraz Francji i Europy.

Woda Perrier

Kochali ją Einstein, francuska pisarka Colette i Andy Warhol. Pokochali ją nawet tacy twardziele jak Agent 007 i Bruce Lee. Doceniali jej delikatność, wdzięk, i wyrafinowanie. Nic dziwnego, że francuska woda Perrier została nazwana szampanem wśród wód mineralnych. Jej historia rozpoczęła się już 150 lat temu. Właśnie wtedy na mocy dekretu Napoleona III, w małej miejscowości Vergèze, 17 kilometrów od Nimes, Louis Perrier zaczął oficjalnie eksploatować źródo naturalnej wody mineralnej. W 40 lat później odkupił je brytyjski biznesmen Sir John Harmsworth, a smak naturalnie gazowanej wody z malutkiej francuskiej miejscowości szybko stał się znany na całym świecie. W zielonej butelce o formie kręgla, którą bezbłędnie rozpozna każdy Francuz, należąca obecnie do koncernu Nestlé, jest symbolem elegancji i dobrego smaku. Na świecie sprzedaje się obecnie ponad miliard butelek. Znana jest w ponad 140 krajach, na wszystkich kontynentach.

Petit Bateau

Okazuje się, że moda często łączy pokolenia. Wcale nie dlatego, że pewne trendy powracają do łask. Niektóre po prostu od niemal półtora wieku nie uległy zmianie. Większość Francuzów w dzieciństwie miała w szafie przynajmniej jedną koszulkę w drobne, błękitne paski z charakterystycznym logiem marki „Petit Bateau” (po franc. stateczek). Ich dziadkowie i pradziadkowie – również! To kultowa marka ubrań dla dzieci, która powstała już w 1893r., w mieście Troyes. Początkowo firma, założona przez Pierre’a Valton‘a produkowała wyłącznie bawełniane czapeczki dla dzieci, ale w 1918 roku jego syn Etienne Valton zaprojektował parę dziecięcych majteczek, które nazwał Petit Bateau od popularnej francuskiej piosenki dla dzieci „Maman, les petits bateaux…”. Marka zostaje oficjalnie zarejestrowana w 1920 roku, a jej symbolem staje się mała dziewczynka o imieniu Marinette. Dzisiaj oprócz dziecięcej bielizny w charakterystyczne marynarskie paski, Petit Bâteau tworzy również ubranisa zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych. Kultowe, marynarskie paski dominują w każdej kolekcji.

Firma od kilku lat ma swoje sklepy również w Polsce.

Sempé

„Kiedy byłem mały, robienie rozgardiaszu było moją główną rozrywką” wspomina słynny rysownik Jean Jacques Sempé (ur. 17 sierpnia 1932r. w Bordeaux), który powołał do życia urwisa „Mikołajka” i jego równie rozbrykanych kolegów. Nic dziwnego, że rysunki te są tak przekonujące i pełne życia. W jego ustach słowo rozgardiasz brzmi jak eufemizm, bo w rzeczywistości zachowywał się dwa razy gorzej. W liceum za złe zachowanie usunięto go nawet ze szkoły! To wtedy właśnie rozpoczął dorosłe życie: pracował jako „chłopak do wszystkiego” u handlarza winem, wychowawca kolonijny, goniec… W wieku osiemnastu lat wstąpił na ochotnika do wojska i wyruszył do Paryża. Tam sprzedał w 1951 roku swój pierwszy rysunek redakcji dziennika „Sud-Ouest”. Spotkanie w kilka lat później z René Goscinnym – autorem historyjek o Mikołajku, zbiegł się z początkiem błyskawicznej kariery Sempégo jako „rysownika prasowego”. W czasie bowiem kiedy powstawały rysunki do Mikołajka, zadebiutował on także w znanym francuskim magazynie „Paris Match”. Jego pierwszy album z rysunkami wydano w 1962 roku pod tytułem „Rien n’est simple” (Nic nie jest proste) Później ukaże się jeszcze trzydzieści takich arcydzieł humoru, w których w ironiczny, a zarazem pełen czułości sposób pokazuje on ludzkie dziwactwa i niedoskonałości świata. Dzięki zmysłowi obserwacji połączonemu z niebywałym wyczuciem tego, co śmieszne, pozostaje od czterdziestu już lat jednym z największych rysowników francuskich. Oprócz własnych albumów ilustrował również „Catherine Certitude” Patricka Modiano i „Historię pana Sommera” Patricka Süskinda. Sempé jako jeden z nielicznych rysowników francuskich miał też okazję tworzyć ilustracje na okładkę prestiżowego „New Yorker’a”.

Le surveillant

Czy przygody łobuza Mikołajka i jego kolegów byłyby tak zabawne bez srogiego, wieczne niezadowolonego i umęczonego ich figlami Rosoła? Ale kim tak naprawdę jest Rosół? W przekładzie polskim przedstawia się go jako wychowawcę, ale w wersji oryginalnej to „Surveillant” czyli dosłownie „pilnujący”, chociaż prościej chyba nazwać go dyżurnym. Taka osoba nie jest nauczycielem, zatrudniana jest przez szkołę, aby pilnować porządku na przerwie oraz siedzieć z uczniami, jeśli przypadkiem któryś z nauczycieli zachoruje. W Polsce, kiedy nieoczekiwanie któraś z lekcji zostaje nagle odwołana z powodu choroby wykładowcy, organizowane jest po prostu zastępstwo, zaś młodsze dzieci często idą do świetlicy. We Francji funkcjonuje „permanence ” do której kierowani są i starsi i młodsi. To sala dyżurna w której siedzi „surveillant”. Uczniowie nazywają go mściwie „le pion” czyli pionek, co ma być zapewne złośliwym przytykiem do tego, że tkwi sztywno za biurkiem . Każda francuska szkoła podstawowa, liceum i gimnazjum ma swojego Rosoła i jego kolegów po fachu, i niezmiernie rzadko bywają oni lubiani. Nic dziwnego. W sali dyżurnej ma panować cisza, a uczniowie powinni spokojnie czekać na kolejne zajęcia odrabiając lekcje. A gdyby za bardzo się wygłupiali, dyżurny zada im wyszukaną karę w postaci przepisania regulaminu szkoły, albo emanujący refleksją temat wypracowania „Dlaczego nie przestrzegam panujących w szkole zasad?”.

Tour Eiffel

Żelazna Dama, jak nazywają ją Paryżanie, nie zawsze była uwielbiana i podziwiana. Licząca 324 metry budowla budziła niechęć, strach i zdenerwowanie. Powszechnie sądzono, że jest wykonana niedbale i z całą pewnością runie. Wzniesiono ją jako konstrukcję tymczasową, której zadaniem było uświetnienie organizowanej w Paryżu Światowej Wystawy. Metalowy kolos miał być dowodem na zaawansowany rozwój techniczny Francji. Sami Paryżanie marzyli jedynie o tym, aby konstrukcja jak najszybciej znikła i przestała stwarzać zagrożenie dla mieszkańców miasta. Szczęśliwie dla Wieży Eiffla, wybuchła I wojna Światowa, a próby z telegrafem bezprzewodowym powiodły się. Konstrukcja pozwoliła Francuzom utrzymać łączność radiową z posterunkami wojskowymi na granicy z Niemcami. Obecnie rozbiórka Wieży Eiffla nikomu nie przychodzi nawet do głowy. Wręcz przeciwnie, planuje się jej rozbudowę. Wieża jest jednym z najczęściej odwiedzanych i najbardziej dochodowych zabytków świata. Do tej pory odwiedziło ją ponad 200 milionów turystów. Koszty budowy wieży zwróciły się już po 5 miesiącach od jej otwarcia. Sama Wieża stanowi symbol Paryża i Europy, bez którego trudno jest sobie wyobrazić Pole Marsowe. Wieczorami jest pięknie oświetlona, a w Sylwestra, u boku Wieży, organizowany jest pokaz Sztucznych Ogni.

Polecamy panoramę 360° z Wieży Eiffla: http://www.tour-eiffel.fr/360-panorama-paris/index-fr.html

Vide-Grenier

Figurka Asterixa, plakaty, książki, pluszowe misie i babciny serwis za kilka euro? Wszystko zależy od tego jaką cenę wyznacza sprzedający i jak bardzo był przywiązany do rzeczy, które wystawił na sprzedaż. Nabywca wie, że może się targować, a w dodatku usłyszy gratis historię przedmiotu, który postanowił kupić. Wyprzedaże garażowe czyli rodzaj targu, na którym mieszkańcy danej miejscowości pozbywają się z domu wszelkiego rodzaju przedmiotów, których już nie używają, odbywają się najczęściej latem (w małych miasteczkach praktycznie co tydzień). Informują o tym porozwieszane na okolicznych słupach plakaty. Organizatorzy występują do lokalnych władz o pozwolenie na organizację wydarzenia, które w małych miejscowościach odbywa się na rynku, a w większych w wyznaczonym przez władze miejscu. Podczas niektórych targów, stoiska ciągną się nawet kilometrami. Francuzi na takich wyprzedażach wyzbywają się na chwilę swojego pragmatyzmu i rzadziej sięgają po przedmioty praktyczne. Garnki, serwety, naczynia i ubrania przegrywają z figurkami postaci z komiksów, biżuterią, starymi zdjęciami, plakatami, książkami i… kasetami wideo z ukochanymi filmami. Czemu nie kupować jak najwięcej, skoro potem samemu można wystawić na sprzedaż wszystko to co się znudziło?

Strasburg, którego początki sięgają około dwudziestu wieków temu, jest miastem, w którym niemal każdy może znaleźć coś interesującego (katedrę Notre-Dame w dzielnicy zwanej Małą Francją, park Orangerii na terenie kompleksu Pałacu Rohan, Parlament Europejski i muzeum Sztuki Współczesnej). Wśród tych licznych atrakcji turystycznych króluje niepodzielnie Wielka Wyspa położona na rzece III. Wyspa została wpisana przez UNESCO na listę Dziedzictwa Światowego dzięki swemu niezwykłemu położeniu i bogactwu obiektów historycznych. Spacer po uliczkami Wielkiej Wyspy pozwala na dogłębne poznanie jej historii. Około 12 wieku p.n.e u zbiegu wodnego i lądowego szlaku powstał rzymski obóz w Argentorate, który zajmował jedną trzecią Wyspy. Obóz rzymski był niszczony i odbudowywany wielokrotnie. W drugim i trzecim wieku naszej ery na tych terenach zaczęli osiadać pierwsi chrześcijanie. Około 496 roku, Frankowie, lud zamieszkujący Alzację wybudował, na ruinach Argentorate, miasto zwane Stratiburgum, którego nazwa znaczy „osada na obrzeżu dróg”.

Około roku 510, Clodwig kazał wybudować pierwszą katedrę w Strasburgu (w tym historycznym miejscu znajduje się obecna katedra). Świątynia ta skupiała wiele sanktuariów romańskich i przetrwała pięć wieków aż do 1015 roku, kiedy to biskup Wernher, książe Habsburga zadecydował o wybudowaniu na jej miejscu katedry w stylu romańskim. Z tejże katedry, wielokrotnie niszczonej przez pożary do dzisiejszych czasów pozostała jedynie krypta i jedna część absydy. Prace rekonstrukcyjne trwały nieprzerwanie trzy wieki, aż do 1439 roku i doprowadziły do wybudowania 142 m wieży wieńczącej dach katedry. Pózniejsze prace doprowadziły do powstania zegara astronomicznego (w 1547 roku), którego autorem był szwajcarski rzemieślnik. Podczas prac rekonstrukcyjnych katedry styl gotycki zyskał wielkie uznanie w regionie, stąd też można zauważyć pewne wpływy gotyku na wygląd fasad i witraży. Chór i transept miały mieć początkowo charakter romański. Jednak gotyk przeważył. Jedna z naw była budowana na wzór nawy z katedry Saint-Denis. Na Wyspie znajduje się wiele innych budowli sakralnych zarówno romańskich jak i gotyckich. Na szczególną uwagę zasługują: kościół Saint-Thomas, powstały między dwunastym a piętnastym wiekiem, zaliczany do jednej z większych świątyń chrześcijańskich na Wyspie; kościół Saint-Pierre-le-Vieux, znajdujący się w zachodniej części, jedno z najstarszych sanktuariów chrześcijańskich; kościół Saint-Pierre-le-Jeune wybudowany na miejscu dawnej świątyni z okresu Merowingów; kościół Saint-Etienne, z czasów jego powstania, to jest dwunastego wieku, do dzisiaj pozostał jedynie chór i transept (legenda głosi, że kościół ten został wzniesiony na ruinach opactwa Benedyktynów z ósmego wieku). Nazwy ulic i placów w Strasburgu wiele mówią o życiu jego mieszkańców (ulica Wielkiego Rzeznika (la Grande-Boucherie); Targu Rybnego (le Marche-aux-Poissons)) . Poza niezwykłymi nazwami ulic Wyspa posiada również piękne domy mieszczańskie z kamienia. Najsłynniejszy z nich to dom rodziny Kammerzell. W 18 wieku w Strasburgu powstawały liczne hotele w okolicach placu Broglie. Charakterem przypominają budowle paryskie. Najpiękniejszym pomnikiem tamtej epoki jest niewątpliwie pałac Rohan powstały między 1731 a 1742 rokiem zaprojektowany przez królewskiego architekta Roberta de Cotte. Był to pałac biskupi nazywany pałacem rodziny Rohan, z której to wywodziło się wielu biskupów Strasburga. Mimo dotkliwych bombardowań podczas II Wojny Światowej Strasburg zachował wiele ze swych zabytków. Do dzisiaj można podziwiać niezliczone przykłady dziedzictwa kulturowego, intelektualnego, ekonomicznego i architektonicznego w centrum miasta jak i na jego obrzeżach.

Katedra w Amiens

Wpisana na listę Światowego dziedzictwa UNESCO w 1981 roku. Obok Katedry w Reims i Chartres, katedra w Amiens jest jednym z najwspanialszych dzieł sztuki gotyku. Ta 145 metrowa budowla, z nawą wysokości 42, 30 metrów należy do największych we Francji i jednej z okazalszych w Europie. Zbudowana między 13 a 15 wiekiem z chórem i północną rozetą nawy poprzecznej, służyła nierzadko za model przy budowie innych gotyckich katedr. Konstrukcja tak niezwykłej Katedry stała się możliwa dzięki zastosowaniu łuków arkadowych i żeber schodzących ze sklepienia po filarach w postaci wiązek żeber i służek do samej posadzki. W ten sposób nawy główne, wyższe od naw bocznych, mogły przekazywać siły rozporowe ze sklepień przez system rozporowy łukami na wieże sił zwieńczonych sterczynami. Ściany Katedry pozbawione siły naporu sklepień mogły swobodnie piąć się w górę. Ogromne witrażowe okna, przez które wpadało światło zewnętrzne, nadawały Katedrze nieziemskiego charakteru.

Historia Katedry w Amiens sięga 1206 roku, kiedy to Walon z Sarton ofiarował Richardowi z Gerberoy, ówczesnemu biskupowi Amiens, relikwię Świętego Jana Chrzciciela. Dzięki finansowemu wsparciu bogatych mieszczan z Amiens jak również dobrej kondycji miasta budowa Katedry ruszyła szybko w 1220 roku za biskupa Amiens Evrard’a z Fouilloy. Z powodu dużej gęstości zaludnienia, konstrukcję katedry rozpoczęto od głównej fasady, a nie jak to praktykowało się w średniowieczu tylnej. Nawa główna i fasada zostały wybudowane w 1236 roku, natomiast chór i kaplice wzniesiono między 1238 a 47 rokiem. Najwyższe części nawy poprzecznej doczekały się realizacji w latach 1258-69. Wtedy to prace zostały przeniesione do wnętrza Katedry. Kolejną fazę budowy rozpoczęto dwa lata pózniej konstrukcją kilku kaplic po bokach i wydłużeniem nawy środkowej. Budowa ich została zakończona w 1375 roku. W kilka lat po ukończeniu wieży południowej (1366) a przed wybudowaniem wieży południowej (1402) król Francji Charles VI poślubił w katedrze Isabeau de Baviere. Lata, które potem nastąpiły, to okres w którym Katedra była poddawana wielokrotnym restauracjom z inicjatywy Pierr’a Tarisel w 15 wieku, a następnie w 19 wieku Viollet-le-Duc. Szczęśliwie Katedra, w trakcie swojej historii, nie uległa poważniejszemu. Rzeźbienia Katedry należą do najznakomitszych przedstawicieli 13 wiecznej sztuki gotyku. Fasady zachodnie, wschodnie i północne są zdobione postaciami świętych i króli. Na trzecim poziomie głównej fasady widnieją rzeźby 22 króli, figury świętych, apostołów wysokości 3,70 m. Niżej, na poziomie trzech portali można zauważyć figury świętych zdobiące ościeżnicę i przednią część kolumn. Pośrodku głównego portalu znajduje się figura Chrystusa nazywana „Pięknym Bogiem z Amiens” wśród 12 apostołów, zaś powyżej, na tympanie, rozgrywa się scena Sądu Ostatecznego. Portal po prawej stronie poświęcony Świętej Panience, został nazwany – Kruchtą Matki Boskiej. Wokół rzeźby Matki Boskiej można podziwiać sceny z życia świętych jak: zwiastowanie, przybycie Trzech Króli. Trzeci portal został stworzony w podzięce świętemu Firmin, pierwszemu biskupowi Amiens. Na fasadzie wschodniej widoczny jest portal złoconej panienki. Jego nazwa pochodzi od złoceń zdobiących ubranie matki Boskiej. Fasady północna i południowa kaplic są bogato zdobione postaciami świętych. Jedynie Drzwi świętego Honoriusza są pozbawione rzeźb. Katedra w Amiens jest również znana z dwóch grobowców z brązu i 110 stallów, które kryje jej wnętrze. Dwie figury z brązu, umieszczone po obu stronach nawy, zbudowane w 13 wieku, należą do niezwykłych rzadkości. Zostały one stworzone dla upamiętnienia dwóch ważnych postaci: biskupa Evrard’a z Fouilloy i jego następcy Geoffroy z Eu. Stalle zostały umieszczone na chórze. Wykonane z drewna jasnego dębu między 1508 a 1519 rokiem ozdobiono rzeźbami kwiatu irysu. Chociaż uległy zniszczeniu podczas rewolucji, doczekały się renowacji zaraz po Drugiej Wojnie Światowej. Katedra z Amiens została wybudowana w okresie powstawania wysokich i okazałych katedr gotyckich. Marzeniem każdego francuskiego miasta było posiadanie jak najwyższej katedry. Do dnia dzisiejszego jedynie Katedra w Amiens wytrzymała próbę czasu. Swoją obecność na liście Światowego Dziedzictwa zawdzięcza nie tylko wielkości, ale również architektonicznemu kunsztowi.

Katedra w Chartres

Katedra Notre-Dame w Chartres powstała w latach 1134-1226, ale jej mniej znana historia sięga okresu poprzedzającego chrystianizację Galii. Szczątki odkryte na początku wieku XX w krypcie karolińskiej, usytuowanej dokładnie pod chórem dowodzą że miejsce to było już centrum pielgrzymek celtyckich. Według legendy, druidzi z kraju celtyckiego plemienia Karnutów, którego stolicą było Chartres (Carnotum), wznieśli w grocie statuę przedstawiającą kobietą trzymającą dziecko. Na postawie jest napisane: virgini pariturae – co oznacza: „dziewicy, która musi urodzić”. Następnie, około IV wieku, w miejscu kultu druidów, pierwsi chrześcijanie wybudowali świątynię, pierwszą katedrę w Chartres. Dzisiaj można podziwiać w krypcie posąg dziewicy, czczonej przez całe Średniowiecze i zwanej „Naszą Panią z podziemia” skąd kult maryjny w Chartres utrzymany aż naszych czasów. Dzisiejsza katedra jest według danych co najmniej piąta.

Historia wszystkich poprzednich nie jest dobrze znana, jednak wiadomo, że katedra karolińska spłonęła w 1020 roku a na jej miejsce, biskup Fulbert kazał skonstruować następną, która, 174 lata później, w większości uległa spaleniu (na szczęście wspaniały portal królewski z XII uniknął ognia). Prace rekonstrukcyjne rozpoczęły się już 3 miesiące po pożarze i trwały co najmniej 30 lat. Wszystkie klasy społeczne wzięły udział w tym przedsięwzięciu. Bogaci wysyłali pieniądze, biedniejsi obywatele przybywali na miejsce, ażeby pomagać w pracach. Tak wielki był entuzjazm w konstruowaniu tego arcydzieła sztuki gotyckiej. W tamtym czasie, styl gotycki dopiero się rodził. Użycie łuków przyporowych i sklepienia krzyżowo-żebrowego było więc bardzo nowatorskie i pozwoliło skonstruować ściany o wysokości wcześniej nieosiągalnej, umożliwiając jednocześnie wstawienie pięknych, mieniących się kolorami witraży. Ornamenty rzeźbione są równie wyjątkowe a całość, dzięki stosunkowo krótkiemu czasowi konstrukcji, tworzy jednolity efekt. Dzięki swojemu wiekowi i urodzie, witraże w Chartres stanowią najbogatszą kolekcję w Europie. Jest ich 172 i pokrywają w sumie 2600m2. Powstały w XII i XII wieku dzięki talentowi mistrzów-witrażystów. Ilustrują Biblię, życie Świętych, ale też noszą znaki fundatorów, herby wielkich rodzin czy oznaczenia związków cechowych. Trzy wielkie rozety zdobią katedrę, z czego dwie wpisane są w łuk lancetowy. Zachodnia opisuje scenę Sądu Ostatecznego, podczas gdy dwie inne, pólnocna i południowa przywołują sceny Adoracji Dziewicy oraz adoracji Chrystusa. Do dziś zachowało się większość witraży stworzonych między 1210 a 1250 rokiem. Jeśli chodzi o rzeźby to jest ich ponad 4000, na ścianach, drzwiach w kruchcie. Przywołują sceny biblijne. W tamtych czasach witraże i rzeźby stanowiły formę Pisma Świętego, zwanego „Biblia pauperum”, obrazującego sceny biblijne zwykłym ludziom nie umiejącym czytać. Smukłe posągi rzeźbione w kolumnach przy portalu, stanowią nowość jak na tamte czasy i liczni rzeźbiarze będą z nich czerpali swe natchnienie. Katedra, poświecona w 1260 roku, uległa jeszcze kilku późniejszym zmianom. Najważniejszą było, na początku wieku XVI, dodanie iglicy północno-zachodniej skonstruowanej w stylu gotyku płomienistego. Ponadto w 1506 roku, pożar zniszczył drewniany szkielet budowli oraz jedną z dwóch dzwonnic. W jej miejsce, Jehan Beauce wzniósł ośmiościenną iglicę wysoką na 155 metrów. Dzisiaj te dwie różne od siebie iglice są świadkami niespokojnej historii katedry, która mimo licznych pożarów przetrwała do naszych czasów w bardzo dobrym stanie. Stanowi ona niezastąpiony zabytek, pozwalający zrozumieć sztukę i kulturę Średniowiecza.Katedra Notre-Dame w Chartres powstała w latach 1134-1226, ale jej mniej znana historia sięga okresu poprzedzającego chrystianizację Galii. Szczątki odkryte na początku wieku XX w krypcie karolińskiej, usytuowanej dokładnie pod chórem dowodzą że miejsce to było już centrum pielgrzymek celtyckich. Według legendy, druidzi z kraju celtyckiego plemienia Karnutów, którego stolicą było Chartres (Carnotum), wznieśli w grocie statuę przedstawiającą kobietą trzymającą dziecko. Na postawie jest napisane: virgini pariturae – co oznacza: „dziewicy, która musi urodzić”. Następnie, około IV wieku, w miejscu kultu druidów, pierwsi chrześcijanie wybudowali świątynię, pierwszą katedrę w Chartres. Dzisiaj można podziwiać w krypcie posąg dziewicy, czczonej przez całe Średniowiecze i zwanej „Naszą Panią z podziemia” skąd kult maryjny w Chartres utrzymany aż naszych czasów. Dzisiejsza katedra jest według danych co najmniej piąta. Historia wszystkich poprzednich nie jest dobrze znana, jednak wiadomo, że katedra karolińska spłonęła w 1020 roku a na jej miejsce, biskup Fulbert kazał skonstruować następną, która, 174 lata później, w większości uległa spaleniu (na szczęście wspaniały portal królewski z XII uniknął ognia). Prace rekonstrukcyjne rozpoczęły się już 3 miesiące po pożarze i trwały co najmniej 30 lat. Wszystkie klasy społeczne wzięły udział w tym przedsięwzięciu. Bogaci wysyłali pieniądze, biedniejsi obywatele przybywali na miejsce, ażeby pomagać w pracach. Tak wielki był entuzjazm w konstruowaniu tego arcydzieła sztuki gotyckiej. W tamtym czasie, styl gotycki dopiero się rodził. Użycie łuków przyporowych i sklepienia krzyżowo-żebrowego było więc bardzo nowatorskie i pozwoliło skonstruować ściany o wysokości wcześniej nieosiągalnej, umożliwiając jednocześnie wstawienie pięknych, mieniących się kolorami witraży. Ornamenty rzeźbione są równie wyjątkowe a całość, dzięki stosunkowo krótkiemu czasowi konstrukcji, tworzy jednolity efekt. Dzięki swojemu wiekowi i urodzie, witraże w Chartres stanowią najbogatszą kolekcję w Europie. Jest ich 172 i pokrywają w sumie 2600m2. Powstały w XII i XII wieku dzięki talentowi mistrzów-witrażystów. Ilustrują Biblię, życie Świętych, ale też noszą znaki fundatorów, herby wielkich rodzin czy oznaczenia związków cechowych. Trzy wielkie rozety zdobią katedrę, z czego dwie wpisane są w łuk lancetowy. Zachodnia opisuje scenę Sądu Ostatecznego, podczas gdy dwie inne, pólnocna i południowa przywołują sceny Adoracji Dziewicy oraz adoracji Chrystusa. Do dziś zachowało się większość witraży stworzonych między 1210 a 1250 rokiem. Jeśli chodzi o rzeźby to jest ich ponad 4000, na ścianach, drzwiach w kruchcie. Przywołują sceny biblijne. W tamtych czasach witraże i rzeźby stanowiły formę Pisma Świętego, zwanego „Biblia pauperum”, obrazującego sceny biblijne zwykłym ludziom nie umiejącym czytać. Smukłe posągi rzeźbione w kolumnach przy portalu, stanowią nowość jak na tamte czasy i liczni rzeźbiarze będą z nich czerpali swe natchnienie. Katedra, poświecona w 1260 roku, uległa jeszcze kilku późniejszym zmianom. Najważniejszą było, na początku wieku XVI, dodanie iglicy północno-zachodniej skonstruowanej w stylu gotyku płomienistego. Ponadto w 1506 roku, pożar zniszczył drewniany szkielet budowli oraz jedną z dwóch dzwonnic. W jej miejsce, Jehan Beauce wzniósł ośmiościenną iglicę wysoką na 155 metrów. Dzisiaj te dwie różne od siebie iglice są świadkami niespokojnej historii katedry, która mimo licznych pożarów przetrwała do naszych czasów w bardzo dobrym stanie. Stanowi ona niezastąpiony zabytek, pozwalający zrozumieć sztukę i kulturę Średniowiecza.

Malowidła w dolinie Vézère

Region znajdujący się w dolinie Vézère, w okolicach miasta Eyzies-de-Tayac, jest jednym z największych odkryć archeologicznych z epoki prehistorycznej. Obszar wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO rozpościera się na powierzchni trzydziestu na czterdzieści kilometrów, wzdłuż rzeki Vézère. Tutejsze, odkryte w 1863 roku, bezcenne znaleziska, malowidła oraz rzeźby naścienne zmieniły całkowicie spojrzenie na dzieje ludzkości w czasach prehistorycznych. W Paleolicie Dolnym (1mln-200 tys. lat p.n.e.) ludzie blisko spokrewnieni z człowiekiem z Tautavel (Homo erectus) osiedlili się w dolinie Vézère. Byli to twórcy pierwszych narzędzi. Następnie w regionie pojawili się Neandertalczycy (Homo sapiens neandertalensis), którzy zamieszkiwali te tereny aż do Paleolitu Środkowego (200 tys. – 35 tys. Lat p.n.e.). Około 70000-60000 lat p.n.e. zaczęli oni używać ognia i chować zmarłych. Szczątki ludzkie pochodzące z tamtych czasów zostały odnalezione w grotach w La Ferrassie i w Le Moustier.

Neandertalczyk żył równolegle z człowiekiem z Cro-Magnon (Homo sapiens sapiens) zanim nie wyginął na początku Paleolitu Górnego. Człowiek z Cro-Magnon to człowiek współczesny, twórca przepięknych malowideł oraz rzeźb z doliny Vézère. Jego szczątki zostały po raz pierwszy odkryte w 1868 roku, w Eyzies w grocie Cro-Magnon, od której pochodzi jego nazwa. Poszukiwania archeologiczne dowodzą, że człowiek z Cro-Magnon używał wielu różnych narzędzi takich jak krzemień, kości, rogi zwierząt a także korzystał z licznych rodzajów broni, na przykład miotaczy oszczepów, sagajów, harpunów. Odkrycia w Perigord dają również informację o duchowości ówczesnych ludzi i ich umiejętności używania symboli. Człowiek z Cro-Magnon chował zmarłych, ozdabiając ich ciała muszlami. Tworzył także rzeźby naścienne, jak Wenus z Laussel odkryta obok miasteczka Marquay, przedmioty sztuki użytkowej takie jak rzeźbione laski, lub inne zdobione narzędzia nie zapominając oczywiście o malowidłach i rzeźbach znajdujących się w grotach. Apogeum sztuki myśliwych epoki prehistorycznej przypada na okres magdaleński. Najpiękniejsze malowidła znajdują się w grotach: Lascaux, Rouffignac, Font-de-Gaume, Combarelles. Duża liczba rzeźb i przedmiotów sztuki przenośnej znajduje się w schronieniach w Cap-Blanc oraz w Poisson. Grota w Lascaux: jest to najsłynniejsza z grot w Dolinie Vézère. Została ona odkryta przypadkiem w 1940 roku przez czworo nastolatków szukających zaginionego psa. Dzięki temu odkryciu, w regionie nasiliły się poszukiwania archeologiczne, a w miarę nowych znalezisk, rosła popularność regionu i rozwijała się turystyka. Z tymi zmianami związany był także wzrost liczby zwiedzających. Ogromna liczba turystów odwiedzających grotę spowodowała jednak zachwianie panujących wewnątrz warunków klimatycznych, co było bardzo niekorzystne dla znajdujących się tam malowideł. Grota została więc zamknięta, w 1963 roku, przez ówczesnego ministra kultury. Jednak już w 1983 roku otwarto grotę Lascaux 2, będącą jej wierną kopią. Prawdziwa grota Lascaux składa się z dwóch dużych pomieszczeń zwanych Rotundą i Absydą oraz kilku mniejszych galerii. Uważa się, że grota nie była zamieszkiwana lecz prawdopodobnie służyła za sanktuarium. Ściany są ozdobione setkami wydrapywanych rysunków i malowideł w kolorach brunatno-czerwonych, żółtym, brązowym i czarnym, które datuje się na okres między 16000 a 12000 lat p.n.e. Malowidła te przedstawiają głównie zwierzęta: bydło, jelenie, konie, zwierzęta kotowate, a także nosorożce i legendarne jednorożce. Jedną z najbardziej znanych z przedstawionych tutaj scen jest scena ukazująca rannego bizona i zabitego przez niego człowieka. Inna, będąca największym znanym malowidłem naściennej sztuki prehistorycznej, przedstawia wielkiego czarnego tura pędzącego w galopie. Oprócz tego we wszystkich grotach, obok sylwetek zwierząt widnieją abstrakcyjne symbole, których znaczenia nie udało się jak dotąd zinterpretować. Grota w Rouffignac jest również bardzo znana i w przeciwieństwie do Lascaux można ją zwiedzać. Jako że jej długość sięga 10 km, turyści przemieszczają się elektryczną kolejką. Ściany pieczary pokryte są licznymi malowidłami przedstawiającymi zwierzęta, głównie mamuty, stąd grota zwana jest także „Grotą stu mamutów”. Grota w Font-de-Gaume, odkryta w 1901 roku, również zawiera malowidła zwierząt oraz znaki podobne do tych odnalezionych w Lascaux. Przedstawiono tutaj bardzo dużo bizonów, czasami w towarzystwie mamutów. Jednym z najbardziej znanych malowideł groty w Font-de-Gaume jest stado bizonów. Grota Combarelles przedstawia również liczne malowidła zwierząt, ale znana jest przede wszystkim ze scen przedstawiających ludzi, szczególnie kobiety. W regionie znajdują się, oprócz wymienionych inne, mniej lub bardziej znane jaskinie.W Eyzies de Tayac znajduje się także muzeum prehistorii, gdzie można dowiedzieć się wiele o historii człowieka oraz zobaczyć narzędzia jakich niegdyś używał. Dzięki odkryciom w regionie Dordogne poznaliśmy lepiej naszą historię oraz korzenie. Zaczęliśmy inaczej postrzegać ludzi prehistorycznych. Podziwiamy ich malowidła jak obrazy Giotta, Caravggia czy Picassa. Dzięki temu co po sobie zostawili możemy chociaż częściowo odpowiedzieć sobie na pytanie: skąd pochodzimy?

Opactwo Cysterskie w Fontenay

Wpisane na listę Światowego dziedzictwa UNESCO w 1981 roku.

Przekroczenie murów opactwa w Fontenay przenosi nas w XII wiek. Kompleks budynków zachował się w prawie niezmiennej formie do dzisiaj. Ten niezwykle stary obiekt idealnie wpisuje się w otaczającą go przyrodę. Dzięki kilku zabiegom architektonicznym, monaster wydaje się naturalna częścią otoczenia. Przyjrzyjmy się historii tego obiektu. Pod koniec XI wieku miała miejsce reforma religijna nazywana reformą gregoriańską. Wraz z początkiem XII wieku, kiedy to cnotą staje się życie w czystości moralnej, ascezie, według 10 przykazań, następuje rozkwit zakonnego życia. W 1075 roku, opat z Tonnerre, postanawia zbudować modelowy monaster w lesie w Molesme. Gdy jednak jego lokalizacja okazuje się chybiona, opat decyduje się stworzyć monaster w Citaux w Burgonii, w miejscu mało dostępnym i uczęszczanym.

W 1112 roku do Citaux przybywa młody 22 letni panicz Bernard z Fontaine, który przyczynia się do rozkwitu opactwa. Bernard z Fontaine beatyfikowany pośmiertnie zostaje głównym opatem wszystkich opactw cysterskich. Podobnie jak reguła benedyktyńska, reguła cysterska każe budować opactwa w miejscach odległych, pustych, w dużym oddaleniu od skupisk ludzkich, zaś blisko natury. Życie cysterskie ma się charakteryzować prostotą, ubóstwem i pełnym zaangażowaniu w życie zakonne. Opactwa cysterskie powstają więc w jeszcze w innych miejscach, między innymi 60 km na północny wschód od Dijon, nad brzegiem dwóch strumieni. Pierwszym budynkiem powstałym na terenie należącym do opactwa jest kościół. Jego budowę częściowo finansuje Ebrard, biskup Norwich. Świątynia zostaje poświęcona 21 września 1147 roku przez papieża Eugeniusza III, dawnego mnicha Clairvaux. W 1170 roku papież Aleksander III wydaje bullę, w której zatwierdza istnienie klasztoru i zezwala mnichom na wybór opata. Wspólnota jaką tworzą mnisi koncentruje ich życie wokół dwóch obiektów: Kościoła i dziedzińca wewnętrznego. Stąd też architekci szczególną wagę przywiązują do tych dwóch konstrukcji. Na parterze jednego ze skrzydeł opactwa znajduje się sala kapitularna skonstruowana z myślą o spotkaniach mnichów, wspólnej pracy czy spowiedzi, a także pomieszczenie zwane scriptorium, w którym mnisi pracują nad manuskryptami. Na pierwszym piętrze tego skrzydła istnieją dormitoria, z których prowadzą dwie klatki schodowe jedna do kościoła, po to by umożliwić mnichom uczestnictwo w nocnych nabożeństwach, zaś druga na dziedziniec wewnętrzny. W myśl reguły świętego Benedykta, dormitorium to wspólna sypialnia mnichów. Między dwoma rzędami sienników znajduje się niewielkie przejście. Sypialnia imponuje nie tylko swą 56m długością, ale również drewnianym szkieletem z drzewa kasztanowego wypełnionym cegłami i kamieniem. W północnym skrzydle znajduje się sala kominkowa z dwoma kominkami wewnętrznymi i ich odpowiednikami umieszczonymi na zewnątrz. Sala kominkowa była jedynym miejscem, poza kuchnią, w którym palił się żywy ogień. W swoim założeniu mnisi dystansowali się od świata nie tylko w sferze duchowej. Od tego co na zewnątrz oddzielał ich potężny mur okalający monaster. Opactwo mieściło w swoich murach hutę, więzienie, punkt opatrywania chorych i pokoje gościnne. Samowystarczalni mnisi żyli z produktów przez siebie wytwarzanych. 53 metrowej długości huta wykorzystywała naturalne minerały z pobliskiej doliny. Punkt apteczny zaopatrywany był w uprawiane przez mnichów zioła lecznicze, zaś pokoje gościnne służyły pielgrzymom i strudzonym podróżnym. Odwiedzających opactwo zadziwia spokój i niczym niezmącona cisza sprzyjająca modlitwom i kontemplowaniu przyrody. Konstrukcja budynków opactwa zbudowanego z kamienia jest prosta, oszczędna, pozbawiona zbędnej ornamentyki. Jedynie kilka płaskorzeźb subtelnych i naturalnych zdobi wnętrze kościoła. Całość obiektu wpisuje się idealnie w filozofię świętego Bernarda. Architektura tego miejsca oddaje idealnie założenia reguły zakonu Benedyktynów i Cystersów. Świat stworzony wewnątrz murów opactwa, tak daleko odbiegający od tego co poza jego murami, daje chwilę wytchnienia, skupienia i pozwala zwiedzającym docenić kunszt i piękno opactwa w Fontenay.

Mont Saint-Michel i jego zatoka

Mont Saint-Michel, wraz z otaczającą zatoką, w 1979 roku został wpisany przez UNESCO na listę światowego Dziedzictwa Kultury. Mont Saint- Michel (Wzgórze Świętego Michała) to opactwo i przylegające do niego miasteczko w południowo-zachodniej części Normandii, na skalistej wyspie, połączone ze stałym lądem wąską groblą o długości 1,8 km.

Początkowo wyspa ta była częścią lądu. W czasach rzymskich nazywano ja Mont Tombe (Wzgórze Mogiła) i jak sama nazwa wskazuje, służyła ona za miejsce pochówków. Według legendy został tu pochowany w złotej trumnie i złotych butach sam Juliusz Cezar. W V wieku teren zaczął się zapadać, a po 100 latach przekształcił się w wyspę, całkowicie odciętą w czasie przypływu od lądu.

Właściwa historia Mont Saint-Michel zaczęła się jednak na początku VIII wieku (w 708 roku), kiedy to Aubert – biskup Avranches, po trzykrotnym mu objawieniu św. Michała Archanioła, wzniósł na wzgórzu kaplicę ku czci św. Michała (kaplica była wzorowana na tej w Monte Gargano we Włoszech). W tym też roku nazwę wzgórza zmieniono na Mont Saint-Michel i pierwsi pielgrzymi odwiedzili to miejsce. W X wieku na wzgórze przybyli benedyktyni z opactwa normandzkiego z Saint Wandrille i na jego szczycie utworzyli swoje opactwo dla 50 mnichów. W XI wieku mnisi zaczęli spisywać pierwsze księgi o cudach i objawieniach, a coraz liczniejsze pielgrzymki pojawiały się na wzgórzu (wśród nich również Wilhelm I Zdobywca). W tym też czasie Mont Saint-Michel został niekwestionowanym ośrodkiem intelektualnym. A do dzisiaj opactwo nazywane jest „Cité des livres” (Miasto książek), dzięki manuscryptom pochodzącym ze „Scriptorium”. Część z nich można obecnie zobaczyć w Bibliotece Ratusza Avranches. Pierwotna kaplica biskupa Auberta zastała całkowicie pochłonięta i zdominowana przez rozbudowę kościoła (église abbatiale – kościół opacki) i klasztoru. Do dziś jednak możemy podziwiać pre-romańskie, masywne, mroczne sklepienia, grube ściany z okrągłymi łukami i wąskimi oknami. W XI wieku powstały trzy krypty wokół kościoła, co umożliwiło zagospodarowanie i znaczne rozszerzenie powierzchni świątyni. W tym samym czasie wybudowano trzy piętra budynków klasztornych. Od XIII wieku wraz z wpływami stylu gotyckiego, kolejne budowle zaczęły przybierać formy bardziej subtelne i strzeliste. Wtedy też powstał drugi kościół-klasztor, nazywany Merveille (Cud), jako swoiste zadośćuczynienie króla Francji Filipa II Augusta za spalenie części kościoła przy próbie odebrania wyspy książętom Normandii. W XV wieku został zrekonstruowany chór, w gotyckim stylu flamboyant. W XVIII wieku po wielkim pożarze dodano nową zabudowę w stylu neoklasycznym, a następnie widoczną z daleka wieżę z iglicą (poł.XIX w.). Tak więc na przestrzeni wieków opactwo Mont Saint-Michel rozbudowywało się przekształcając w niezdobytą twierdzę. Podczas wojny stuletniej, mimo intensywnych ataków, nie udało się jej opanować Anglikom, ani też protestantom w okresie wojen religijnych. Klasztor przetrwał do czasów rewolucji francuskiej, kiedy to został rozwiązany, a mnisi wypędzeni. Od 1793 roku do 1863 przekształcono go na więzienie, a wyspę paradoksalnie nazwano Ile de la Liberté (Wyspa Wolności). Następnie wyspa przeszła na własność państwa (uznana jako pomnik narodowy), a dopiero w 1969 roku wrócili na nią mnisi. Mont Saint-Michel wraz z otaczającą zatoką w 1979 roku został wpisany przez UNESCO na listę światowego Dziedzictwa Kultury. Położenie wzgórza jest tematem ciagłych sporów pomiędzy Normandią a Bretanią. W IX wieku granica pomiędzy tymi ziemiami została ustanowiona na rzece Couesnon, która wpływa do zatoki po lewej stronie wyspy. Stąd wyspa należy do Normandii. Gdyby rzeka zmieniła swoje koryto, według Bretończyków, Mont Saint-Michel należałby do nich. Co kilka godzin odpływ oddala się od klasztoru i odsłania piaszczyste dno morza (wtedy grobla jest przejezdna), by następnie podczas przypływu zalać gwałtownie otaczające klasztor morskie tereny. Są tu jedne z najwyższych pływów na świecie: różnica między przypływem i odpływem wynosi nawet 15 metrów! Według historii to właśnie one wielokrotnie uratowały klasztor przed zdobyciem: najeźdźcy zostawali uwięzieni w grząskim piasku morskiego dna, a następnie zalewani podczas przypływu. Obecnie nie jest tak niebezpiecznie, trzeba jednak uważać, gdzie zostawiamy samochód i uważnie czytać informacje (są dobrze widoczne na każdym parkingu), kiedy poziom wody znowu się podniesie. Samo wzgórze jest widoczne z daleka. Naszym oczom ukazują się przepiękne zabudowania: na szczycie kościół i budynki klasztorne, poniżej zabytkowe domy, a całość otoczona murami obronnymi pochodzącymi z XIII i XIVwieku. Do kompleksu wchodzimy przez Porte du Roy (Brama Królewska). Następnie na sam szczyt wzgórza prowadzi nas jedyna tam uliczka: Grand Rue (Główna Ulica). Na górze warto rozpocząć zwiedzanie od wielkiego tarasu przed kościołem, skąd możemy podziwiać wspaniały widok na zatokę. Następnie obowiązkowo trzeba zobaczyć église abbatiale (msze odbywają się codziennie o godz. 12:15), część klasztorną – Merveille, tam między innymi gotyckie krużganki ze świetlistymi arkadami i płaskorzeźbami, refektarz, salę rycerską. Warto też zatrzymać się przy olbrzymim, dziewiętnastowiecznym wyciągu, napędzanym siłą mięśni więźniów, a służącym do odbierania produktów z zewnątrz. Całość wywołuje ogromne wrażenie. Nieprzypadkowo biskupowi ukazał się św. Michał Archanioł właśnie tu – na szczycie wzgórza. Należy pamiętać o roli jaką się jemu przypisuje. To najważniejsza osoba po Panu Bogu, jako wykonawca planów Bożych odnośnie ziemi i rodzaju ludzkości. Św. Michał jest księciem aniołów, który ma klucze do nieba. Jest aniołem sądu i Bożych kar, oddziela dusze wybrańców od potępionych, a nastepnie je przeprowadza i chroni do samych Bram Niebieskich. Stąd też miejsca jemu poświęcone znajdują się często na szczycie – blisko nieba. Wśród nich wymieńmy chociażby: Monte Gargano we Włoszech, Saint-Michel-de-l’Aiguilhe w Puy, czy Saint-Michel-de-Cuxa w Pirenejach i oczywiście najsłynniejszy Mont Saint-Michel. Po zwiedzeniu części religijno-zabytkowej możemy kupić pamiątkę w jednym ze sklepików znajdujących się poniżej klasztoru, a także zatrzymać się w resturacji, żeby na tarasie, popijąc kawę i jedząc pyszne crêpes (naleśniki), komplementować cudowną historię Mont Saint-Michel i przepiękne widoki na zatokę.

Pałac i Park w Wersalu

W 1979 roku został wpisany przez UNESCO na listę światowego Dziedzictwa Kultury. Jako pierwszy, król Henryk IV zainteresował się Wersalem ze względu na jego błotniste tereny i lasy zapełnione zwierzyną. Myśliwską pasję podzielał jego syn – Ludwik XIII, który tutaj często przyjeżdżał, a w 1623 roku rozkazał zbudować na szczycie – dominującego nad osadą wzgórza – pałacyk myśliwski z cegieł i kamienia. Kilka lat później powiększanie i upiększanie prac odbywało się pod kierownictwem Philibert’a Le Roy. W 1634 skromny pałacyk myśliwski został zastąpiony zamkiem z cegieł, kamieni i łupek. Powstałe wtedy budowle weszły w skład Cour de Marbre (Dziedziniec Marmurowy). Ludwik XIV (zwany Królem Słońcem), syn Ludwika XIII, został koronowany w wieku 5 lat, po śmierci ojca. Do czasu pełnoletności monarchy, rządy sprawowała jego matka – Anna Austriaczka i Włoch – kardynał Jules Mazzarini. Za ich rządów warunki życia zwykłych poddanych pogarszały się: panował głód i bieda. Dlatego też lud paryski wyszedł na ulice i wtargnął nawet na pokoje młodego władcy.

Pamiętając te wydarzenia i ucieczkę z Paryża, Ludwik XIV bał się mieszkać w stolicy. Po śmierci Mazzariniego, król (w wieku 23 lat) otrzymał faktyczną władzę monarchy i wtedy też zdecydował się odnowić zamek wersalski. Prace potoczyły się kolejno pod kierownictwem architektów: Louis Le Vau, Jules Hardouin-Mansart i André Le Nôtre. W ciągu dwóch pierwszych lat upiększono pokoje, odbudowano budynki i powiększono park. Wnętrze zamku zostało ozdobione. Pokoje dla króla znajdowały się w części północnej, a dla królowej – w południowej. Haurdouin-Mansart wybudował pierwszą Orangerię. André Le Nôtre zaprojektował wspaniały ogród z Menażerią i Grotą Tethys. Król planował stworzyć pałac wspaniały i potężny, który byłby dowodem jego nieograniczonej wielkości. Dlatego też zdecydował w 1664 roku przekształcić swoją wiejską siedzibę w rezydencję królewską. W 1668 roku zostały wdrażane nowe udoskonalone plany Le Vau rozbudowy zamku. Najpierw powstały dwa skrzydła i pawilony, które utworzyły wydłużony dziedziniec z białymi fasadami kontrastującymi z zamkiem. Taras osłaniający Główne Aparatamenty, był inspirowany barokowymi pałacykami włoskimi. Dwa lata później, król kupił wioskę Trianon i połączył z posiadłością Wersalu. Tam, w miejscu wcześniejszego pawilonu zwanego Trianon de Porcelaine (wzniesionego w 1670 przez Le Vau), J. Hardouin-Mansarta zbudował Grand Trianon „maison à aller faire des collations” (dom schadzek z nałożnicą króla – Madame de Montespan). Budynek stojący na uboczu niszczał, kiedy Madame de Montespan popadła w niełaskę. Na równi z potężnym pałacem wersalskim, ogromne wrażenie wywołują same ogrody pałacowe. Zostały zaplanowane przez Le Nôtre w latach 1661- 1668. Wykonanie było tak doskonałe, że taki typ ogrodu zaczęto uważać za model ogrodu francuskiego. Ogrody składały się z wielkich nasypów, doprowadzeń wody i licznych upiększeń. Le Nôtre pracował z włoskimi architektami nad instalacjami wodnymi. Efektem czego powstał Grand Canal (Wielki Kanał), przy budowie którego wzorowano się na weneckim Canale Grande. Kanał ma ponad 60 metrów szerokości i 2 kilometry długości. Regularnie i symetrycznie rozmieszczone alejki spacerowe, ozdobnie strzyżone kwietniki i klomby, kanały, fontanny, stawy i posągi układają się w perfekcyjną całość. Stworzono też nową Oranżerię, gdzie zimą były przechowywane około trzy tysiące drzew cytrusowych i egzotycznych roślin. Le Nôtre udało się odnowić ogród, w którym linie zostały uproszczone, a plan ogólny: prostokątny i symetryczny skierowany do centrum pokoju króla. Od 1678 roku Wersal faktycznie pełnił funkcję stolicy kraju. Po zwycięstwie w wojnie z Holandią, wszczęto nowe prace nad upiększaniem i rozszerzaniem Wersalu. Temat słońca został wyparty tematyką wojny i pokoju. Wzniesiono pomniki – alegorie Pokoju i Obfitości, a rzeźbiarze w swoich dziełach wysławiali królewskie zwycięstwa. Król doglądał prac osobiście, a podczas jego pobytu na froncie, zobowiązał Jean-Baptiste Colbert’a do pilnowania prac. W 1979 Hardouin-Mansart przejął kierownictwo nad pracami. Pięciokrotnie powiększył przestrzeń budynków dla rodziny królewskiej. Fasada ogrodowa została przerobiona (powstała najdłuższa fasada ogrodowa w Europie – 570 metrów), a jej taras zamknięty Galerie des Glaces (Sala Luster/ Sala Lustrzana). O wymiarach 75 metrów długości, 10 metrów szerokości i 13 metrów długości, jest to najbardziej reprezentatywne pomieszczenie rezydencji. Ozdobiono je 17 lustrami, które są ustawione naprzeciw okien wychodzących na ogród. Daje to wrażenie niezwykłej jasności i zieloności sali (ogrody odbijają się w lustrach). Za czasów Ludwika XIV to tu odbywały się słynne dworskie bale i najważniejsze uroczystości państwowe. Tutaj też podpisano Traktat Wersalski po I wojnie światowej. Gabinety króla i królowej zostały zastąpione przez Salony Wojny i Pokoju. Do środkowej, wysuniętej części pałacu (dzieło Le Vau`a), dodano dwa cofnięte skrzydła: południowe i północne, a także Cour des Ministres (Dziedziniec Ministrów) z konnym posągiem Ludwika XIV. Prace nad zmianami wnętrza zakończyły się pod przewodnictwem Charles Le Brun. Dekoracje Grands Appartements wykończono w 1681, a w Galerie des Glaces w 1684. Dwupoziomowa barokowa kaplica królewska zakończona przez Roberta de Cotte w 1710 roku, była ostatnim wzniesionym budynkiem Ludwika XIV. Kaplica uważana jest za jedną z najpiękniejszych budowli barokowych we Francji. Kolumny korynckie z białego marmuru, ścienne malowidła i złocenia podnoszą atmosferę tego miejsca. Król zmarł, a dwór przeniósł się z Wersalu do Tuileries. Jednak w 1722 Ludwik XV tutaj powrócił. Przekształcił nieznacznie apartamenty, pragnął również zmienić fasadę zamku od strony miasta. Brak środków pieniężnych uniemożliwił mu dokonanie wielkich zmian. Ostatecznie wybudował Operę Królewską, nową menażerię w Trianon i Pawilon Francuski, a także Petit Trianon z ogrodem botanicznym. Pałacyk Petit Trianon, podobnie jak Grand Trianon, pełnił funkcję „sekretnych spotkań” króla ze swoją oblubienicą. Pierwotnie był on przeznaczony do spotkań z Madame de Pompadour. Zmarła ona jednak przed ukończeniem prac, a pałacyk został podarowany kolejnej kochance króla – Madame du Barry. W 1774 roku Ludwik XVI przekazał go swej żonie – Marii Antoninie, która wyposażyła park i osadę według własnych upodobań (i ówczesnej mody). Zleciła zbudować Hameau de la Reine: Świątynię Miłości i sztuczną wioskę z młynem i mleczarnią, gdzie chadzała przebrana za wiejską szlachciankę. Jest tu widoczny nurt powrotu do natury, inspirowany przez J.J. Rousseau. Rodzina królewska i dwór , pod naciskiem rewolucjonistów, 6 października 1789, opuściła Wersal na zawsze. Po upadku monarchii 10 VIII 1792, kompleks pałacowy został zaniedbany. Louis-Philippe w celu ocalenia zamku, przekształcił go w muzeum poświęcone „chwale Francji”. Obecnie cały ten teren obejmuje zespół muzealny, udostępniany turystom. Do dzisiaj jednak w Zamku Wersalskim odbywają się oficjalne przyjęcia państwowe, organizowane przez prezydenta Francji.

Bazylika doliny Vézelay

Wpisana na listę Światowego dziedzictwa UNESCO w 1979 roku. Malownicza Burgundia zachwyca okazałą Bazyliką wznoszącą się nieopodal zielonej doliny Vézelay. Historia tego miejsca sięga czasów galijskich i romańskich, kiedy to dolina zasłynęła z term w miejscowości Fontaines-Salées, a także okresu nam bliższego to jest połowy IX wieku naszej ery, w którym na tych terenach w Saint-Pere powstał pierwszy kobiecy klasztor. Z czasem klasztor ustąpił miejsca męskiemu zgromadzeniu. Wraz z najazdem Normandów bracia zakonni przenieśli się powyżej doliny. Na początku XI wieku w Opactwie wystawiono relikwie Marii Magdaleny co wywołało protesty wśród Prowansalczyków. Gdy jednak relikwie okazały się być obdarzone uzdrawiającą mocą, opactwo stało się celem licznych pielgrzymek. W końcu postanowiono rozbudować kościół, by móc pomieścić liczne rzesze wiernych. Pierwsze próby powiększenia kościoła zakończyły się pożarem.

Nowa, większa świątynia powstała dopiero między 1120 a 1135 rokiem. Prace konstrukcyjne kierowane były przez ojca Renaud de Semur. W tym czasie Vézelay staje się nie tylko miejscem pielgrzymek, ale również początkiem pielgrzymkowej trasy do Compostello. Pod koniec XII wieku, ojciec Girard d’Arcy rekonstruuje rozetę gotyckiej absydy, którą możemy podziwiać do dzisiaj. Pod koniec XIII wieku w Saint Maximin (Północno- Środkowa Francja) zostaje odkryte nienaruszone ciało Marii Magdaleny, co kładzie kres pielgrzymkom do Vézelay. Podczas Wojen Religijnych nawa główna bazyliki w Vézelay zostaje zamieniona na stajnie dla koni. W czasie Rewolucji natomiast rzeźby zdobiące główny portal zostają zdewastowane. Kościół ulega zniszczeniu. Szczęśliwie do rekonstrukcji Kościoła w 1840 roku przyczynia się Merimée zlecając jego odbudowę Viollet-le-Duc. Jeśli chodzi o architekturę Bazyliki, należy przede wszystkim przyjrzeć się jej przedsionkowi. W tej rozległej sali uwagę zwracają rzeźby zdobiące zwieńczenia kolumn, jak i tympanony umieszczone nad głównym wejściem do świątyni. Główna nawa kościoła romańskiego ma 62m długości. Po jej obu stronach dają się zauważyć wysoko umieszczone okna wsparte na łukach. Okna łączone są razem, po dwa lub jeszcze chętniej po trzy, między nimi znajdują się kolumienki. Ta połączona grupa okien, które mogą być ślepe i służyć do celów dekoracyjnych nazywa się z łacińska – triforium. Nieodłączną częścią architektury kościoła są zdobiące wejście do świątyni rzeźby tympanonów i zwieńczeń potężnych kolumn. Rzeźby przedstawiają fragmenty Starego i Nowego Testamentu jak również fragmenty historii świętych. W przywoływaniu scen z życia świętych nie można jednak doszukiwać się jakiejkolwiek chronologii. A już najbardziej zaskakujące wydają się rzeźby przedstawiające: nieistniejące młyny, wiatr, pelikany czy wreszcie frywolne zabawy. Na tympanonie głównego wejścia do Bazyliki można dostrzec postać siedzącego Chrystusa z uniesionymi rękami w geście miłości i pojednania, z których wypływają płomienie dotykające głów apostołów. Co przedstawia ta rzeźba można się jedynie domyślać. Apokalipsę? Zesłanie Ducha Świętego? Misję ewangelizacji, którą Chrystus powierzył apostołom podczas swego ostatniego ukazania się? Wokół tympanonu rzeźbiarz umieścił postaci ludzi chromych i chorych, wierzących i niewierzących, oczekujących na Słowo Boże. W Średniowieczu osoby niepełnosprawne fizycznie kojarzone były z ludźmi upośledzonymi umysłowo, których to choroba była następstwem grzechu. Bazylika Vézelay jest przykładem gloryfikacji Chrystusa, który stał się tematem rzeźb wieńczącym łuki nad wejściem głównym do Świątyni. Portal południowy opowiada historię tajemnic z dzieciństwa Chrystusa natomiast nad jego północnym odpowiednikiem widnieją rzeźby przedstawiające ukazanie się Chrystusa pielgrzymom do Emmaüs. Chociaż Vézelay jest zbudowana z kamienia, Bazylika nazywana jest ruchomą świątynią. Rzeźby zdobiące budynek są tak sugestywne, że zdają się spoglądać na siebie, zadawać pytania, walczyć z nieistniejącymi bestiami. Na tym właśnie opiera się magia tego miejsca. Odczuwa się ją w całej dolinie, ale przede wszystkim w samej Bazylice.

Pont du Gard

Wpisany na listę Światowego dziedzictwa UNESCO w 1985 roku.

Most du Gard stanowi jeden ze znakomitszych wytworów sztuki akweduktów i arcydzieło architektury starożytnej. Wysoki na 49m z wznoszącymi się na olbrzymich kolumnach łukami, został wpisany na listę obiektów światowego dziedzictwa UNESCO z uwagi na unikalny charakter. Zaprojektowany i wybudowany na początku Cesarstwa Rzymskiego przez ówczesnych inżynierów zachwyca nowoczesnymi rozwiązaniami technicznymi. Most przypomina o obecności Rzymian w Galii i współpracy Gallów i Rzymian w rozwiązaniu problemów wodociągów. Przez długi czas sądzono, to Agrippa, znany z wielu prac na rzecz akweduktów, przedsięwziął konstrukcję mostu. Odkrycia archeologiczne dowiodły, że akwedukt został stworzony w pierwszych kilkudziesięciu latach I wieku. Każdego dnia przez bez mała 150 lat w akwedukcie przepływało od 30000 do 40000 m wody.

Most imponuje rozmiarem. Jego odcinek zwany Pont du Gard to trzypiętrowa arkada o wysokości 49,0 m i 27,0 m szerokości. Poszczególne arkady zbudowane zostały z różnej liczby łuków. Dwa najwyżej położone łuki mają po 15,50 i 24,50 metrów, trzeci z nich, najmniejszy znajduje się pod nimi. Wielkość akweduktu nie wynika z wizji artystycznej, ale została uwarunkowana czynnikami typograficznymi i hydrograficznymi. Rzeka Gard nad którą został wybudowany most jest dosyć kapryśna. Czasami płynie spokojnie, to znów staje się wartka i niebezpieczna. By nie blokować swobodnego przepływu wody rzymscy inżynierowie poszerzyli światło nad najniższym z łuków. Taką samą technikę zastosowali w przypadku drugiego wyższego łuku, a to w celu przeciwdziałania tworzącym się przeciągom. Most został wzniesiony z ogromnych bloków wapiennych o żółtawym zabarwieniu bez użycia zaprawy. Kamienny materiał pochodził z pobliskiego kamieniołomu znajdującego się w dolinie Gordon na terenie Vers. Niektóre z bloków to około 6 tonowe bryły. Na trzecim łuku drugiego poziomu patrząc od lewej strony, Rzymianie wyrzeźbili fallusa, symbol płodności. Rzeźba miała chronić akwedukt przez klątwami i zapewnić mu trwałość. Z symbolem fallusa jest związana pewna legenda opowiadana przez Frederica Mistral. Budowa mostu wymagała wprost nadludzkiego wysiłku, dlatego też diabeł obiecał pomoc robotnikom w dokończeniu przedsięwzięcia w zamian za duszę pierwszej osoby, która przejdzie przez most. Po zakończeniu prac robotnicy wpuścili na most zająca. Niezadowolony diabeł przycisnął zwierzę z taką siłą do muru akweduktu, że na murze widnieje wyraźny ślad sylwetki zwierzęcia. Most stał się integralną częścią pejzażu Prowansji. Jest świadectwem obecności Rzymian na tych terenach, ale również czasu świetności Nimes jako miasta.

Saint-Emilion

Wpisana na listę Światowego dziedzictwa UNESCO w 1999 roku. W połowie VIII wieku pewien mnich z Bretanii, o imieniu Emilion, przybył do regionu położonego między Libourne i Castillon-la Bataille, by spędzić tam emeryturę. Legenda głosi, że gdy szukał odpowiedniego miejsca wśród benedyktynów, ci wskazali mu pobliską grotę jako najlepsze miejsce odosobnienia. Mnich zyskał sławę dzięki dokonywanym przez siebie cudom i uzdrowieniom. Grota stała się miejscem pielgrzymek. Jedna z opowieści mówiła o kobietach nie mogących zajść w ciążę, które po modlitwach w grocie stawały się brzemienne. Inna zaś głosiła, jakoby mnich uzdrowił niewidomą kobietę. Na pamiątkę tych cudów jedna z grot została zamieniona w monolityczny kościół wykuty w skale z XV-wieczną dzwonnicą umocowaną na 67 metrach. Przede wszystkim jednak region zasłyną z uprawy wina. Pod koniec VIII wieku Karol Wielki wybudował na tych terenach swoje fortyfikacje nad brzegiem Dordonii w miejscowości Frosnac.

Prowadząc wojnę z arabskim najeźdźcą skorzystał ze swojej obecności w regionie, by nadzorować uprawy wina i jego produkcję. Od XI wieku region, dzięki korzystnemu usytuowaniu na trasie pielgrzymek do Saint-Jacques de Compostello, zaczął rozkwitać. Budowa kościoła monolitycznego została zakończona po 300 latach. Wokół świątyni powstały inne budynki sakralne, monastyry i kaplice. Region zasłynął również z olbrzymich pokładów piaskowca. W XI wieku wydobywało się go na szeroką skalę. W ten sposób piaskowiec stał się podstawowym budulcem regionu. Dwa kolejne wieki okazały się niezwykle ważne dla uprawy winorośli. W XII wieku utworzono Jurade – jednostkę administracyjną gminy. Miasto zostało przyłączone do Korony Angielskiej. W 1199 roku, Jan Bez Ziemi podpisał Porozumienie w Falaise (Chartre de Falaise) przyznające znaczną niezależność regionowi. W 1289r., za panowania Edwarda I na tronie angielskim, władza sprawowana przez Jurat została rozdzielona między dziewięć mniejszych okręgów, w których uprawiane było wino. Taki podział przetrwał do czasów dzisiejszych w Saint-Emilion. Rola regionu okazała się znacząca w produkcji i sprzedaży win. Wina, które powstawały w regionie miały swoją markę, sławę, przez co serwowano je głównie na dworach królewskich. W XIII wieku powyżej groty mnicha Emilion powstała Kaplica Trójcy Świętej kryjąca w swoich podziemiach katakumby. Między 1224r. a 1237r. rokiem wybudowano pałac Króla. Dla regionu oznaczało to początek konfliktu między Francja a Anglią i ciągłe zmiany władców. Po wojnie stuletniej doszło do konfliktów na tle religijnym. Chociaż produkcja wina zwolniła nieznacznie, jego jakość pozostała niezmienna. Podczas Rewolucji Francuskiej zastała rozwiązana Jurada. W XVIII wieku zwiększono produkcję wina. Jednak popularne w Średniowieczu białe wino ustąpiło miejsca winu czerwonemu. Jakość win z Saint-Emilion zastała potwierdzona dwoma nagrodami, które przyznano podczas Wystawy Światowej w 1867r. i 1889 r. W 1930r. powstały pierwsze piwnice win we współpracy z Gironde. Po raz pierwszy też w regionie opracowano certyfikat kontroli jakości autoryzowany przez Jurade, która odradziła się ponownie w 1948 roku. W owym czasie Jurada nie odgrywała żadnej znaczącej roli administracyjnej w regionie, a jedynie pełni funkcję ambasadora win z Saint-Emilion na Francję i cały świat. Dzisiaj administracyjnie Saint-Emilion obejmuje te same gminy co w XII wieku. Region słynie z uprawy winorośli, produkcji wina z miejsc pamiętających początki państwa francuskiego. Tutaj ludzie żyją w harmonii z naturą, co dowodzi niezwykłemu charakterowi Saint-Emilion.

Arles

Arles to nie tylko nazwa miasta, ale również największej gminy we Francji znajdującej się w departamencie Bouches-du-Rhone, w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże. Otoczony przez rzekę Rodan, naturalny park krajobrazowy Camargue i pasmem górskim Alpille, Arles stanowi rodzaj wyspy w tym naturalnym i trochę dzikim krajobrazie południowo-wschodniej Francji. Nazwa Arles wywodzi się od słowa celtyckiego Arelate oznaczającego miejsce znajdujące się nad stawem a to z uwagi na bagniste tereny otaczające miasto. Historia Arles sięga siódmego wieku p.n.e, kiedy to miasto było siedziba Celtów. Następnie zostało podbite przez Greków, by w 46 roku stać się jedną z ważniejszych kolonii rzymskich. Zabytki, które pozostały po panowaniu rzymskim przez wieki zostały w niewielkim stopniu zniszczone, co jest wyjątkiem wśród pozostałych dawnych kolonii rzymskich w Prowansji. W czwartym wieku Arles ponownie przeżywało swój złoty okres za panowania imperatora Constantina kiedy to powstały romańskie budowle takie jak termy i nekropolia Alyscamps.

Arles jest również jednym z trzech miejsc, z którego ruszają pielgrzymki do Santiago de Compostelo i jest miastem związanym z twórczością słynnego malarza francuskiego Van Gogha. W 1981 roku na liście dziedzictwa UNESCO znalazły się mury, Forum z kryptoportykami, Teatr rzymski, Amfiteatr, Cyrk rzymski, kościół Świetego Trofima (Saint-Trophime), kościół Świętego Jana z Moustiers (Saint Jean de Moustiers) i Opactwo romańskie w Montmajour. Oto opis kilku najpiękniejszych obiektów znajdujących się w Arles z listy dziedzictwa UNESCO:

CYRK – Rzymski cyrk znajduje się w południowo zachodniej części miasta Arles niedaleko Rodanu. Został wybudowany w drugim wieku p.n.e, a właściwie za początek jego budowy przyjmuje się 149 rok. W czasach rzymskich w cyrku w Arles organizowano wyścigi rydwanów. To tu również odbywały się walki konnych zaprzęgów i specjalnych pojazdów zwanych venationes. Cyrk był monumentalną budowlą – 450 m długości i 101 m szerokości. Widownia, która mogła pomieścić nawet do 20000 widzów, otaczała arenę. Arenę przedzielała część zwana pasem, wypełnionym rzezbami. W jego centralnej części stał obelisk. Pas był ograniczony po dwóch swoich końcach kamiennymi blokami (metae), do którego walczący musieli się zbliżyć w trakcie potyczek. Arena odzielona była od widowni wysoką ścianą zwaną podium. Budowa widowni nie różniła się niczym od tej stosowanej w amfiteatrach. Cyrk przez wieki przechodził burzliwe koleje losu. W czwartym wieku bogata ornamentyka cyrku z części centralnej jak również obelisk zostały pokryta warstwą marmuru. W piątym wieku prawdopodobnie na skutek przeniesienia galijskich instutucji państwowych z Trewiru do Arles, Arles zaczęło się gwałtownie rozbudowywać. Wokół cyrku powstały liczne osiedla. Cyrk był wykorzystywany niezmiennie do 550 roku. Wraz jednak z zagrożeniem epidemią dżumy mieszkańcy Arles opuścili swoje domy usytuowane blisko cyrku, przenosząć się bliżej centrum. Kamienne bloki, z których był wykonany cyrk posłużyły do umocnienia murów otaczających miasto. Od tego momentu miejsce po dawnym cyrku popadło w zapomnienie. Pod koniec Średniowiecza, obelisque wzbudził zainteresowanie mieszkańców miasta. Chociaż nie znano jego pochodzenia uznano go za obiekt godny podziwiania. Do dzisiejszych czasów z dawnego cyrku pozostały miejsca, w których walczący czekali na wejście na arenę, część zaokrąglona areny i widowni. Mury pozostałe po dawnej rzymskiej konstrukcji posłużyły pózniejszym pokoleniom za material do budowy domów. To jednak co udało się uratować można podziwiać w Muzeum Arles i antycznej Prowansji. Przed ratuszem znajduje się również uratowany obelisk, który przeniesiony z cyrku w siedemnastym wieku miał być hołdem złozonym Ludwikowi XIV.

AMIFITEATR – Areny w Arles inaczej zwane amfiteatrem rzymskim zostały wybudowane między 80 a 90 rokiem naszej ery. Należy on do najważniejszego obiektu dawnej kolonii rzymskiej, który mimo upływu lat można nadal podziwiać. Jego architektura była sciśle związana z przeznaczeniem budynku. W amfiteatrze, bowiem odbywały się wydarzenia gromadzące tłumy widzów i rzesze uczestników. Rzymscy inżynierowie wybudowali amfiteatr na wzgórzu Hauture. W tym celu musieli zburzyć mury obronne imperatora Augusta skonstruowane wiek wcześniej. Areny były wzorowane na Rzymskim Coloseum : system ewakuacyjny oparty na licznych korytarzach prowadzących do wyjścia, scena główna o eliptycznym kształcie otoczona widownią, arkady umieszczone na dwóch poziomach (razem mające 136 metrów długości). Amfiteatr mógł pomiescić nawet 25000 widzów. Na początku czwartego wieku, Cesarz Konstanty świętował w amfiteatrze narodziny swego pierworodnego przedstawieniami walk i łowiectwa. W 539 roku, Chidebert, król Franków, władca Paryża, próbował przywrócić w amfiteatrze w Arles rozrywki na miarę zabaw antycznych. Dokumenty historyczne dowodzą, że amfiteatr był jeszcze używany za kadencji arcybiskupa aleńskiego Cezarego i po zupełnym przejściu miasta pod protektorat Franków, aż do 550 roku naszej ery. Pod koniec czwartego wieku, Areny musiały sprostać czasom wojen. Amfiteatr został przekształcony w fortyfikację miejską z czterema wieżami, w której schronienie znalazło 200 mieszkańców. Nie dziwi więc, że podczas swojej wizyty w 1516 roku Franciszek I ubolewał nad opłakanym stanem dawnej chluby rzymskiej – amfiteatru w Arles. Przez kolejne wieki znaczenie amfiteatru malało, aż do 1830 roku, kiedy to zaorganizowano na jego arenie święto z okazji zwycięstwa nad Algerią. To w efekcie dramatyczne wydarzenie, jeszcze raz przypomniało złowrogie znaczenie amfiteatru – temu świadkowi zarazem wielkich i jak i tragicznych scen. Dzisiaj amfiteatr rzymski jest najczęściej i najchętniej odwiedzanym miejscem. To tu właśnie odbywają się pokazy walki byków (corridas), prezentowane sa muzyczne spektakle. Co tydzień entuzjaści antyku rekonstruuja na arenie amfiteatru walki gladiatorów.

FORUM – Forum czyli rynek w Arles jest pierwszą realizacją miejską stworzoną około 30 roku p.n.e w kolonii rzymskiej. Miał być to prezent dla miasta Arles (Arelate) podarowany przez Cezara. Forum znajdowało się u zbiegu dwóch głównych tras biegnących przez miasto : północno ? południowej (cardo) i wschodnio-zachodniej (decumanus). Rynek zajmował powierzchnię 10900 metrów kwadratowych, z których do dzisiaj pozostały jedynie dwa fragmenty. Granice forum wyznaczał mur z czterema portykami powyżej których mieściły się galerie z arkadami. W celu zniwelowania nierówności terenu pod Forum zostało zbudowne kryptoportyki czyli tak zwane portyki pozorne pełniące funkcję głównie ozdobną. Niedaleko forum wznosił się gmach świątyni świeckiej (basilique civile), służącej za sąd i izbę handlową. Współczesny rynek główny miasta znajduje się w pewnym oddaleniu od jego antycznego pierwowzoru. Forum rzymskie, bowiem mieści się we wschodniej części miasta.

TEATR ANTYCZNY w Arles został wybudowany pod koniec pierwszego wieku p.n.e za panowania imperatora Augusta, zaraz po utworzeniu kolonii rzymskiej. Jego budowa trwała prawie 20 lat. Skonstruowany z kamienia, na planie kwadratu był jedną z pierwszych takich budowli w antycznym świecie. Teatr składał sie z trzech części : (cavea) inaczej widowni, sceny gdzie grali aktorzy i ściany na której rozwieszano dekorację i która odzielała scenę od widowni.Widownia mogła pomieścić około 10000 widzów, to jest dwukrotnie mniej niż areny i cyrk w Arles. Miejsce zajmowane przez widzów zależało od ich statusu społecznego : lud zajmował najbardziej oddalone miejsca, zaś notable i żołnierze bliższe sceny. Scena umieszczona na drewnianej konstrukcji (50 m długości na 6 metrów szerokości), kryła całą skomplikowaną maszynerię teatralną. Ściana w głębi teatru była ozdobiona na trzech poziomach wieloma kolumnami korynckimi, z których jedynie dwie przetrwały do naszych czasów. W murze znajdowały się nisze, a w nich można było podziwiać statuły wzorowane na greckich figurach. Wśród nich był pomnik Wenus z Arles, obecnie będący w posiadaniu muzeum w Luwrze. W przeciwieństwie do amfiteatru i cyrku, teatr był miejscem spotkań widzów o wyższych aspiracjach i pragnących obcowania z ambitniejszą sztuką. Grano tu między innymi : tragedie, komedie, pantomimę rzymską albo grecką. Teatr był płatny. Jedynie w święta ku czci jakiegoś bóstwa bezpłatne sztuki stawały sie rozrywką szerszej poubliczności. Niekiedy na pewnych reprezentacjach teatralnych widzami mogli być jedynie mężczyzni, to znów kobiety i dzieci. W przeciwieństwie do teatrów greckich dedykowanych bogowi Diozizosowi, teatr w Arles został wybudowany w hołdzie Appollu, któremu August pomysłodawca przedsięwzięcia oddawał szczególna cześć. 10 listopada 353 roku, imperator Konstanty II zorganizował w teatrze wielkie przedstawienie. Teatr działał do piątym wieku n.e., kiedy to Kościół przeciwny aktorom i spektaklom o pogańskim charakterze wykorzystał materiał z którego wykonano teatr do budowy bazyliki paleochrześcijańskiej Saint-Etienne za panowania arcybiskupa Hilaire. Między końcem szóstego, a początkiem ósmego wieku jedna z pozostałych ścian teatru stała się częścią muru obronnego okalającego miasto z dominująca nad nim tak zwaną Wieżą Rolanda. Wokół murów zaczęły powstawać ulice, domy i instytucje religijne jak zakon jezuicki, który ufundował swój pierwszy zakon Sióstr Miłosierdzia. Między 1755 a 1789 rokiem na terenie podwórzec zakonu na terenie, którego stały przez wieki dwie kolumny, posłużył za miejce odkryć archeologicznych. Z inicjatywy ówczesnego mera miasta barona z Chartrouse kolejne fragmenty teatru zostały odkopane. Dzisiaj możemy zwiedzać zachowane fragmenty teatru : mur, którego część została wykorzystana do budowy muru obronnego miasta i wieży wartowniczej, a także dwie ze sto kolumn służących niegdyś za dekorację tylnej ściany sceny. Do dzisiaj odbywaja się tutaj różne wydarzenia kulturalne jak w okresie letnim między końcem czerwca, a początkiem sierpnia Święto Arles i kostiumu F?tes d’Arles et du costume, międzynarodowe spotkania fotograficzne Rencontres Internationales de la Photographie, festiwal południa Festival des Suds et festiwal filmowy Pelpum Festival du film Peplum.

KATEDRA ŚWIĘTEGO TROFIMA (Trophimus) w Arles jest kościołem romańskim. Kościół świętego Trofima, dawna katedra znajduje się na placu Republiki w Arles. Ta romańska świątynia posiada nawę główną i nawy pobocznych ze sklepieniami romańskimi z dwunastego wieku. Do kościoła prowadzi imponujący portal bogato zdobiony powstały między 1180 a 1190 rokiem. Na początku trzynastego wieku dawna dzwonnica została zastąpiona kwadratowa wieżą istniejąca do dzisiaj, której ostatnie piętro odnowiono w siedemnastym wieku. Do kościoła przylega znany w całej Prowansji podwórzec świętego Trofima wybudowany w dwunastym wieku. Wejście do niego usytuowane jest z boku kościoła. Pierwsza bazylika miasta Arles znajdowła się najprawdopodobniej w dzielnicy nazywanej dzisiaj Hauture i była poświęcona świętemu Stefanowi (Saint Etienne). Przeniesienie katedry na jej obecne miejsce przez wiele lat przypisywano arcybiskupom Patrocle albo Hilary (Hilaire), a w rzeczywistości miało to miejsce dużo pózniej . W efekcie pierwszy kościół (bazylika) została zniszczona w trakcie inwazji w siódmym wieku, a następnie zrekonstruowana w jej obecnym miejscu za panowania dynastii Karolingów. W jedenastym postanowiono ja przerobić dodając prezbiterium, nawę i transept. Prezbiterium wymagało ponownej przeróbki w piętnastym wieku.

Nawa główna jest jedną z najdłuższych w Prowansji romańskiej (40 m długosci, 15 m szerokości i 20 m wysokości). Jest podzielona na pieć części. Sklepienia, które opierają się na ścinach i kolumnach, mają kształt kołyskowy. Kapitele są udekorowano liśćmi akantu. Bazy kolumn złożone z dwóch wałków posiadają płskorzezby, zaś ich gzymsy mają formę gzymsów korynckich. W drugiej połowie dwunastego wieku nawa główna była wielokrotnie przerabiana. Nawa główna była doświetlana przez otwory znajdujące się powyżej wielkich arkad, które stanowiły swoisty łacznik z nawami bocznymi. W 1835 roku odkryto pod pierwszą częścią nawy głównej pozostałości innego budynku. Były to trzy równoległe korytarze z łacznikami biegnące ze wschodu na zachód. To zaskakujące odkrycie dało początek licznym domysłom. Wiele osób uważało, że to pozostałości dawnej świątyni, inni, że fragment budynku z okresu cesarstwa rzymskiego. Dla Marc Heijmans , archeologa, badacza miasta Arles, był to po prostu rodzaj magazynu z końca antyku lub początku średniowiecza. Oprócz korytarzy,badania archeologiczne dokonane nieco pózniej, bo w 1870 roku pozwoliły na odkrycie pozostałości po krypcie. Krypta ciagnęła sie pod świątynią od początku czwartej części aż do transeptu. Według historyka Jacques Thirion, krypta ta, najprawdopodobnie powstała za panowania dynastii karolingów, stanowiła ważny element w czasie rekonstrukcji drugiego kościoła romańskiego w dwunastym wieku. W piętnastym wieku krypta została zburzona podczas odnawiania gotyckiego prezbiterium.

Ambit (Déambulatoire)

Decyzja o rekonstrukcji prezbiterium romańskiego, była prawdopodobnie powzięta za arcybiskupa Louis Aleman (1423-1450), ale prace rozpoczęto dopiero kilka lat po jego śmierci. Pielgrzymowie, bowiem odwiedzający cudowny grób duchownego uniemożliwiali przeróbki kościoła. Podczas prac zarówno absyda jak i prezbiterium romańskie zostały zburzone, a na ich miejscu powstał wielkie prezbiterium gotyckie z przejściem dla pielgrzymów na jego tyłach zwane ambitem. Budowę gotyckiego prezbiterium rozpoczęto w 1454 roku za panowania kardynała Pierre de Foix, a zakończono w 1464. Prezbiterium składało się z dwóch części, absydy i ambitu, z którego prowadziło przejście do ośmiu kaplic. W czternastym wieku w północnej części nawy bocznej na wysokości czwartej części nawy głównej powstała kaplica poświęcona świętemu Andrzejowi (dziś jest ona nazywana kaplicą dusz z czyścca). W piętnastym wieku kaplica świętego Piotra (dziś świętego Antoniego z Padwy) została wybudowana w trzeciej części nawy bocznej północnej. W 1620 roku dobudowano kaplicę króli składająca się z dwóch części ze sklepieniami żebrowymi. Katedra Świetgo Trofima ? portal główny. Imponujący portal kościoła, bogato rzezbiony został dobudowany między 1180 a 1190 rokiem. Obok niezwykłej fasady opactwa Saint-Gilles, jest jednym z dwóch ważnych obiektów sztuki romańskiej w Prowansji. Portal, w stylu romańskim odmianie prowansalskiej zachował się w bardzo dobrym stanie do dzisiaj. Jedynie w 1990 roku poddano go lekkiej renowacji. Kształt rzezb i wykorzystanie motywów roślinych w dekoracji portalu pozwala zauważyć bezsprzeczny wpływ ornamentyki antycznej. Na portalu znajdują się również postaci złych duchów jak i postaci ze starego testamentu. Nazwy pierwszego patrona kościoła Świętego Stefana i drugiego Świętego Trofima zostały zaczerpnięte ze Starego Testamentu.

Tympanony i archiwolty zdobiące portal główny

Do wykonania tympanonów i archiwolt zdobiących portal katedry świętego Trofima użyto skały wapiennej. Tympanon katedry świętego Trofima nawiązuje do wizji Ezechiasza albo Apokalipsy według świętego Jana, symbolu czterech Ewangelistów. Przedstawia Chrystusa triumfującego i osadzającego trzymającego na kolanach biblię. Tympanon jest otoczony klasycznymi symbolami czterech ewangelistów : lew ze skrzydłami (symbol świetego Marka), anioł (albo uskrzydlony mężczyzna) (symbol świętego Mateusza) ; orzeł (symbol świętego Jana i skrzydlaty byk (symbol swiętego Łukasza). Dwaj ewangeliści Marek i Łukasz (ich płaskorzezby znajdują się u podstawy tympanona), którzy w przeciwieństwie do Mateusza i Jana nie znali Chrystusa nie spoglądają na Syna Bożego. Motyw ten jest często wykorzystywany w sztuce romańskiej. Podobne płaskorzezby spotykamy w tympanonach opactwa w Charlieu albo z kościoła świętego Gilles Na wapiennym fryzie belkowania, poniżej tympanonu znajdują się płaskorzezby przedstawiające siedzących dwunastu apostołów z otwarta księgą na kolanach. Są oni świadkami wniebowstąpienia Jezusa Chrystusa. Na fryzie można również zauważyć płaskorzezbę symbolizującą grzech pierworodny, postacie Adama i Ewy kroczące w kierunku Chrystusa, a także grupę wybrańców bożych, między innymi duchownych, kobiety o twarzach zakrytych woalkami i mężczyzn prowadzonych przez anioła – dziecko symbolizującego trzech patriarchów: Abrahama, Izaaka i Jakuba. Po lewej stronie postaci Chrystusa można zauwazyć płaskorzezbę przedstawiającą triumf chojności nad chciwością pod postacią archanioła Michała odmawiającego wstępu do nieba grzesznikom.

Dziedziniec

Dziedziniec katedry świętego Trofima pochodzi z dwunastego i czternastego wieku. Jego umiejscowienie nie jest typowe, ponieważ nie przylega on ani do nawy głównej ani do transeptu. Z prezbiterium prowadzi do niego dwadzieścia pięć stopni. Dziedziniec ma kształt prostokąta 28 m długości na 25 szerokości. Podobnych rozmiarów są dziedzince kościołów w miejscowościach w Thoronet, Sénanque i Montmajour. Za początek prac nad budową dziedzińca uznaje się 1150 rok kiedy to skonstruowano galerię północną i orientalną. Dopiero jednak w XIV wieku można mówić o ukończeniu prac gdy powstały galeria zachodnia i wschodnia za kadencji biskupa Jean de Rochechouart (1390-1398). Z powodu tak długiej budowy dziedzińca galerie prezentują różny styl architektoniczny: romański w galeriach północnej i wschodniej i gotycki w galeriach zachodniej i południowej. Dziedziniec to rzadki przykład wręcz doskonałego połączenia bogactwa ornamentyki z ich jakością.

KOŚCIÓŁ ŚWIĘTEGO JANA Z MOUSTIERS znajduje się w dzielnicy Hauture niedaleko monasteru Świętego Cezara. Wybudowany w dwunastym wieku jest przykładem prowansalskiego stylu romańskiego. Najprawdopodobniej kościół został postawiony na miejscu monasteru Świętego Jana ufundowanego przez arcybiskupa Cezara w szóstym wieku. Do 1313 roku pełnił rolę parafii pod wezwaniem Świętej Agaty, kiedy to funkcję parafii dzielnicy przejęła świątynia Notre-Dame- de-la-Major. Z kościoła do dzisiaj zostało niewiele. Zachowała się niezwykła absyda z dekorowanym na sposób starożytny sklepieniem i część prezbiterium. Absyda miała kształt półkola ze żłobionymi pilastrami. Gzymsy kolumn dekorowano płaskorzezbami liści akantu co stanowiło wyrazne nawiązanie do sztuki starożytnej. Z nawy głównej pozostały jedynie dwie części z czego jedna stała się fragmentem sąsiadującego budynku. Dwa wejścia do kościoła w północnej i południowej ścianie dowodzą istnienia różnic poziomów podłoża w średniowieczu i dzisiaj. Do dzisiaj na pozostałościach absydy i prezbiterium odbywają się spektakle teatralne, wystawy i pokazy filmów.

Orange

Miasto Orange niegdyś zwane Arausio znajduje się w departamencie Vaucluse (region Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże). Zostało wybudowane w 35 roku p.n.e w hołdzie weteranom II legionu rzymskiego zwycięskiej bitwy z Gallami. Jego położenie w dolinie Rodanu, w bliskim sąsiedztwie Alp i Morza Śródziemnego nie było przypadkowe. Orange jedno z pierwszych miast w początkach panowania Imperium Rzymskiego ze swoim wielkomiejskim charakterem, nowoczesnymi rozwiązaniami urbanistycznymi zasługiwało na miano „miasta Augusta”. Rola militarna Orange daje się zauważyć dzięki śladom dawnych fortyfikacji. Zarówno ulice miasta jak i te do niego prowadzące powstały na planie kwadratu. Chociaż do dzisiaj zachowało się niewiele budowli z okresu świetności rzymskiej, dwie z nich : teatr antyczny i łuk triumfalny (figurujące na liście Dziedzictwa Światowego UNESCO) zasługują na uwagę.

Łuk Triumfalny znajdujący się na obrzeżach antycznego miasta, na drodze Agrippy, na północ od dzisiejszego miasta, został, według przekazów, zbudowany przez weteranów w latach 20-25 naszej ery dla uhonorowania ich generała Germanicusa. Łuk ten, najstarszy z zachowanych jest trójprzelotowy. Na jego łukach wznoszą się płaskorzeźby. Zbudowany z olbrzymich bloków wapiennych posiada trzy przejścia: największe po środku i dwa małe po bokach. Łuk podobnie jak inne jest skierowany na północ. Każdą z fasad zdobią cztery kolumny korynckie. Archiwolty (profilowane lica łuków) posiadają płaskorzeźby kwiatów, owoców i gałęzi dębu. Ta roślinna ornamentyka nadaje specyficznego charakteru tej z definicji monumentalnej budowli. Szczyt Łuku wieńczy statua imperatora z jego trofeami. W celu uniknięcia zielonych nalotów, elementy z brązu zostały pokryte warstwą złota przez co Łuk wydaje się bardzo bogaty. Na ścianach największych fasad, powyżej bocznych łuków znajdują się płaskorzeźby broni należących do wrogów. Poniżej można zauważyć wojenne trofea i symbole Gallów. Fryz na belkowaniu widocznie niedokończony, przedstawia symboliczny pojedynek między Rzymianami a Barbarzyńcami. W kilku miejscach łuku płaskorzeźby przedstawiają pojedynki legionistów w strojach wojennych z pokonanymi Gallami. Według Bourd’a żaden pomnik antyczny nie pokazuje w tak dobitny sposób potęgi Rzymu i jego dzielnego narodu.

Antyczny teatr w Orange jest równie znany jak Łuk Triumfalny. Należy do jednej z najlepiej zachowanych budowli w Prowansji. Wielki, ma około 103 metrów. Sciana sceny wysoka na 37 metrów i widownia mogąca pomieścić od 9000 do 10000 osób są prawie nienaruszone. Teatr zbudowany za panowania imperatora Augusta stanowi jedną z ważniejszych budowli miejskich antyku. Jego wygodne położenie na wzgórzu Saint-Eutrope uchroniło teatr przed rozebraniem w trakcie współczesnej rozbudowy miasta. Ściana sceny nazywana przez Ludwika XIV „najpiękniejszym murem królestwa” została stworzona na wzór wnętrz pałacowych. Na parterze można podziwiać królewskie wrota z baldachimem a po ich bokach dwie pary mniejszych drzwi . Na trzech poziomach znajdują się kolumny bogato zdobione. Ich gzymsy były z kolorowego marmuru, zaś fryzy i bazy z białego marmuru i szarego granitu. Wszystko to razem tworzy marmurową powierzchnię. Dzisiaj, jedynie na królewskich wrotach można dostrzec fragment marmurowego fryzu z zarysem pochodu centaurów. W centrum wielkiej zdobnej ściany widnieje rzezba przedstawiająca imperatora. Wraz ze zmianą władcy wymieniano jedynie głowę, a reszta pomnika pozostawała nienaruszona. Uatrakcyjnieniem spektaklu były pojawiające się na ścianie teatru przed spektaklem liczne animacje dekoracji. Na murze okalającym ścianę sceny umieszczono system bloków skalnych podtrzymujących tkaninę, która rozwinięta nad widownią tworzyła rodzaj dachu. Dzięki temu samemu materiałowemu dachowi rozpostartemu nad sceną oraz scenie i widowni w kształcie muszli, akustyka była dużo lepsza niż we współczesnych teatrach. Zwiedzając miasto Orange turysta ma wrażenie powrotu do antycznej epoki. Nie trzeba jechać do Rzymu, by poznać życie dawnych Rzymian. Teatr i Łuk Triumfalny w Orange są zachowane w bardzo dobrym stanie. Zaopatrzeni w audio – przewodnik u wejścia do teatru możemy poczuć się uczestnikami antycznej tragedii.

Fontainebleau

Fontainebleau to niezwykła rezydencja francuskich monarchów zachwycająca do dziś swoim architektonicznym pięknem i rozmachem. W Fontainebleau mieście położonym w regionie Ile-de-France, w departamencie Sekwana i Marna, 60 km na południowy wschód od Paryża znajduje się jeden z okazalszych zespołów pałacowo-parkowych, dawna rezydencja królewska, wpisany w 1981 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Jego najstarsze pozostałości pochodzą z XII, ostatnie prace przeprowadzono na terenie kompleksu w XIX wieku. Pałac był ulubionym miejscem zamieszkania wielu władców francuskich. Szczególnie obiekt ten przypadł do gustu Franciszkowi I, również ostatni z mieszkających w nim władców Napoleon III często i chętnie w pałacu przebywał. Na przestrzeni wieków każdy z mieszkających tu monarchów zaznaczał swoją obecność czy to w architekturze czy też historii pałacu. W pałacu więc można odnaleźć elementy stylu średniowiecznego, renesansu i klasycznego.

Zarówno w architekturze zewnętrznej jak i stylistyce wnętrz odnajdujemy zarówno wpływy włoskiej sztuki jak i estetyki francuskiej. Siedemsetletnia historia tego niezwykłego pałacu odzwierciedla historię francuskich władców jego mieszkańców. Nie dziwi więc, że Napoleon nazywał pałac w Fontainebleau prawdziwym domem francuskich monarchów. Zachwycające wnętrza pałacu z zachowanym oryginalnym umeblowaniem i dekoracjami z XVII, XVIII i XIX wieku nie pozostawiają nikogo obojętnym. Od szeregu lat pałac pełni funkcję muzeum. Ogrody w Fontainebleau to kompleks składający się z ogrodu parterowego, ogrodu angielskiego i ogrodu Diany.

Ogród parterowy

Na południe od pałacu rozciąga się imponujący parterowy ogród zaprojektowany przez Le Notr’a. Jest on przykładem zastosowania francuskiej stylistyki w architekturze zieleni. Przekształcony w latach 1660 – 1664, w swojej początkowej formie składał się głównie z dekoracyjnych bukszpanów, które ozdabiały insygnia panującego wówczas Ludwika XIV i Marię Teresę Habsburską. W takiej formie przetrwał do XVIII wieku. Za panowania Napoleona I na tarasach otaczających ogród zostały posadzone lipy. Z ogrodu parterowego rozciąga się widok na część pałacu z jego Złotymi Wrotami, podwórcem zbudowanym częściowo z cegły i gresu, sali balowej z wielkimi szklanymi otworami, kaplicą Świętego Saturnina i wrotami Delfiny zwieńczonymi kopułą. W XVII wieku główny zbiornik wodny pałacu zastąpił poprzedni z fontannami tworzącymi konstrukcję przypominającą skałę. Poniżej głównego basenu, trochę na wschód znajduje się zbiornik Kaskad z rzeźbą z brązu w jego centralnej części przedstawiającą orła broniącego swojej zdobyczy. Dalej rozciąga się 80 hektarowy park powstały między 1606 a 1609 rokiem z inicjatywy Henryka IV, przez który przepływa 1200 metrowy kanał.

Ogród angielski

Swój obecny kształt ogród angielski osiągnął w 1812 roku. Wcześniej jego miejsce poprzedzały inne ogrody między innymi ogród piniowy Franciszka I. W czasie rewolucji francuskiej ogród uległ zniszczeniu. Napoleon I postanowił go odnowić dostosowując jego kształt i charakter do architektury pałacu. Projektem ogrodu stworzonego na podobieństwo angielskich przestrzeni zielonych (stąd też jego nazwa) zajął się Maximilien Joseph Hurtault. Sztuczna rzeka, sinusoidalne aleje, różnorodność roślin i drzewostanu, rzeźby umieszczone w licznych częściach ogrodu, najlepiej oddają angielski charakter tego miejsca. Drzewa, które dziś możemy podziwiać pochodzą w większości z czasów Napoleona. W głębi ogrodu znajduje się mały zbiornik wodny ze słynną fontanną Pięknej Wody, od której pochodzi nazwa pałacu.

Ogród Diany

Powstały za panowania Franciszka I ogród Diany był wielokrotnie przekształcany za czasów Katarzyny Medycejskiej, Henryka IV i Ludwika XIV. Obecny jego kształt to zasługa Napoleona i Ludwika Filipa, którzy nadali mu formę krajobrazową. Główną ozdobę ogrodu stanowi fontanna Diany. Została wybudowana z inicjatywy Francini w 1603 roku. Pozbawiona części ze swoich ozdób z brązu w okresie Rewolucji Francuskiej, została częściowo odnowiona przez Napoleona I w 1813 roku. Swój pierwotny wygląd zyskała w 1964 roku. Rzeźba antycznej Diany, projektu Marly, którą można obecnie podziwiać, pochodzi z 1964 roku. Zastąpiła ona w 1813 roku inną, autorstwa Berthelemy Prieur (można ją oglądać w galerii Jeleni). Inne rzezby psów i głowy jeleni są autorstwa rzeźbiarza Pierre Biard (1603).

Provins

Średniowieczne miasto targowe Provins wpisane w 2001 na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Chociaż w Provins, mieście położonym w północno-wschodniej części Francji w Szampanii pierwsze ślady obecności człowieka pochodzą z okresu paleolitu, największy rozwój miasto siągnęło w średniowieczu. Dzięki swemu bardzo korzystnemu położeniu (w czasach rzymskich na przykład Provins było chętnie odwiedzane przez rzymskich żołnierzy) Provins stało się ważnym ośrodkiem handlowym. Rolę jaką odgrywało w Średniowieczu najlepiej obrazuje decyzja podjęta przez Karola Wielkiego o wysłaniu do miasta grupy urzędników królewskich (missi domici) w celu kontrolowania handlu w mieście, jak również ustanowienie przez Karola Wielkiego monety miasta Provins. W tym też okresie Provins stało się trzecim najważniejszym po Paryżu i Rouen miastem Francji.

Na szczególną uwagę zasługuje powstały w średniowiecznym Provins największy targ Szampanii, który ściągał do miasta kupców z całej europy: Flamandów, Lombardów i Katalończyków, z czasem również handlarzy z krajów Orientu. Podczas podróży do Szampanii, bogaci kupcy byli ochraniani przez książęcą gwardię. Targi odbywały trzy razy w roku, w maju, czerwcu i wrześniu i trwały od dwóch do trzech tygodni. W ten sposób mogły pomieścić 3000 kupców. Niestety wojna 100 letnia przerwała dobry okres dla miasta Provins, pogrążając je w biedzie i plagach chorób. Provins przechodziło kolejno w ręce Burgończyków, Francuzów i Anglików.W czasie wojen religijnych w sierpniu 1592 Provins było przez 13 dni siedzibą Henryka IV. W XVII wieku liczne powodzie dokonały dzieła zniszczenia miasta.Chociaż w czasie Rewolucji Francuskiej Provins nie było bezpośrednio narażone na zniszczenia, to i tak wiele budynków kościelnych, a także pomników stało się celem ataków rozwścieczonego tłumu.W XIX wieku w bibliotece ratusza miasta Provins pożar doszczętnie zniszczył ważne dokumenty i książki o dużej wartości. Jak więc widać przez lata miasto przechodziło różne koleje losu. Chociaż w czasie średniowiecza było niezwykle ważnym ośrodkiem Francji, to w następnych epokach traciło na swym znaczeniu. Jednak z uwagi na niezwykłą architekturę Provins zostało wpisane w 2001 na listę zabytków dziedzictwa światowego Unesco. Do dziś można zwiedzać między innymi kościóły św Ayoul, Saint-Thibault i Sainte-Croix, a także muzeum poświęcone historri miasta. Obecnie Provins liczy 12 tysięcy mieszkańców.

Kanał Południowy

Nowatorska myśl architektoniczna na długości 2000 kilometrów znalazła swoją realizację pod postacią Kanału Południowego, w 1996 roku wpisanego na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. 2 000 kilometrowy Kanał Południowy zwany również kanałem Dwóch Mórz morza Śródziemnego i Atlantyckiego łączy Garonne (niedaleko Tuluzy) ze śródziemnomorskim portem Sete. Od 7 grudnia 1996 roku patronat nad nim sprawuje UNESCO. Ten niezwykły obiekt, początkowo nazywany kanałem królewskim w Langwedocji został przemianowany podczas Rewolucji Francuskiej (1789) na Kanałem Południowym. Bodźcem do przekopania kanału okazała się konieczność stworzenia infrastruktury potrzebnej do handlu zbożem. Budowa kanału, którego autorem był Francuz Pierre-Paul Riquet przypadła na lata 1666 i 1681, to jest na okres panowania Ludwika XIV. Największym wyzwaniem francuskiego architekta z powodzeniem zrealizowanym okazało się poprowadzenie kanału od najwyższego punktu w Górach Czarnych aż do równie wysokiego punktu niedaleko miasta Naurouze.

Zanim powstał ostateczny projekt kanału autorstwa Riquet, wielu architektów próbowało przeforsować własne pomysły. Chociaż liczni władcy marzyli o przekopaniu kanału między Morzami Atlantyckim a Śródziemnym udało się to dopiero za panowania Ludwika XIV. Konstrukcja kanału okazała się bowiem trudnym zadaniem zarówno politycznym jak i ekonomicznym. Kanał miał pozwolić statkom na omijanie półwyspu Iberyjski i unikanie konfrontacji z piratami. Proponowane projekty kanałów wydawały się zbyt trudne i skomplikowane do budowy. Dopiero propozycję Riquet uznano za najlepszą. Chociaż Pierre-Paul Riquet nie miał żadnego przygotowania technicznego udało mu się zrealizować projekt dzięki swej niezwykłej intuicji, ale również pomocy techników , między innymi Hector Boutheroue i Francois Andreossy. Budowa kanału miała również bardzo duże znaczenie polityczne i ekonomiczne. Colbert, gdy stał się królewskim ministrem zauważył, że krół nie ma żadnego wpływu ani na handel wewętrzny ani międzynarodowy Francji. Na takiej sytuacji najbardziej zyskiwali Holendrzy. W konsekwencji, w 1660 roku ceny zbóż i produkcja wina znacznie spadły. Kryzys ten doprowadził do spadku wartości ziemi i gospodarstw w Langwedocji. Do tak poważnej sytuacji przyczyniły się konflikty religijne w okresie Frondy. Nadzieję na wyjście z kryzysu Colbert dostrzegł w propozycji budowy Kanału Południowego. Przekopanie kanału między morzem Śródziemnym a Atlantykiem pozwoliłoby na ominięcie Gibraltaru kontrolowanego przez Hiszpanów, co w konsekwencji doprowadziłoby Hiszpanów do znacznego zmniejszenia dochodów z handlu. Kanał w Langwedocji oznaczał wykorzystanie naturalnych zasobów regionu bogatego w zboże, wino, jedwab i sól i zaopatrywanie w nie dużej części Francji. Dla Colbert’a, królewskiego ministra powstanie kanału oznaczało wzmocnieniem władzy Króla. Dawniej Kanał Południowy uważany był jedynie za środek ułatwiający handel, dziś ma on wartość archtektoniczną i historyczną. Nadal jest otwarty dla ruchu wodnego. Dzięki wpisaniu kanału na listę światowego dziedzictwa zabytków Unesco, kanał stał się chętnie odwiedzanym miejscem przez turystów.

Opactwo w Saint-Savin

Opactwo w Saint-Savin nad Gartempe – w 1983 roku wpisane na listę światowego dziedzictwa kulturowego. Romańskie opactwo, jako przykład myślenia perspektywicznego, zachwyca do dziś niezwykłymi malowidłami ściennymi, a także architekturą. Opactwo Saint-Savin znajduje się w mieście Saint-Savin w departamencie Vienne. Z powodu niezwykłych romańskich malowideł ściennych mieszczących się w jego środku, opactwo zyskało sławę. Dokładna data rozpoczęcia prac nad budową opactwa nie jest znana. Wiadomo jednak, że stało się to prawdopodobnie za panowania Karola Wielkiego w IX wieku. Przez wiele lat opactwo z Saint-Savin było najważniejszym obiektem sakralnym Francji. Według podań opactwo powstało dla upamiętnienia ucieczki dwóch braci Savin i Cypriana z Macedonii, prześladowanych za wiarę chrześcijańską, którzy w końcu zostali uchwyceni i zabici na obrzeżach Gartempe. 300 lat pózniej, gdy odnaleziono relikwie obu męczenników w miejscu ich śmierci, Badillus – nadworny kleryk Karola Wielkiego, postanowił ufundować opactwo i umieścić w nim cenne relikwie.

W klasztorze umieszczono 20 benedyktynów, przewodniczył im opat Eudes I, który stworzył pierwszy kościół karoliński w IX wieku. Zbliżony do aktualnego kształt, kościół opactwa zyskał dzięki przychylności hrabiny Poitou d’Aquitaine. Jego budowa trwała 50 lat i przypadła na lata 1040 i 1090. W XIII wieku, hrabia Alphonse de Poitiers, brat Świętego Ludwika, sfinansował częściowo budowę niektórych budynków opactwa. W czasie Wojny Stuletniej klasztor stawał się kolejno własnością Anglików i Francuzów. W czasie wojen religijnych, katolicy toczyli boje z protestantami o opactwo. Na przełomie 1562 i 1568 roku, hugenoci podpalili klasztor, uszkadzając między innymi ołtarz i naruszając konstrukcję budynku. W 1660 roku większość budowli została rozebrana. Umieszczenie zakonników z kongregacji Świętego Maura w opactwie położyło kres długiemu okresowi zniszczeń. Między 1640 a 1692 roku mieszkający tam zakonnicy postanowili odrestaurować zniszczone budynki. Dzięki temu wiele pomieszczeń zyskało unowocześniony wygląd. W zmodernizowanej formie opactwo miało służyć braciom zakonnym prawie wiek. Jednak Rewolucja Francuska pozbawiła opactwo jego sakralnej funkcji. Kolejno klasztor służył za siedzibę instytucji państwowych, między innymi żandarmerii, teatru i wreszcie stał się salą balową. W 1833 roku, w wyniku wizyty prefekta departamentu Vienne, Alexis de Jussieu, opactwo, ale przede wszystkim kościół opactwa, został uznany za niezwykle ważne miejsce z punktu widzenia historycznego i kulturowego. Szczególną uwagę zwrócono na malowidła romańskie zdobiące wnętrze świątyni. Pochodzenie malowideł oceniono na XII i XIII wiek. Technika, którą zastosowano do ich stworzenia była starym sposobem zdobniczym wykorzystywanym w trakcie powstawania fresków. Malowidła nie są zbyt bogate kolorystycznie. Dominują tu kolor ochry, zieleni, białego i czarnego, a także niebieskiego (w owym czasie niebieski pigment należał do najdroższych). Tematyka malowideł obejmuje sceny ze starego testamentu, z ksiąg Genesis i Wyjścia. Oglądanie fresków przywodzi na myśl czytanie biblii. Jest tu więc historia stworzenia świata, opowieść o Kainie i Ablu, Arce Noego czy wreszcie wieży Babel. Reprodukcją romańskich fresków z opactwa w Saint-Savin został ozdobiony sufit Pałacu Chaillot w Paryżu. Wstęp do niego jest bezpłatny. Z uwagi na niepowtarzalność malowideł ściennych, a także piękną architekturę opactwa, w 1983 roku kompleks Saint-Savin z Gartempe został wpisany na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Dziś dzięki poważnym renowacjom tego sakralnego kompleksu wraz z jego cennymi malowidłami, przeprowadzonym między 2005 a 2008 rokiem, opactwo jest chętnie odwiedzane przez rzesze turystów.

Nadbrzeża Sekwany

Oba brzegi Sekwany, rzeki przepływającej przez stolicę Francji – Paryż, z uwagi na ich niezwykłą malowniczość, zostały wpisane w 1991 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO. To przy nich właśnie mieszczą się najokazalsze zabytki Paryża: Wieża Eiffla, Notre Dame, Place de la Concorde. Oba brzegi Sekwany łączy sieć historycznych mostów. Pierwsze nadbrzeża zostały zagospodarowane na początku XVI wieku. W ten sposób powstała część zwana brzegiem Grands-Augustins. Most „Le pont Neuf” został skonstruowany w 1578 roku. Jednak dopiero w 1753 roku wraz z budową placu Ludwika XV, obecnie placu Zgody (Place de la Concorde), powstały kamienne nadbrzeża po dwóch stronach rzeki. Mimo protestów mieszkańców Paryża, w trakcie budowy nadbrzeży zostały zburzone istniejące tam domy. Miejsce w ten sposób uzyskane pozwoliło na podwyższenie brzegów. W 1870 roku wybudowano 15 mostów na Sekwanie. Niższe partie nadbrzeży miały być wykorzystane przez transport rzeczny.

Między 1855 a 1900 rokiem nad brzegiem rzeki zorganizowano Wystawę Światową. W XX wieku na nadbrzeżach Sekwany puszczono ruch pojazdów. Między 1961 a 1967 roku na prawym brzegu rzeki powstała pierwsza nitka trasy (trasa Georges Pompidou). Po lewej stronie Sekwany trasa liczyła jedynie 2 km długości. Na obu brzegach wyznaczono fragmenty dla ruchu pieszego (od brzegu Saint-Bernard do brzegu Conti). Sekwana, która przepływa przez środek Paryża dzieli miasto wzdłuż osi wschodnio zachodniej na dwie części: prawo i lewobrzeżną. Podział nie ma jedynie charakteru geograficznego, ale wyznacza również dwa różne sposoby życia. Lewobrzeżny Paryż wydaje się bardziej konserwatywny i intelektualny, zaś prawobrzeżny uchodzi za ulubione miejsce życia paryskiej bohemy. Z prawobrzeżnego Paryża roztacza się widok na: Katedrę Notre-Dame, muzeum Orsay (Musée d’ Orsay), ministerstwo Spraw Zagranicznych (Ministère des Affaires étrangères), Hotel Inwalidów (Hôtel des Invalides), Wieża Eiffla (Tour Eiffel), pałac Burbonów (Palais Bourbon) i park André Citroën (Parc André Citroën), zaś z lewobrzeżnego można podziwiać: Luwr (Louvre), ogrody des Tuileries (les jardins des Tuileries), Pałac Królewski (Palais Royal), Pałac Chaillot (Palais Chaillot), Plac Zgody (Place de la Concorde). Od 2002 roku, co roku na przełomie lipca i sierpnia, w ramach święta plaż (Paris Plages) na prawy brzeg Sekwany wysypywane są tony piasku, a także ustawiane palmy. Paryżanie mają wtedy okazję, często jedyną w roku, spędzić trochę czasu na plaży. Nieodłącznym elementem paryskiego nadbrzeżnego pejzażu są bukiniści sprzedający od wieków książki po obu brzegach rzeki. Każdy z nich ma prawo wystawiać często rzadkie i stare dzieła na 8,2 m powierzchni.

Sébastien le Prestre de Vauban

Jeśli zastanawiają Was solidne mury wokół francuskich miast i portów, znaczy, że macie przed sobą fortyfikacje Sébastien’a le Prestre de Vauban – jednego z najlepszych inżynierów, architektów i strategów renesansowej Francji. Wpisane w 2008 na listę światowego dziedzictwa Unesco umocnienia Vauban nadal budzą respekt i podziw. Okres Renesansu to dla Francji czas wojen. Wszelkie strategie wojenne, budowle takie jak fortyfikacje, znalazły realizację właśnie w epoce Odrodzenia. Już na początku XVII wieku powstał pierwszy traktat na temat prawidłowej budowy umocnień pióra Jean Errars – „La fortification reduice en art et demonstrée”, w którym autor szczegółowo opisywał kształt fortyfikacji i terenu wokół nich. Projekt fortyfikacji doczekał się udoskonalenia kilkadziesiąt lat pózniej, a dokonał tego Sébastien le Prestre de Vauban, francuski inzynier wojskowy i architekt, marszałek Francji i ekonomista, żyjący w latach 1633 – 1707. Ten nowoczesny system przetrwał ponad półtora wieku.

W latach 1651-1706 Vauban brał udział w 53 oblężeniach i 140 bitwach, co niewątpliwie wpłynęło na jego prace w dziedzinie fortyfikacji. Oprócz wybudowania 33 i przebudowania 300 twierd,z Vauban był twórcą kilku traktatów: Traktat o zdobywaniu i obronie twierdz (Traité de l’attaque et de la défense des places) czy Traktat o fortyfikowaniu pola przez budowę obozów umocnionych (Traité de la fortification de campagne ou des camps retranchés). W trakcie swego życia Vauban stworzył trzy systemy fortyfikacji, kolejny doskonalaszy od poprzedniego. Podczas gdy pierwszy typ fortyfikacji nie różnił się właściwie niczym od proponowanego przez ówczesnych inżynierów, drugi zakładał oddalenie fortów od miasta, tak by uchronić armię i stworzyć kolejne zabezpieczenia miasta, trzeci system dokładał do fortyfikacji wieże strażnicze. Umiejscowienie fotyfikacji nie mogło być przypadkowe. Chociaż pierwotny projekt zakładał wybudowanie cytadeli na wyspie Giesenheim, Vauban nie był z tego miejsca zadowolony uważając, że fortyfikacje nie powstrzymają armii przeciwnika przed przekroczeniem linii brzegowej Renu. Znalazłwszy odpowiednie miejsce pod budowę cytadeli inżynier najpierw przesyłał projekt do swych kolegów inzynierów, a potem do kreślarzy, którzy oprócz rysunków przygotowywali kartonowo drewniane makiety. Makiety były traktowane przez Króła jako dokumenty niezwykłej wagi, które miały upamiętniac zwycięskie, a czasem przegrane bitwy. Od 1927 roku traktowane są jak zabytek. Budowa fortu wymagała zmiany koncepcji przestrzeni wokół niego. Należało między innymi posadzić wiele drzew zarówno w najblizszym otoczeniu cytadeli, jak i w środku miasta. W ten sposób drzewa liściaste uniemożliwiały w okresie wiosenno-letnim odgadnięcie topografii miasta. W okresach oblężenia drzewa pełniły rolę materiału grzewczego jak również mogły wzmacniać mury w razie uszkodzenia. Po pierwszych pracach w Belle-Ile w 1682 roku, Vauban powrócił do Bretani, gdzie zaprojektował w 1685 roku fortyfikacje Saint-Malo. Król jednak odrzucił koncepcję Vaubana. Cytadela w Saint-Malo nie powstała. Inżynier stworzył więc forty w Granville i Cherbourg. Podążając wzdłuż północnej linii brzegowej, Vauban spróbował wybudować kolejne fortyfikacje w napotykanych przez siebie portowych miastach. Król jednak uznał za konieczną konstrukcję fortów jedynie w Breście i Dunkierce. O ile budowa umocnień na nizinach i w dolinach była stosunkowo prosta i powtarzalna, w rejonach górskich ich powstawanie wydawało się skomplikowane, a czasem wręcz niemożliwe. W Besançon zamiast umieszczenia dział armatnich w wieżach, Vauban postanowił je umiejscowić w podziemiach. Z uwagi na zróznicowanie terenu nie miało to specjalnego wpływu na skuteczność obrony miasta. Dzięki bogatej roslinności inne rodzaje bardziej skomplikowanych zabezpieczeń były zbędne. Chociaż fortyfikacje Vaubana powstawały w XVII wieku, wiele dziesiątków lat po śmierci inżyniera skutecznie chroniły miasta przed najazdami obcych. Do dziś można je zwiedzać w wielu miastach Francji między innymi w: Arras (Pas-de-Calais); Besançon (Doubs), Blaye-Cussac-Fort-Medoc (Gironde); Mont-Dauphin (Hautes-Alpes); Mont-Louis (Pyrenées-Orientale).

Katedra w Bourges

Zbudowana między końcem XII i XIII wieku, katedra Świętego Stefana w Bourges jest przykładem wspaniałej architektury gotyckiej. Ta proporcjonalna budowla skralna, ozdobiona tympanonami, rzeźbami i witrażami, zachwyca swym pięknem i podkreśla dawną potegę chrześcijaństwa średniowiecznej Francji. Chociaż nie często się ją wymienia pośród innych sakralnych obiektów gotyckich, można ją śmiało zaliczyć do tych unikatowych, jak choćby katedry w Reims, Chartres albo Notre-Dame. Katedra Świetego Stefana została poświęcona 13 maja 1324 roku. Jak wszystkie kościoły zbudowane przed okresem rozdziału Kościoła od Państwa, jest dzisiaj własnością francuskiego państwa. W 1862 roku zaliczono ją do zabytków, a w 1992 roku znalazła się na liście światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. W 1195 roku Henryk de Sully, arcybiskup Bourges, brat biskupa Paryża Eudes de Sully, inicjuje budowę katedry w Bourges. Miała ona zastapić już istniejąca romańska powstałą między XI a XII wiekiem, którą uznawano za zbyt małą.

Bourges, które było miastem królewskim od 1100 roku, znajdowało się na południowych granicach królewskich posiadłości, niedaleko Akwitanii, która w owym czasie należała do Anglików. Arcybiskup Bourges nosił tytuł „Primat d’Aquitaine” i jego władza, chociaż często podważana, sięgała aż Bordeaux. Ta nowa katedra była pierwszym gotyckim budynkiem powstałym na południe od Loary. Jej konstrukcja podnosiła prestiż króla i rozszerzała wpływy arcybiskupa. Dlatego też obaj mężowie tak wielką wagę przywiązywali do jej idealnych kształtów. Budowa katedry została rozpoczęta w 1195 roku, a zakończona w 1214 roku. Plan Katedry miał być prosty i harmonijny. Ten sakralny obiekt przypominał kształetem bazylikę z kaplicami ustawionymi wokół nawy głównej. To, co odróżniało katedrę od innych to jednolity plan jej wnętrza i perspektywa bocznych ścian. Początkowo katedra miała przypominać Notre-Dame w Paryżu. Ale w 1199 roku, po śmierci arcybiskupa Henri de Sully, kiedy to arcybiskupem został Guillaume de Dangeon – dawny cysters, katedra z nowymi planami ozdób jej wnętrza zyskała swój unikatowy rys. Śmierć Guillaume’a w 1209 roku, dosyć szybko kanonizowanego, przyciągała tu rzesze pielgrzymów i wiernych do niedokończonej świątyni w Bourges. Prace należało więc przerwać na około 10 lat. Konstrukcję kościoła zakończono w 1230 roku. Z powodów czysto technicznych katedra w Bourges nie posiadała ani dzwonnicy, ani zegara. Nie bez racji nazywano ją „głuchą wieżą”. W 1424 roku doczekała sie astronomicznego zegara autorstwa Andre Cassar’at i Jean’a Fusorisa. Przez wieki katedra przechodziła różne koleje losu. Chociaż jedna z wież – wieża północna – została ukończona w 1480 roku, w 1506 roku zawaliła się. Współgrając z gotycka fasadą wieża zawiera elementy stylu renesansowego. W czasie wojen religijnych, w 1562 roku, gdy Bourges zostało zdominowane przez protestantów, wiele rzeźb katedry uległo znacznemu zniszczeniu. Również Rewolucja Francuska odbiła się niekorzystnie na katedrze. Opróżniwszy budowlę z elementów sakralnych, rewolucjoniści zorganizowali w jej wnętrzu miejsce tak zwanego kultu rozumu, a więc forum debat i spotkań obywatelskich. W 2008 roku, po roku prac renowacyjnych, północne i wschodnie wejście zostało w pełni odbudowane.

Nancy

Jeśli jesteście ciekawi co, król Stanisław Leszczyński robił we Francji i jaki miał udział w rozwoju miasta, musicie koniecznie odwiedzić Nancy – niezwykłe zabytkowe miasto, a jednak bardzo nowoczesne. Nancy, miasto położone we wschodniej Francji, nad rzeką Meurthe (dopływ Mozeli), ośrodek administracyjny regionu Lotaryngia i departamentu Meurthe-et-Moselle było czasową rezydencją króla Stanisława Leszczyńskiego – księcia Lotaryngii. Po latach Nancy okazało się przykładem najnowocześniejszego, ale jednoczesnie królewskiego ośrodka z tradycjami, w którym oświecony monarcha dbał o dobro publiczne. Kompleks placów i budynków był dziełem sprawnej i niezwykle uzdolnionej ekipy kierowanej przez francuskiego architekta Héré, któremu udało się w projekcie i jego realizacji połączyć monumentalność obiektów z ich funkcjonalnością. Na szczególną uwagę zasługują trzy place w Nancy: Plac Stanislas, Plac de la Carrière i Place d’ Alliance. Ich piękno i harmonia została doceniona w 1983 poprzez wpisanie tych miejsc na listę światowego dziedzictwa Unesco.

Plac Stanislas, plac de la Carrière i plac d’ Alliance tworzą unikalną całość, dzieło genialnego twórcy. Przyjrzawszy się im dokladniej zauważymy, że w projekcie architekta Héré znalazła się próba pogodzenia użytkowości tych miejsc z estetyką. Pod koniec XVII wieku, Francuzi, zająwszy miasto Nancy, połączyli starą część miasta z nową, bramą nazwaną królewską dla upamiętnienia Ludwika XIV. Stanisław Leszczyński, król Polski i teść rzeczonego Ludwika XIV, objął księstwo Lotaryngii w zamian za ostateczną rezygnację z tronu polskiego. Jego panowanie, które przypadło na lata 1737 i 1766 okazało się wręcz przełomowe dla Nancy. Wtedy właśnie doszło do połączenia dwóch miast, z których powstało współczesne Nancy. Mariaż starego miasta z nowym miało przebiegać na dwóch osiach: wschód-zachód, zakończonej bramą Świętej Katarzyny i Stanisława oraz północ-południe, bedącą łącznikiem pałacowej dzielnicy księcia i nowego centrum miasta z królewskim placem Ludwika XIV, dzisiaj zwanego placem Stanisława. Konstrukcje pochodzące z tamtego okresu uchodzą za najpiękniejsze w całym Nancy. Realizacja projektu, która przypadła na lata 1752-1756 była nadzorowana przez architekta Héré, a wykonywana między innymi przez rzezbiarzy Guibal i Cyfflé. Wiadomo było, że spod takich rąk mogło wyjść tylko niezwykłe dzieło. Budowa placu Stanisława rozpoczęta w 1752 roku została zakończona po 3 latach. Z wszystkich konstrukcji, których jedyną funkcją było podkreślenie niezwykłości i wielkości monarchy, projekt miasta Nancy zakładał wydzielenie przestrzeni między innymi dla jego mieszkańców i tak powstały: trzy place wychodzące na ratusz, sądy, pałac des Fermes, centrum administracyjne, uniwersytet medyczny, ogrody botaniczne, biblioteka, akademia, teatr, ogród oraz liczne kawiarnie i bilardy. W centralnej części placu, zwanej dzisiaj Placem Stanislas, został umieszczony pomnik Ludwika XIV wykonany przez Guibald i Cyfflé. W trakcie Rewolucji kamienna postać króla wraz z alegorycznymi postaciami ją zdobiącymi została zniszczona. W 1851 roku na jej miejscu ustawiono pomnik Stanisława Leszczyńskiego. Konieczność modernizacji murów obronnych, około XVI wieku spowodowała powiększenie miasta na wschód i stworzenie nowego placu de la Carrière. Zwieńczeniem Placu okazał się pałac du Gouverneur z kolumnami i łukiem triumfalnym. Symetrycznie do hotelu Beauvau-Craon według projektu Boffrand, znajdującego się przy placu, Emmanuel Héré stworzył jego replikę, w którym miała mieścić się giełda. Po dwóch stronach tych budynków ciagną się domy z kamienia na podobieństwo lustrzanego odbicia. Na placu d’Alliance (Porozumienia) niegdyś nazywanego placem Świętego Stanisława, zachowała się barokowa fontanna wykonana przez rzeźbiarza Cyffle. Nazwa placu została nadana dla upamiętnienia porozumienia zawartego między Cesarstwem Austro-Wegierskim a Francją w 1756 roku.

Carcasonne

Począwszy od okresu przedromańskiego, na wzgórzach, na których obecnie znajduje się miasto Carcasonne wznosiła się osada otoczona murami obronnymi. W swej obecnej formie miasto zachwyca systemem obwarowań powstałym w śreniowieczu, katedrą i zamkiem. Gdy w XIX wieku Viollet-le Duc postanowił odrestaurować Carcasonne nie przypuszczał, że dzięki swej pracy stworzy podwaliny współczesnej konserwacji zabytków. Przy wpisywaniu w 1997 roku Carcasonne na listę dziedzictwa kulturowego Unesco to właśnie okazało się najważniejszym kryterium. Historyczna część Carcasonne, miasta usytuowanego na południowym zachodzie Francji jest najlepszym przykładem obronnej osady średniowiecznej. Masywne mury warowne zostały wzniesione na pozostałościach starożytnych murów. Obecny, doskonały stan fortyfikacje zawdzięczają pracom renowacyjnym dokonanym w XIX wieku przez konserwatora Viollet-le-Duc.

W okresie przedromańskim, na terenie obecnego miasta Carcasonne istniała osada otoczona murami warownymi. Ich budowa przypadła na VI wiek p.n.e. W 27 roku p.n.e. ta aglomeracja, zwana Carcaso Volcarum Tectosagum, stała się kolonią łacińską Lulia Carcaso. W okresie niepokoju, to jest w III i na początku IV wieku naszej ery, miasto otoczono murem długości 1200 metrów. Fortyfikacja składała się z dwóch pasów murów obronnych, jak również z trzeciego trzy kilometrowego ciągu murów obronnych otaczających zamek. Dwie trzecie śreniowiecznych fortyfikacji przebiegały w miejscu starych, romańskich umocnień. Mury były budowane z cegły i kamieni. Do miasta prowadziły dwa wejścia: od wschodu brama Narbonnaise, a od zachodu brama Aude. Carcasonne stało się własnością Wizygotów w V wieku i przez długi czas opierało się dominacji Franków. Od 724 do 759 roku miasto przeszło pod panowanie Arabów. Za czasów Wizygotów Carcasonne stanowiło ważny ośrodek chrześcijański. W 1096 roku w mieście powstała katedra prawdopodobnie w miejscu romańskiej świątyni. Zamek książęcy z XII wieku, wybudowany w części zachodniej romańskich obwarowań został otoczony przez mury warowne w 1226 roku. Pod koniec XIII wieku Carcasonne zyskało swój śreniowieczny kształt miasta fortecy. Powstanie mieszkańców miasta w 1262 roku skłoniło króla do wyrzucenia większości mieszkańców z Carcasonne i umieszczenia ich po drugiej stronie rzeki. W 1347 roku ta nowa cześć miasta zyskała własne mury obronne. Główna część katedry poświęcona świętemu Nazarowi i Celeście składa się z nawy głównej z sześcioma bocznymi kapliczkami. Zwieńczeniem Katedry jest kołyskowe sklepienie podzielone między dwie nawy tej samej wysokości. Ołtarz romański został zamieniony w XIII wieku przez imponujących rozmiarów wielką gotycka konstrukcję z sześciokątną absydą. Takie rozwiązanie zostało zaczerpnięte z gotyckich katedr z północnych rejonów Francji, gdzie szczególną wagę przypisywano ołtarzom. Bryła katedry zdaje się pozbawiona konstrukcji wspierających, bo wszelkie umocnienia znajdowały się wewnątrz budynku. Niezwykłymi ozdobami katedry są liczne rzeźby, a także witraże z końca XIII, początku XIV i XVI wieku.

Bordeaux

Bordeaux, inaczej Porte de la Lune wpisane w 2007 roku na listę światowego dziedzictwa kulturowego Unesco. Bordeaux, to nie tylko smaczne czerwone wino, ale też piękne miasto w południowo- zachodniej Francji. Zachwyca swym położeniem i bogata architekturą. Bordeaux stanowi historyczne centrum portowe w południowo-zachodniej Francji. Jego największy rozwój przypadł na epokę Oświecenia. Z uwagi na swe położenie Bordeaux jest niezwykłym przykładem miejsca, które przez 2000 lat nie straciło swego znaczenia, jako centrum regionu winnego znanego na całym świecie, a także ważnego portu w handlu wewnętrznym i miedzynarodowym. Architektura miejska Bordeaux to pomieszanie wielu stylów począwszy od stylu romańskiego, a skończywszy na budowlach XX wiecznych. Wraz z nastaniem XVIII wieku, u szczytu swego największego rozwoju miasto zyskało nowy klasycystyczny i neo-klasycystyczny charakter.

Mimo pomieszania się stylów, Bordeaux wydaje się doskonale zintegrowane architektonicznie. Nie na darmo więc wielcy francuscy filozofowie oświeceniowi nazwali Bordeaux kolebką humanizmu, kultury i uniwersalizmu. Dzięki portowi, Bordeaux stało się miastem kosmopolitycznym, miejscem łączącym wiele kultur, jednocześnie z miejskim rysem, który nadają mu klasycystyczne budynki. Dlatego też może, mimo upływu lat, miasto nie straciło swego charakteru. Jest tu przecież duże przyzwolenie dla tego co stare i co nowe. Nie dziwią więc aż 347 budynki uznane prawem z 31 grudnia 1913 roku za zabytki, czy wreszcie najstarszy fragment miasta uznany podlegający ścisłej ochronie konserwatora zabytków. Wszelkie zmiany, czy renowacje budynków podlegaja kontroli władz regionalnych i lokalnych, a także ministra Kultury. Rozwojowi Bordeaux, bowiem przyświecały i przyswiecają cztery ważne zasady: zachowanie historycznego charakteru miasta, kontrolowanie zmian dokonywanych w historycznym centrum, ujednolicenie planów urbanistycznych i wreszcie dbałosć o międzynarodowy statut miasta.

Awinion – Miasto Papieży

Jeśli chcecie dowiedzieć się dlaczego papieże wybrali na swoje siedziby zarówno Watykan, jak i Awinion, jeżeli chcecie przejść się po jednym ze słynniejszych mostów francuskich, a także wziąć udział w Festiwalu Teatralnym, udajcie się na południe Francji do malowniczego Awinion. W departamencie Vaucluse, u podnóża wapiennego wzgórza, na lewym brzegu Rodanu, w centrum słonecznej Prowansji, położone jest miasto Awinion (fr. Avignon). Górujący nad miastem Pałac Papieski pochodzący z XIV wieku nadaje monumentalności temu średniowiecznemu miastu. Od roku 1309 Awinion był bowiem siedzibą papieży i z okalającymi go ziemiami stał się własnością dynastii andegaweńskiej, czyli królestwa Sycylii. Po wykupieniu posiadłości przez Papieża Klemensa VI w 1348 roku z rąk królowej Joanny I Sycylijskiej całość stała się własnością papiestwa do roku 1791. Podczas rewolucji francuskiej, ziemie i pałac zostały włączone do Francji.

Do dziś możemy podziwiać największą w Europie gotycką warownię zbudowaną z białego kamienia, a także Mały Pałac, który zamieszkiwali kardynałowie. Chociaż z oryginalnych dekoracji wewnętrznych zostało niewiele, na terenie kompleksu papieskiego Rocher des Doms (w Małym Pałacu) udostępniona jest do zwiedzania kolekcja malarstwa sakralnego mistrzów włoskich od XIII do XVI wieku. Historyczną całość wpisaną w 1995 roku na listę dziedzictwa UNESCO dopełniają XIII wieczna katedra romańska z freskami autorstwa Simone Martiniego, mury obronne i XII wieczny most Pont ST- Benezet (1171-1185) przywoływany w dziecięcej piosence „Sur le Pont d’Avignon”.

Reims – Miasto Koronowanych Głów

Jeśli ciekawi jesteście, gdzie koronowani byli prawie wszyscy królowie Francji i interesują Was witraże autorstwa Marc’a Chagall’a, odwiedźcie miasto Reims, jego Katedrę Notre-Dame, pałac arcybiskupi i opactwo benedyktyńskie. Katedra Notre-Dame, pałac arcybiskupi Tau, a także opactwo benedyktyńskie powstałe w mieście Reims około XIII wieku, dzięki swym „rewolucyjnym” rozwiązaniom architektonicznym, a także znaczeniu jakie odegrały w monarchistycznej i chrześcijańskiej Francji, zostały wpisane w 1991 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Miasto Reims oddalone 160 km na północny-wschód od Paryża, odgrywało ważną rolę od początku istnienia chrześcijańskiej Galicji, stąd tak duża liczba arcybiskupów wywodzących się i działających w Reims. Pierwszy arcybiskup Remi (440-533) ochrzcił a następnie koronował Chlodwiga I. Od tego czasu Reims, a własciwie opactwo benedyktyńskie, pałac Tau i wreszcie Katedra Notre-Dame, stały się miejscem koronacji większości władców francuskich.

Słynny arcybiskup Remi został pochowany w kaplicy Świętego Krzysztofa, która w XII wieku została zamieniona na opactwo benedyktyńskie. Katedra Notre-Dame w Reims jest przykładem gotyckiego budynku sakralnego z XIII wieku wybudowanego na miejscu poprzedniej z okresu Karolingów. Kościół stał się wzorem później często naśladowanym, w którym integralną częścią architektury budowli były zdobiące ją rzeźby. Z uwagi na dwie wieże umieszczone po obu stronach głównego wejścia, a także trzy ogromne portale prowadzące do wnętrza świątyni i charakterystyczną rozetę Katedra porównywana jest z paryską Notre-Dame. Po obydwu stronach portalu głównego znajdują się strzeliste gotyckie okna oświetlające nawy boczne. Trójnawowa Katedra Notre-Dame jest bazyliką – co oznacza, że jej dwie nawy boczne są niższe od nawy głównej. Notre Dame de Reims posiada również potrójną nawę poprzeczną i pięcionawowe prezbiterium. Jej zachodnią część zamyka ambit, z którego odchodzą wejścia do pięciu kaplic. Katedra mierzy 141 m długości podczas gdy nawa główna ma 38 m wysokości. Charakterystyczne dla Notre-Dame są widoczne linie pionowe akcentowane żebrowym układem sklepienia. Wnętrze Katedry zdobią witraże zaprojektowane przez Marc’a Chagall’a i rzeźby umieszczone na fasadzie budynku. Chociaż w czasie rewolucji francuskiej zniszczone zostały witraże, bryła budynku ocalała. Największe zniszczenia powstały podczas I wojny światowej. Ich usunięcie wymagało dziesiątków lat pracy i zostało zakończone w 1996 roku. Dawna siedziba arcybiskupa, mieszczaca się w pałacu Tau, była miejscem, w którym organizowano bankiety dla uczczenia koronacji władców francuskich. Na życzenie arcybiskupa Le Tellier pałac arcybiskupi został w całości odbudowany przez francuskiego architekta Roberta de Cotte w XVII wieku. Zarówno piękna kaplica palotyńska z XIII wieku i sala bankietowa z wieku XV pozostały w swojej pierwotnej formie.

Korsyka

Rezerwat Scandola, zatoki Piany, przylądki Porto i Girolata to francuskie perły Morza Śródziemnego. Jeśli jesteście chwilowo znużeni zwiedzaniem wystaw, teatrami, kinami i innymi atrakcjami, które oferują Wam miasta udajcie się na Korsykę – francuską wyspę na Morzu Śródziemnym, położoną na zachód od Włoch i na południowy wschód od Francji. Z uwagi na naturalny charakter, niezmienny od dziesiątków lat rezerwat półwyspu Scandola, zatoka Piany i przylądki Girolata i Porto znajdujące się na Korsyce zostały wpisane w 1983 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Półwysep Scandola, o skalistym podłożu, stanowi naturalny rezerwat nadmorskich ptaków (morskie orły i kormorany), endemicznej roślinności i chronionych gatunków fauny i flory. Również podwodny świat kryje w sobie niezwykle okazy zwierząt i roślin rzadko spotykanych w innych zakątkach globu. Piana słynąca ze swych pięknych zatok znajduje się w środkowo zachodniej części Korsyki.

Chociaż rzezba terenu jest tu mocno pofałdowana i wręcz nieprzystępna zachwyca niezwykłością krajobrazu. Północną część wybrzeża stanowi południowy fragment przylądka Porto, ciągnący się aż do Capu Rossu (naturalny rezerwat). W tej części wybrzeże tworzą Portu di a Castagna, zatoczka Dardo, plaża Ficaghiola, Portu a e Lughe, Punta di a Guardiola i zatoczka San Pellegrinu. Następnie nadbrzeże ciagnie się w stronę przylądka Lopiti (Cargese) przez Cala di Palu, Punta di l’Ancisa, Portu Leccia, Punta di Rizaghiu, Punta a i Tuselli i plażę Arone. Górujące nad zatoczką Dardo wspaniałe zatoki Piana znajdują się około 2 km na północny wchód od miejscowości Piana. Dojazd do Piany zapewnia droga D81 (w tym miejscu wąska i kręta). Zatoki Piany położone około 10 kilometrów na południe od Porto, można więc podziwiać z okien samochodu. U podnóża skał, drążonych od wieków przez morze, rozciąga się bezkresna morska przestrzeń czasem blado niebieska, to znów ciemno granatowa. Przylądek Porto, który położony jest w zachodniej części morza Śródziemnego, między Korsyką a Francją, stanowi południową część rezerwatu przyrodniczego Scandola. Od północy graniczy z Punta â Scopa (Osani), a od południa z zatoką Piany (Piana). Swe niezwykłe kształty przylądek zawdzięcza pochodzeniu wulkanicznemu skał. Dwie trzecie Korsyki stanowią tereny pomagmowe. Drugi z korsykańskich przylądków Girolata jest pomniejszoną repliką przylądka Porto. Sąsiadujący z tym ostatnim przylądek Girolata jest otoczony 300 metrowymi klifami (Punta Rosa) i mokradłami.

Alizée Jacotey urodziła się 21 sierpnia 1984 w Ajaccio na Korsyce. Nazwa imienia Alizée wywodzi się z francuskiego tłumaczenia słowa pasat (fr. alizé). Jej ojciec jest technikiem komputerowym, a matka – sprzedawczynią. Alizée ma też młodszego brata Johanna. Dzieciństwo Alizée na Korsyce było szczęśliwe. W wieku 4 lat zaczęła brać lekcje tańca w École du Spectacle Monique Mufraggi. W 1995 roku wygrała konkurs rysunkowy zorganizowany przez francuską linię lotniczą AOM. W nagrodę otrzymała dwutygodniowy wyjazd z rodziną na Malediwy, a jej rysunek w naturalnych rozmiarach został umieszczony na kadłubie samolotu, który nazwano „Alizée”. W 1999 roku wystąpiła w programie „Graines de star”, którego ekipa przyjechała na Korsykę. Z interpretacją piosenki „Ma prière” Axelle Red, poradziła sobie świetnie. Ostatecznie zajęła drugie miejsce, lecz została zauważona przez Mylène Farmer oraz Laurenta Boutonnata – duet królujący na francuskich listach przebojów od połowy lat 80. Mylène poszukiwała młodej osoby do zaśpiewania piosenki „Moi…Lolita” napisanej na podstawie książki Vladimira Nabokova. Muzykę skomponował Laurent Boutonnat. Po kilku próbach w studiu nagraniowym Mylène powierzyła Alizée wykonanie piosenki. Singel wyszedł 4 lipca 2000 roku i okazał się wielkim sukcesem. We Francji sprzedał się w ponad 1 200 000 egzemplarzach. 28 listopada tegoż samego roku trafił do sprzedaży album „Gourmandises”, który również okazał się hitem. Już po trzech miesiącach uzyskał we Francji status platynowej płyty. W tym samym czasie wyszedł drugi singel piosenkarki – „L’Alizé”. Pieczę nad albumem sprawowali Mylène Farmer oraz Laurent Boutonnat. Alizée otrzymała za niego m.in. nagrodę NRJ Music Awards w kategorii francuska rewelacja roku oraz nagrodę M6 Awards. Stała się znana nie tylko w krajach frankofonii, ale również w całej Europie, Japonii, Kanadzie oraz Rosji. W kwietniu 2001 roku ukazał się singel „Parler tout bas”. Przez cały okres przerwy Alizée promowała album „Gourmandises”. 1 czerwca w związku z promocją albumu Alizée przyjechała do Rosji. 6 marca 2001 roku piosenkarka otrzymała prestiżową nagrodę francuskiego radia NRJ. Łącznie ilość sprzedanych płyt wyniosła ok. 4 miliony egzemplarzy. Od stycznia 2003 w radiu pojawił się nowy singel „J’en ai marre” (w Japonii pod nazwą „Mon bain de mousse”, ang. wersja „I’m fed up”). Był on poprzedzeniem albumu „Mes courants électriques”. Album został wydany 18 marca w dwóch wersjach: francuskiej i międzynarodowej (zawierającej cztery piosenki po angielsku). Album powstał pod pieczą Mylène Farmer i Laurenta Boutonnata. Krążek sprzedał się w ilości ponad 4 milionów egzemplarzy na całym świecie. W maju wyszedł drugi singel pod tytułem „J’ai pas vingt ans”. 6 listopada w Las Vegas Alizée wyszła za mąż za Jérémiego Chatelaina, którego poznała na festiwalu Eurobest. Od 26 sierpnia do 17 stycznia 2004 trwała trasa koncertowa Alizée. Piosenkarka dała ponad 40 występów we Francji, Belgii i Szwajcarii. Podczas koncertów został nakręcony kolejny singel „Amélie m’a dit”. W listopadzie 2004 wychodzi album i DVD z tournée „Alizée En Concert”. 29 kwietnia 2005 na świat przychodzi córka Alizée – Anny-Lee. Cichnie medialny szum wokół piosenkarki. Latem tego samego roku zamknięta zostaje oficjalna strona internetowa Korsykanki. Alizée znika ze sceny muzycznej na trzy lata. Całkowicie poświęca się opiece nad małą córeczką i przygotowaniu nowego albumu. Piosenkarka zrywa też współpracę z Mylène Farmer i Laurentem Boutonnatem oraz jej dotychczasową wytwórnią – Polydor (Universal). W 2007 roku album „Alizée En Concert” zostaje wydany w Meksyku. Trzeci album Alizée, zatytułowany „Psychédélices” powstał przy współpracy z Jeanem Fauque. Alizée promuje swój nowy album podczas tournée, które rozpoczęło się w maju 2008 roku. W styczniu 2009 Alizée zaczęła pracę nad nowym albumem, ogłosiwszy jednocześnie, iż będzie on znacznie różnił się od poprzednich krążków. Nad albumem nazwanym „Un enfant du siècle” („Dziecko wieku”) pracowali Chateau Marmont, David Rubato, Jérôme Echenoz, Rob i Tahiti Boy. Album został wydany 29 marca.

Carla Bruni

Urodziła się 23 grudnia 1967 r. w Turynie, ale od piątego roku życia wychowywała się we Francji. Jest córką przemysłowca i kompozytora Alberta Bruniego Tedeschiego oraz pianistki Marisy Borini. Ma starszą siostrę, aktorkę Valerię. Jej brat, Virginio, zmarł w 2006 roku na AIDS. Biologicznym ojcem Carli jest Maurizio Remmert, gitarzysta, z którym matka Carli miała romans przez sześć lat. Carla ma przyrodnią siostrę, Consuelę Remmert. Szkołę średnią ukończyła w Szwajcarii. Następnie wróciła do Francji i zaczęła studiować architekturę i historię sztuki w Paryżu. W wieku 19 lat rozpoczęła karierę modelki. W latach 90. XX wieku należała do ścisłej czołówki modelek na świecie, zarabiając 7,5 miliona dolarów rocznie. Pracowała dla największych projektantów, do których należeli m.in. Christian Dior, Paco Rabanne, Sonia Rykiel, Christian Lacroix, Karl Lagerfeld, John Galliano, Yves Saint-Laurent, Chanel, Versace. Będąc modelką, związana była m.in. z Vincentem Pérezem, Erikiem Claptonem, Donaldem Trumpem i Kevinem Costnerem. Jej bliskim przyjacielem był też Mick Jagger. Ze związku z francuskim filozofem Raphaëlem Enthovenem ma syna Auréliena (ur. 2001). W 1997 zakończyła karierę modelki i poświęciła się muzyce. Wydała trzy albumy ze swoimi piosenkami: w 2002 r.- Quelqu’un m’a dit, w 2007 r. – No Promises, w 2008 r. – Comme si de rien n’était. W grudniu 2007 w mediach pojawiła się informacja o związku Carli Bruni z prezydentem Francji – Nicolasem Sarkozym. Para razem spędziła święta w Egipcie. Nicolas Sarkozy i Carla Bruni pobrali się 2 lutego 2008 w Pałacu Elizejskim w Paryżu. Był to pierwszy w historii Republiki Francuskiej przypadek ślubu prezydenta podczas sprawowania urzędu. 19 października 2011 roku, o godzinie 20:00 w Paryżu, urodziła córkę.

Patrick Bruel

Ur. 14 maja 1959 roku w Tlemcen w Algierii. Pochodzi z rodziny żydowskiej. Jego rodzice rozwiedli się w 1960 r. Wychowywała go matka, która później ponownie wyszła za mąż i urodziła dwoje kolejnych dzieci. Po uzyskaniu przez Algierię niepodległości (1962) rodzina przeniosła się do Francji. Już jako kilkuletnie dziecko zainteresował się muzyką i teatrem. Uczęszczał do prestiżowego paryskiego liceum im. Henryka IV. Planował karierę piłkarską, ale w 1975 r., po obejrzeniu w Olympii koncertu Michela Sardou, postanowił zostać piosenkarzem. Zadebiutował jako aktor filmowy w 1979 roku (Le Coup de sirocco). W Polsce najbardziej jest znany z roli w filmie „Jaguar” u boku Jeana Reno i drobnej roli w „Sabrinie” z Harrisonem Fordem. Później występował zarówno w filmach kinowych i telewizyjnych, jak i w teatrze. W 1987 r. wydał pierwszą płytę – De face. Lata 90. przyniosły wielką falę popularności artysty, nie tylko we Francji, ale i w innych krajach europejskich. Fenomen ten nazwano Bruelmanią. W 2003 Bruel oficjalnie zmienił nazwisko na Bruel Benguigui. Od 2004 jest żonaty z Amandą Sthers (właśc. Amanda Maruani), z którą ma dwóch synów.

Albumy:

• 1987: De face
• 1987: À tout à l’heure (live)
• 1989: Alors, regarde
• 1991: Si ce soir… (live)
• 1994: Bruel (album znany też jako Trois i Bruel 3)
• 1995: Tour 95 – On s’était dit (składanka)
• 1995: Plaza de los hereos (składanka)
• 1999: Juste avant
• 2001: L’essentiel (składanka)
• 2001: Patrick Bruelive – Rien ne s’efface… (live)
• 2002: Entre deux
• 2003: Entre deux à l’Olympia (live)
• 2004: Puzzle (składanka utworów z lat 1984-2004)
• 2006: Des souvenirs devant…

Jacques Brel

Jacques Brel urodził się 8.04.1929r. w Schaerbeek, na północnych przedmieściach stolicy Belgii – Brukseli. Zmarł 9.10.1978r. Po ukończeniu 23 lat wyjechał do Francji, aby poświęcić się karierze muzycznej. Występował w kabaretach i komponował. W 1956 nagrał piosenkę Quand on n’a que l’amour, która przyniosła mu powszechną popularność. Występował wspólnie z Maurice’em Chevalierem i Michelem Legrandem. Stał się szeroko znany wśród francuskiej publiczności. Odbył tournée po Europie. Szczyt kariery międzynarodowej osiągnął w latach, 60. odwiedzając m.in. kraje za żelazną kurtyną – Związek Radziecki i Polskę. W 1950 r. ożenił się z Thérèse Michielsen, z którą miał trzy córki: Chantal, France i Isabelle.. W latach ’60 miał romans z Suzanne Gabriello „Zizou”. Jednakże kobietą jego życia była Maddly Barny, z którą wyjechał na Wyspy Markizy. Występował w wielu filmach, m.in.: „La Grande Peur de Monsieur Clément” (reż. Paul Diebens, 1956), „Les Risques du Métier ” (pol. Dlaczego kłamały?, reż. André Cayatte, 1967), „Mon Oncle Benjamin” (pol. Mój wujaszek Benjamin, reż. Edouard Molinaro, 1969), „La Bande à Bonnot „(reż. Philippe Fourastié, 1969), „Les Assassins de l’Ordre „(pol. Mordercy w imieniu prawa, reż. Marcel Carné, 1971), „Mont-Dragon” (reż. Jean Valère, 1971), „Franz” (1971), „L’Aventure, c’est l’Aventure” (pol. Przygoda jest przygodą, reż. Claude Lelouch, 1972), „Le Bar de la Fourche”(pol. Bar na skrzyżowaniu, reż. Alain Levent, 1972), „Le Far West” (1973), „L’Emmerdeur” (reż. Edouard Molinaro, 1973). Śpiewał głównie po francusku i flamandzku. W krajach francuskojęzycznych często uznawany jest za jednego z najlepszych piosenkarzy z kręgu kultury francuskiej. Znany był ze swych tekstów, humorystycznych piosenek (Les bonbons, Le lion, Comment tuer l’amant de sa femme…). Nacjonaliści, urażeni stosunkiem Brela do narodowych przywar Flamandów, zabronili mu występów w wielu miastach rodzinnego kraju. W 1969, będąc u szczytu powodzenia, ogłosił zakończenie kariery muzycznej, poświęcając się jedynie aktorstwu. Ostatnie lata życia chory na raka płuc spędził we francuskiej Polinezji na Markizach, mieszkając na wyspie Hiva Oa. Tuż przed śmiercią wrócił do Francji i nagrał ostatni pożegnalny album. Został pochowany w Atuona na tym samym cmentarzu co Paul Gauguin.

Bénabar

Bruno Nicolini urodził się 16 czerwca 1969 r. Wychował się w południowej części paryskich przedmieść, w Essonne. Jego matka pracowała w księgarni, ojciec zaś w kinie. Pierwszym instrumentem z jakim zetknął się Bénabar była trąbka, na której zaczął grać mając 8 lat. Nawet nie dlatego, że był to instrument jego marzeń, ale ponieważ kojarzył mu się z cyrkiem i klownami, którzy zawsze go fascynowali. Po maturze i po ukończeniu amerykańskiej „high scholl” (aby doszlifować swój angielski) Bénabar na serio zaczyna pracę nad zdjęciami. Zostaje pomocnikiem fotografa i technikiem w kinie. Jako asystent montażysty w wieku 20 lat pisze i realizuje swój pierwszy film krótkometrażowy. Później stworzy ich jeszcze trzy w ciągu 10 lat, między innymi „José Jeannette”, za który otrzymał nagrody w Montrealu i w Nancy. Przy okazji trzeciego filmu krótkometrażowego, stosunki Bénabara z producentami stają się coraz bardziej napięte i postanawia on zająć się filmami pełnometrażowymi. Nie udaje mu się jednak ukończyć żadnego z projektów, które zalegają w jego szufladach. Bénabar potrafi jednak sprzedać swój talent scenarzysty w telewizji, szczególnie Canal + do serialu „H”, do którego tworzy skecze i komentarze na zamówienie. Nieoczekiwanie, w wieku 25 lat, pisze swoje pierwsze piosenki dla kolegi i postanawia się przerzucić na muzykę. Jednakże napotyka tu na podstawową trudność: pomimo swego doświadczenia z trąbką, nie zna wystarczająco nut i musi sam pokonać trudy nauki . Spędza wówczas całe dnie pomiędzy pianinem a komputerem, skoncentrowany na opanowaniu zapisu nutowego. Pierwszy album „La Petite Monnaie” (1998) tworzy wraz z Patcholem, Denisem Grare ( saksofon, akordeon), Vincentem Schaefferem (trąbka), Pascalem Vignon ( perkusja) i Stéphanem Benvenistem ( kontrabas). Wtedy też przybiera swój aktualny pseudonim Bénabar, który pochodzi od imienia klowna Barnabé. Drugi album nosi nazwę „Bénabar” i ukazuje się w 2001 r. nakładem Zomba Records. Spotyka się z bardzo pozytywnym odbiorem zarówno ze strony publiczności jak i krytyki. Bénabar zaprzyjażnia się ze słynnym Henri Salvadorem i rozpoczyna koncerty w paryskich salach: Le Café de la Danse, New-Morning, Elysée-Montmartre, Olympia etc. W 2003 r. ukazuje się trzeci album : „Les risques du métier” (Ryzyko zawodowe), nagrany w Brukseli z Alain Cluzeau. Album zostaje sprzedany w ilości 500 tys. egzemplarzy.

Kolejne albumy to:

• 2004 – „Live au Grand Rex”
• 2005 – „Reprise des négociations”
• 2008 – „Infréquentable” (1.3 mln sprzedanych płyt!)

Corneille

Prawdziwe nazwisko – Cornelius Nyungura. Jest piosenkarzem i autorem tekstów pochodzenia ruandyjskiego. Obecnie ma obywatelstwo kanadyjskie. Urodził się 24 marca 1977 r. we Fryburgu w Niemczech, gdzie studiowali jego rodzice. Jego ojciec, wkrótce po powrocie do Ruandy, został jednym z przywódców partii socjaldemokratycznej PSD. Młody Corneille odkrył swoją pasję piosenkarską w wieku 16 lat. Był wówczas członkiem zespołu R’n’B w Ruandzie i zaczynał pisać teksty oraz komponować muzykę do piosenek. Jego pierwsze utwory powstały pod wpływem amerykańskiego stylu „funk”, a jego mistrzami byli Prince, Marvin Gaye, Stevie Wonder i Michael Jackson. Jego zespół odniósł sukces w konkursie telewizyjnym ” Odkrycia 1993r.” i nagrał pierwszą płytę w wersji demo. Niestety w tym samym roku dokonano się w Ruandzie straszliwego aktu ludobójstwa. Matka Corneliusa pochodziła z plemienia Hutu, jego ojciec zaś -Tutsi. Młody piosenkarz, schowany za kanapą musiał patrzeć jak uzbrojone oddziały mordują jego rodziców, a sam przeżył tylko dlatego, iż udało mu się uciec do sąsiedniego Zairu, do niemieckich znajomych rodziców. W 1997 r. Corneille opuścił Niemcy i wyjechał na studia do Kanady, do Montrealu. Tam też spotkał swoich późniejszych kolegów z zespołu R’n’B O.N.E.. W 2001 r. Corneille opuścił zespół aby kontynuować swoją karierę solo. Napisał szereg piosenek o tym co przeżył i przygotował swój pierwszy album. Został on wydany w 2002 r. i od razu odniósł wielki sukces. W 2003 r. Corneille odbył tournée po wielkich miastach francuskich: śpiewał w Paryżu, Marsylii, Lyonie i Bordeaux. W 2004 r. piosenkarz otrzymał obywatelstwo kanadyjskie. Śpiewał ze sławami piosenki francuskiej takimi jak: Calogero, Bénabar, Chimène Badi, Diam’s, Jenifer, Yannick Noah, Matt , Florent Pagny, Natasha Saint-Pier, Diane Tell, Tété i Pokora. W marcu 2005 r. po raz pierwszy od czasu masakry, w której zginęli jego rodzice, Corneille wyjeżdża do Afryki. Jego drugi album: „Les marchands de rêves” ( Handlarze marzeń) ukazał się w 2005 r. W 2006 r. Corneille ożenił się z Sofią De Medeiros, z którą wspólnie wydał swój kolejny album płytowy „Sans titre” (Bez tytułu). 9 kwietnia 2010 r. Sofia urodziła mu syna – Merrika.

Camille

Camille Dalmais urodziła się 10 marca 1978 r. w Paryżu. Jej matka była nauczycielką, ojciec zaś muzykiem. Swój talent piosenkarski odkryła nieoczekiwanie po zrobieniu dyplomu szacownego wydziału Sciences Po, podczas wesela jednego ze swych przyjaciół. Bez wysiłku zaczęła karierę muzyczną, współpracując z takimi sławami jak Jean-Luis Murat i wkrótce wydała swój pierwszy album „Le sac des filles”, a potem drugi- „Le fil”. Jej piosenki są oryginalne i niepokojące, teksty raczej pikantne. Camille chętnie stosuje niecodzienne efekty , niezwykłe dźwięki, szybkie rytmy. Świat jej piosenek jest trochę fantastyczny i zaskakujący, pewnie dlatego Camille ma wielu fanów. W 2009 r. otrzymała nagrodę w konkursie muzycznym Victoires de la Musique za najlepszą interpretację kobiecą roku. Ma też na swoim koncie sukcesy kinowe: zagrała piosenkarkę w filmie Antoine de Caunes „Morsures de l’aube”, a także użyczyła swego głosu postaci Colette w filmie „Ratatouille” (2007 r.)

Céline Dion

Céline Dion (Céline Marie Claudette Dion Angélil) urodziła się 30 marca 1968 w Charlemagne, prowincja Quebec w Kanadzie. Urodzona w dużej, ubogiej rodzinie, dorastała jako najmłodsze z czternaściorga dzieci. Od najmłodszych lat wiedziała, co to bieda, dlatego też pracować zaczęła jako kilkuletnie dziecko, śpiewając w barze rodziców. W 1981 roku wydała pierwszą płytę i zaczęła współpracę z Rene Angelilem. W 1994 zostali małżeństwem. Celine początkowo odniosła sukces w Kanadzie i Francji, wraz z kolejnymi poczynaniami zdobywała cały świat. Przełomowy w jej karierze okazał się utwór My Heart Will Go On z filmu Titanic. Włada kilkoma językami; śpiewa po francusku, angielsku, hiszpańsku, niemiecku i włosku. W jej karierze można wyraźnie dostrzec dwutorowość. Francuskojęzyczna twórczość została ukształtowana głównie przez jej korzenie, kulturę i tradycję, z której się wywodzi. Dlatego też w tematach piosenek często sięga do swoich przekonań i moralności, dotyka problemów współczesnego świata takich jak wojny, choroby czy głód. Często odwołuje się także do spraw wiary i religii, jest praktykująca katoliczką. Jako artystka frankofońska najbardziej zasłynęła z działalności artystycznej z Jean-Jacquesem Goldmanem. Swoją współpracę zaczęli w roku 1994 przy okazji nagrywania albumu D’eux. Razem opowiadali się za suwerennością Quebecu, do tego tematu często też nawiązywali w muzyce. W 2007 roku była jedną z organizatorek i główną artystką koncertu Sur les Plaines, czyli muzycznego przedsięwzięcia upamiętniającego bitwę o Quebec na Równinie Abrahama. Często wyróżniana i odznaczana za działalność na rzecz ojczyzny, rozpowszechnianie języka francuskiego oraz podtrzymywanie i rozsławianie tradycji i kultury francusko-kanadyjskiej. Otrzymała za to m.in. Order Kanady, Order Quebecu, tytuł naukowy Doctor Honoris Causa kanadyjskiego Uniwersytetu w Laval oraz francuską Legię Honorową. Anglojęzyczna kariera Celine to nieco inne gatunki i przesłania. Zaczynając śpiewać po angielsku artystka chciała dotrzeć do szerszej rzeszy odbiorców. Nagrywanie w tym języku przyczyniło się także do szybszego rozwoju jej kariery i do osiągnięcia gigantycznej sławy. Jako piosenkarka zdobyła ponad 1000 muzycznych nagród i wyróżnień. W kwietniu 2007 wytwórnia Sony BMG ogłosiła, że Céline Dion sprzedała na całym świecie ponad 220 milionów albumów. W roku 2011 Celine Dion obchodziła 30-lecie pracy artystycznej. Razem z René Angélil’em ma trzech synów. Urodzonego w 2001 roku Réne-Charlesa oraz urodzonych w październiku 2010 roku bliźniaków Nelsona i Eddy’ego. Cała trójka została poczęta metodą in vitro.

Dalida

Urodzona 17 stycznia 1933 r. jako Yolanda Christina Gigliotti z włoskich rodziców (wywodzących się z Kalabrii) w Shoubra, dystrykcie Kairu; była dzieckiem skrzypka operowego, toteż od najmłodszych lat dawano jej lekcje śpiewu. W roku 1954 zdobyła tytuł Miss Egiptu i natychmiast wyjechała do Paryża, by zostać aktorką filmową. Pomimo urody artystki jej pierwsze filmy nie odniosły wielkiego sukcesu, ale zaczęła występować na estradach koncertowych i w kabaretach, śpiewając po francusku, włosku, a także w innych językach. Nagrywała piosenki, używając pseudonimu scenicznego „Dalida”, a jej drugi utwór, zatytułowany „Bambino”, przyniósł jej natychmiastową sławę. W 1957 roku wystąpiła w paryskiej Olympii jako artystka otwierająca występ Charles’a Aznavoura, a później w tym samym roku Gilberta Bécaud. Zaczęła nagrywać w kilku językach, objeżdżając świat, a bilety na wiele z jej występów zostawały szybko wyprzedawane, jak te na występ w Carnegie Hall w Nowym Jorku pod koniec 1978. Podczas swej kariery Dalida nagrała 500 piosenek po francusku, z których 200 zostało przetłumaczonych na włoski, a 300 na inne języki (nagrywała w 8 językach – francuskim, włoskim, hiszpańskim, flamandzkim, niemieckim, angielskim, hebrajskim i arabskim). Sprzedała ponad 170 milionów nagrań na całym świecie, zdobywając 70 złotych płyt. W roku 1974 jej przeboje zostały nagrodzone Oscarem za Światowy Sukces Piosenkarski oraz platynową płytą w krajach Beneluksu. Przez cały rok 1974 Dalida była numerem 1 na listach dwunastu różnych krajów: w dziewięciu krajach rekordy bił „Gigi l’amoroso”, w trzech innych „Il venait d’avoir dix-huit ans”. Jako pierwsza wylansowała we Francji styl disco – słynną piosenką „J’attendrai” z 1976. W 1981 roku została uhonorowana specjalnie dla niej utworzoną Diamentową Płytą za 25 lat sukcesów. Osobiste życie Dalidy było trudne, pełne dramatów oraz tragedii. W 1961 wyszła za mąż za Luciena Morisse’a, ale małżeństwo przetrwało tylko parę miesięcy, kiedy to zostawiła go dla malarza Jeana Sobieskiego (późniejszego ojca amerykańskiej aktorki Leelee Sobieski). Parę lat później jej były mąż popełnił samobójstwo. W 1967 nowy kochanek, włoski śpiewak Luigi Tenco także odebrał sobie życie strzałem w głowę, a i ona sama próbowała po tym zdarzeniu popełnić samobójstwo. Żyła także z Richardem Chanfray’em, od którego odeszła w 1981. W lipcu 1983 r. popełnił on samobójstwo wraz z nową towarzyszką, trując się spalinami samochodowymi. W nocy z 2 na 3 maja 1987 roku, Dalida popełniła samobójstwo, połykając 120 pigułek nasennych i popijając je whisky. Zostawiła notatkę: „Życie stało się dla mnie nie do zniesienia… Wybaczcie mi”. Całe życie porównywano ją do Kleopatry. Wybrała śmierć, która nie niszczy ciała. Umalowała się i uczesała przed połknięciem środków nasennych. Pochowano ją na Cimetière de Montmartre w Paryżu; jej statua naturalnej wielkości na pozłacanym grobie to jedna z najwspanialszych prac rzeźbiarskich na sławnym cmentarzu.

Joe Dassin

Ur. 7 listopada 1938 w Nowym Jorku. Był synem znanego reżysera żydowskiego pochodzenia, Julesa Dassina i Béatrice Launer, wiolonczelistki pochodzenia węgierskiego. Urodził się i dzieciństwo spędził w Stanach Zjednoczonych, ale wykształcenie odebrał już w Szwajcarii, po tym jak ojciec musiał emigrować z USA w 1953 r. po oskarżeniach o działalność komunistyczną w erze senatora McCarthy’ego. W 1950 roku rodzina Joe Dassina osiadła w Paryżu. W 1956 roku powrócił do Stanów, gdzie rozpoczął studia medyczne i antropologiczne na Uniwersytecie Michigan, w tym czasie pracował jako DJ radiowy. Niebawem znowu zamieszkał we Francji i w 1964 roku nagrał pierwsze demo dla CBS France. Debiutował singlem „Je change un peu de vent”, wkrótce ukazała się EPka i pierwszy przebój Dassina – „Bip Bip”. Przełomem w karierze był występ na otwarciu festiwalu MIDEM w Cannes w 1967 roku. Pod koniec lat 60. wokalista wylansował kilka popularnych piosenek w tym „Marie-Jeanne”, „Siffler sur la colline”, „La bande à Bonnot” i „Le petit pain au chocolat”. Początek lat 70. to okres, kiedy Joe Dassin święcił triumfy, wylansował wtedy takie przeboje jak „Les Champs-Elysées”, „L’Amerique”, „Cécilia”, „La fleur aux dents” i „L’équipe de Jojo”. W roku 1973 publiczność zachwycała się kolejnymi piosenkami Dassina – „Le moustique” i „Salut les amoureux”. Niestety w tym czasie artysta stracił syna i popadł w głęboką depresję. Na scenę powrócił po ponad roku z singlami „Si tu t’appelles melancolie” i „Vade retro”, by 1975 roku nagrać swój największy przebój – „L’été indien”. Również kolejne piosenki cieszyły się ogromną popularnością, warto wspomnieć choćby „Et si tu n’existais pas”, „Salut”, „Ça va pas changer le monde”, „Le jardin du Luxembourg” czy „À toi”. Pod koniec lat 70. na francuskiej scenie zaczęło królować disco i piosenkom Dassina było coraz trudniej przebić się na listach przebojów. Pod koniec 1979 roku artysta przeszedł drugi atak serca, a pół roku później kolejny. Niestety w sierpniu tego samego roku jego serce nie wytrzymało następnego zawału. Zmarł 20 sierpnia 1980 w Papeete.

Vincent Delerm

Ur. 31 sierpnia 1976 r. w Evreux, syn pisarza Philippe’a Delerma i Martine Delerm, ilustratorki powieści dla młodzieży. Wcześnie zaczął grać na pianinie, uwielbiał Barbarę, Michela Bergera i Williama Shellera, później fascynował się Alainem Souchonem i muzyką barokową Angelo Branduardiego oraz grupą „The Cure”. Skończył studia literackie w Rouen, gdzie napisał pracę o François Truffaut i uczestniczył w wielu amatorskich występach teatralnych. Zaczął wówczas koncertować w salkach miasteczka uniwersyteckiego i na scenie teatru w Rouen. Odkrył go François Morel, co pozwoliło mu zaśpiewać w radio i poznać Thomasa Fersena. Jego pierwsza płyta wyszła w 2002 r., następna w dwa lata później, kolejne co dwa lata. Jego piosenki na ogół opisują scenki z życia codziennego, są często lekko ironiczne lub humorystyczne. Vincent nie rezygnuje ze swej fascynacji kinem, śpiewał z Irène Jacob, odwoływał się w swoich piosenkach do Fanny Ardant i Jean-Louisa Trintignanta. W 2003 r. został nagrodzony Victoire de la Musique za płytę objawienie roku. W 2009 r. Vincent Delerm wyruszył w tournée po Francji, w celu wypromowania swojego czwartego albumu płytowego. Wystąpił nie tylko jako piosenkarz, lecz także jako znakomity konferansjer.

Mylène Farmer

Mylène Farmer (właściwie Mylène Gautier) urodziła się 12 września 1961 w Pierrefonds w prowincji Quebec, obecnie część Montrealu w Kanadzie. Jej rodzice, Francuzi, osiedlili się w Kanadzie na przedmieściach Montrealu. Jednak, gdy Mylène miała osiem lat, rodzina zamieszkała ponownie we Francji. Farmer najpierw mieszkała w Ville-d’Avray, a następnie w Chaville. Obecnie dzieli swój czas między Paryżem a Los Angeles. Piosenki, które śpiewa, to pop, czasem połączony z elementami rocka. Jej twórczość mieści się w tradycji klasycznej piosenki francuskiej, tzw. Variété Française. Jest twórczynią (wraz ze swoimi współpracownikami) znanych przebojów, np. „Désenchantée”, które później były śpiewane z sukcesem przez inne wykonawczynie. Śpiewa charakterystycznie wysokim, zmysłowym głosem, z półszeptami włącznie. Podobno nie korzysta z playbacku podczas koncertów, choć zdarza się jej to w występach dla telewizji. Ma w swoim repertuarze rytmy dyskotekowe, np. „Sans contrefaçon”, jak i nastrojowe melodie, np. „Ainsi soit je…”. Sama pisze teksty do nich, surrealistyczne skojarzenia dotyczące głównie miłości i śmierci. Sporadycznie także komponuje. Kompozytorem większości jej piosenek jest Laurent Boutonnat. On też odkrył ją i wylansował, oraz wyreżyserował większość jej teledysków. Przez wiele lat był jej towarzyszem życia. Mylène Farmer i Laurent Boutonnat zrealizowali pełnometrażowy fabularny film Giorgino, jednak był on porażką zarówno w opinii krytyków jak i pod względem komercyjnym. Mylène Farmer ma za sobą pięć wielkich tras koncertowych. Ostatnia zakończyła się 19 września 2009 koncertem na Stadionie Króla Baudouina I w Brukseli. Poprzednia, która trwała od 13 do 29 stycznia 2006, była nietypowa, w tym, że wszystkie 13 koncertów odbyły się wyłącznie w Paryżu. Jej show charakteryzuje żywiołowy kontakt z publicznością i barwna widowiskowość. We wrześniu 2008 roku wydała ostatnią, jak dotychczas, płytę studyjną: „Point de Suture”.

Fatal Bazooka

Głównym raperem tego zespołu jest Michaël Yaoun, któremu towarzyszą Vincent Desagnat i Benjamin Morgaine. Grupa powstała w 2002 r. wraz ze skeczem „Morning Live”, w którym wystąpili wszyscy jej członkowie. Najbardziej zanane przeboje grupy to: Fous ta cagoule ( 2006), Mauvaise Foi Nocturne, J’aime trop ton boule, Trankillement i Parle à ma main (2007). Po trzech latac ciszy, Fatal Bazooka pojawia się w 2010 roku z okazji nakręcenia filmu autobiograficznego o Michaëlu Yaounie zatytułowanym „Fatal”. Fatal ma swój własny i niepowtarzalny styl, pełen humoru, z duża ilością efektów wizualnych w wideoklipach. Michaël często występuje z nagim torsem, stylizując się na amerykańskich raperów o wydatnych muskułach i okularach przeciwsłonecznych. Lubi także bulwersować opinię publiczną swoją biseksualną orientacją, podkreśla, że nie zna granic w zabawie. Zespół otrzymał nagrodę NRJ Music Awards w 2008 r. za przebój roku: Parle à ma main.

Claude François

We Francji nazywany Cloclo, urodził się 1 lutego 1939 roku w Ismailii w Egipcie. Jego ojciec był kontrolerem ruchu na Kanale Sueskim, matka zaś pochodziła z Calabrii we Włoszech. François miał także siostrę, Josette. Rodzina Claude’a została wypędzona z Egiptu w 1956 r. podczas nacjonalizacji Kanału Sueskiego przez Egipt i przybyła do Marsylii, aby wreszcie osiąść na stałe w Nicei. Claude uczy się wówczas gry na pianinie, na skrzypcach i na perkusji. Na początku gra w orkiestrze Aimé Barelli na kubańskich bębnach (congas). Później znajduje miejsce w orkiestrze jazzowej w Monte Carlo, czego zupełnie nie pochwala jego ojciec. W 1960 r. przeprowadza się do Paryża za radą Brigitte Bardot i Sacha Distel wraz z Janet Woolcoot, która 5 listopada 1960 r. zostaje jego żoną. W 1961 r. umiera ojciec Claude’a, a on sam zaczyna wreszcie śpiewać. Prawdziwy sukces przynosi mu piosenka „Comme d’habitude”, która powstała po zerwaniu piosenkarza z France Gall. Piosenka zostaje wkrótce przerobiona na angielski przez Paule’a Ankę, a śpiewana potem przez Franka Sinatrę, Elvisa Presleya i Ninę Simon. Claude François będzie się z nimi procesował o prawa autorskie i tantiemy. W 1968 r. Claude François zostaje ojcem, jego pierwszy syn ma także na imię Claude. Isabelle Forest urodzi mu także drugiego syna- Marca w 1969 r., stąd kolejna piosenka „Parce que j’aime mon enfant”, zaadaptowana później przez Elvisa Presleya (My Boy). W 1974 r. powstaje piosenka „Le téléphone pleure”, ogromny hit, ponad milion sprzedanych egzemplarzy. W kolejnym roku, piosenkarz o włos unika śmierci w zamachu bombowym zorganizowanym przez IRA w hotelu Hilton w Londynie. W wieku 39 lat ginie porażony prądem w paryskim mieszkaniu 11 marca 1978 roku, kiedy w trakcie kąpieli stojąc w napełnionej wodą wannie próbuje dokręcić żarówkę. Zaśpiewał ponad 350 piosenek po francusku i ok. 60 po angielsku. Jego najbardziej znanymi piosenkami są „Comme d’habitude”, „Alexandrie, Alexandra”, „Cette année-là” oraz „Le téléphone pleure”.

Serge Gainsbourg

Przyszedł na świat 2 kwietnia 1928 w Paryżu wraz z siostrą bliźniaczką Liliane jako syn Żydów: Olgi i Josepha Ginsburgów, którzy w 1917 roku wyjechali z Rosji po rewolucji październikowej. Jego ojciec był muzykiem. Miał starszą siostrę Jacqueline i starszego brata, który zmarł jako dziecko. Na okres jego dzieciństwa przypadła hitlerowska okupacja Francji, w czasie której rodzina musiała się ukrywać. Był malarzem, grał na fortepianie w barach. Stał się siłą sprawczą i głównym prowokatorem rewolucji seksualnej w swoich czasach. Inspirował się m.in. muzyką Fryderyka Chopina. Jego piosenkę „Je t’aime… moi non plus” (1969), zawierającą symulację odgłosów kobiecego orgazmu uważano powszechnie za nieobyczajną i zabroniono jej nadawania w Hiszpanii, Islandii, Jugosławii, Szwecji, Włoszech oraz Wielkiej Brytanii. Patronował młodej piosenkarce Vanessie Paradis w początkach jej kariery. Był producentem płyty swojej córki Charlotte Gainsbourg pt. Charlotte Forever (1986). W 1988 roku nagrał piosenkę „Gloomy Sunday”, która ukazała się na płycie „Le Zénith de Gainsbourg”. Był czterokrotnie żonaty; z Élisabeth Levitzky (od 3 listopada 1951 do 9 października 1957), Françoise Pancrazzi (od 7 stycznia 1964 do 1968), z którą ma córkę Natachę (ur. 8 sierpnia 1964) i syna Paula (ur. 1968), angielską aktorką mieszkającą we Francji Jane Birkin (1968-80), z którą ma córkę modelkę i aktorkę Charlotte Lucy (ur. 21 lipca 1971) i Caroline Paulus pseudonim artystyczny Bambou (od 1981 do jego śmierci), z którą ma syna Luciena (ur. 5 stycznia 1986). Spotykał się także z Brigitte Bardot. Dom Serge’a Gainsbourga na Rue de Verneuil w dzielnicy Saint Germain des Pres, zachowany w tym stanie przez Charlotte Gainsbourg po śmierci ojca. Zmarł na atak serca 2 marca 1991 roku w Paryżu, w wieku 63 lat. Został pochowany na słynnym cmentarzu Montparnasse.

Grand Corps Malade

Fabien Marsaud urodził się w 31 lipca 1977 r. w Seine-Saint-Denis. Jako młody chłopak uprawiał wiele sportów: grał w tenisa, piłkę nożną i koszykówkę. Pisywał także teksty piosenek, których nikt nie śpiewał. W 1997 r., podczas kolonii letnich na których był opiekunem młodzieży, doznał wypadku skacząc do płytkiego basenu, został sparaliżowany i dopiero w dwa lata później zaczął znów chodzić . W taki oto sposób chłopiec który marzył o karierze sportowca, musiał zmienić swoje życiowe plany. Po wypadku zdał dyplom DESS z zarządzania sportem i pracował przez 4 lata na Stade de France w dziale marketingu. W 2003 r. przybrał swój obecny pseudonim artystyczny, który znaczy Wielkie Chore Ciało.. Zaczął wówczas śpiewać slam razem z Johnem Pucc’Chocolat i grupą Collectif 129H. Śpiewał w małych paryskich barach, odnosząc wiele sukcesów w turniejach slamu. W 2004 r. utworzył wraz z kolegami „Cercle des poètes sans Instru” ( Koło Poetów bez Wykształcenia), aby razem tworzyć wiersze na temat Paryża. W 2005 r. założył stowarzyszenie „Flow d’encre”, które miało się zajmować organizowaniem warsztatów pisarskich slamowych. Sam także wziął udział w wielu takich warsztatach wraz z D’ de Kabal, Hocine Ben, Gérard Mendy i Félix Jousserand. W 2006 r. została wydana płyta „Midi 20”, która sprzedana została w 600 tys. egzemplarzy. Grand Corps Malade rozpoczął swoje tournée po Francji. W 2007 r. piosenkarz otrzymał nagrodę w prestiżowym konkursie Victoires de la Musique za płytę-objawienie. Pod koniec grudnia nagrał wraz z Feedbackiem i Jean-Rachidem swoją drugą płytę. W 2009 r. został nagrodzony Felixem, prestiżową nagrodą dla najlepszego wokalisty w prowincji Quebec. Wraz z kolegami założył też kabaret „Ça Peut Chémar”, który raz w miesiącu śpiewa, tańczy i slamuje na teatralnej scenie. Wśród wykonawców znaleźli się: Comte de Bouderbala, Mehdi „Minos” Idir, Marko93, Alban Ivanov, Elise Gilles, Janane Boudili, l’Ekip d’art-Hifis, Slyde i inni. Obecnie artysta pracuje nad trzecią już płytą.

Artur H

Artur Higelin urodził się w Paryżu 27 marca 1966r. Jego niski, charakterystyczny głos zjednał mu wielu fanów wśród amatorów jazzu. W 1990 r. ukazała się jego pierwsza płyta”Athur H”, miał wówczas 24 lata. W dwa lata później stworzył swój własny kabaret Magic Mirrors, z którym wystąpił na przeglądzie Cabaret Imprudent wraz z cyrkiem Cahin-caha. Jest synem innego znanego piosenkarza- Jacquesa Higelin i Nicole Courtois. Jego przyrodnie siostry: Izia Higelin i Maya Barson także śpiewają. Jego przyrodni brat Ken Higelin jest aktorem. Artur jest piosenkarzem zaangażowanym politycznie: ww wrześniu 2010 r. bardzo stanowczo przeciwstawił się polityce wypędzania Romów z Francji. Na koncercie w Con tis Palge zaproponował własny pomysł na ” auto-wypędzenie”, które rozumiał jako odruch serca przecwko niesprawiedliwości na świecie. Wcześnie, wiosną 2009 r. Artur wypowiadał się za przyjęciem ustawy HADOPI, która ma na celu zwalczanie piractwa i obronę praw autorskich. Jego aktualny wielki przebój to „Légion étrange”, dość odważny pod względem obrazu. Nie polecamy osobom niepełnoletnim.

Jego dyskografia składa sę z 13 płyt:

• 1990: Arthur H
• 1991: Cool Jazz Remix
• 1992: Bachibouzouk
• 1993: En chair et en os (live)
• 1996: Trouble-fête
• 1999: Muzyka do filmu „Inséparables”
• 2000: Pour Madame X
• 2002: Piano Solo (live)
• 2003: Négresse Blanche
• 2005: Adieu tristesse
• 2006: Show Time (DVD live)
• 2008: L’Homme du monde
• 2010: Mystic Rumba

Jenifer

Historia tej piosenkarki przypomina bajki dla dzieci. Urodziła się 15 listopada 1982 r. w Nicei. Jej dzieciństwo upłynęło bardzo szczęśliwie. Bardzo wcześnie zapisano ją na kursy śpiewu i tańca, co uwielbiała. W wieku 14 lat wzięła udział w programie Graines de Star w M6. Zaśpiewała wówczas piosenkę „Dieu m’a donné la foi”, przebój Ophélie Winter. Nie zdobyła żadnej nagrody, ale została zauważona przez kamery i publiczność, co okazało się brzemienne w skutkach. Kilka lat później Jenifer przeprowadziła się do Paryża, gdzie rozpoczęła pracę jako asystentka w redakcji, nie przestając uczestniczyć w castingach. Zgłosiła się do udziału w programie Star Academy, gdzie odniosła ogromny sukces i podpisała kontrakt na milion euro. Jej dwa pierwsze single „J’attends l’amour” i „Au soleil” to prawdziwe hity. W 2002 r. Jenifer wyruszyła na tournée po Francji i podbiła serca swych fanów śpiewając w Olimpiii. W 2003 r. została uznana za objawienie roku w konkursie NRJ Award. Jej najbardziej znane płyty to:

• 2002 – Jenifer
• 2004 – Le passage
• 2007 – Lunatique
• 2010 – Appelle-moi Jen

Camélia Jordana

Ur. 15 września 1992 r. Camélia od początku pasjonowała się muzyką. Matka, piosenkarka pochodzenia algierskiego, namówiła ją na udział w programie M6 „Nouvelle Star” ( Nowa Gwiazda), gdzie jako licealistka zwróciła uwagę jury swoim niskim głosem, godnym piosenkarki jazzowej i niezwykle dojrzałą interpretacją. Śpiewała zarówno piosenki Carli Bruni jak i Marilyn Monroe, Britney Spears czy Amy Winehouse. Doszła do półfinałów, gdzie niestety poniosła porażkę 2 czerwca 2009 r, ale od tej pory rozpoczęła się je medialna kariera. Wydawnictwo płytowe Sony Music Jive/Epic zaproponowało jej natychmiast kontrakt i nagranie płyty. Camélia szybko wybrała współpracowników: Matthieu Boogaerts, Doriand i Babx po czym pojawiła się publicznie bez okularów, aby zaprezentować swój wielki hit „Non, non, non”. Jej płyta pojawiła się na rynku 29 marca 2010 r. , a już w kwietniu Camélia rozpoczęła występy w Studio des Champs Elysées. Równolegle brała udział w nagraniu płyty André Manoukiana „So in love”, gdzie zaśpiewała swój przebój konkursowy: „What a Wonderful World” Louisa Armstronga. Jej płyta zdobyła tytuł Platynowej Płyty, gdyż sprzedała się w ilości ponad 100 tys. egzemplarzy.

Jean Michel Jarre

Urodził się 24 sierpnia 1948r. w Lyonie, w rodzinie muzyków. Jego ojciec był kompozytorem muzyki filmowej, dziadek – wynalazcą pierwszego stołu do miksowania muzyki dla francuskiego radia. W 1953 r. rodzice Jean Michela rozstali się, jego ojciec wyjechał do Stanów i pozostawił 5-letniego synka z matką. Porzucenie przez ojca pozostawiło głęboki ślad w psychice Jean Michela. Pogodził się z ojcem dopiero przy okazji swego ślubu z Anne Parillaud w 2005r. Kariera Jean Michela rozpoczęła się, gdy miał 8 lat. Zaczął wówczas grać na pianinie, ale szybko je porzucił, zniechęcony ostrym traktowaniem przez nauczycielkę. Matka zabrała go więc do Paryża, do klubu jazzowego „Le Chat qui pêche”, gdzie jazzmani tacy jak Archie Shep, Don Sherry i Chat Baker wprowadzili chłopca w świat muzyki. To było dla niego objawienie. Zaczął uczyć się teorii muzycznej: harmonii i kontrapunktu w Konserwatorium paryskim pod kierunkiem Jeanine Rueff. Otrzymał solidne wykształcenie muzyczne, grając od czasu do czasu na gitarze elektrycznej. Już w 1960 r. Jean Michel zagrał w paru zespołach jazzowych, między innymi „Mystères IV”, z którym otrzymał nagrodę Foire de Paris. 1968 r. był kamieniem milowym w karierze Jean Michela: spotkał wówczas Pierre Scaeffera i opuścił konserwatorium wraz z grupą muzyków i naukowców poszukujących nowych rozwiązań muzycznych. Jean Michel, zainteresowany muzyką elektro-akustyczną, zaczął ekseperymentować z magetofonem i taśmą magnetofonową tworząc pierwsze swoje kompozycje. Odkrył również syntezatory VCS 3 i Moog. W 1969 r. skomponował swoje pierwsze utwory elektro-akustyczne „Happiness is a sad song” dla Domu Kultury w Reims i „Erosmachine”, którego temat bazuje na dźwięku ostrza nożyczek pocierających o strunę fortepianu. W 1971 r. Jarre tworzy partuturę do baletu „Aor” dla Norberta Schmucki i staje się namłodszym kompozytorem muzyki operowej. Wkrótce potem tworzy muzykę do utworów „Le Labitynthe” i „Dorian Grey”. Prawdziwa kariera Jean-Michela rozpoczyna się jednak w 1976 r. wraz z wydaniem albumu „Oxygène”, gdzie wykorzystał syntezatory analogowe. Album Jarre’a stał się wydarzeniem na skalę międzynarodową, jego sukces był wyjątkowy. W 1977 r. Jarre zostaje Osobowością Roku nominowaną przez miesięcznik amerykański „People”. Wkrótce potem, żeni się z aktorką brytyjską Charlotte Rampling i ma z nią syna-Davida.

Lista jego późniejszych albumów płytowych i sukcesów jest bardzo długa:

• 1978: Equinoxe
• 1981: Les Chants Magnétiques – Magnetic Fields
• 1983: Musique pour Supermarché
• 1984: Zoolook
• 1986: Rendez-vous
• 1988: Révolutions
• 1990: En attendant Cousteau – Waiting For Cousteau
• 1993: Chronologie
• 1997: Oxygène 7-13
• 1998: Odyssey Through O2
• 2000: Metamorphoses
• 2001: Interior music
• 2002: Sessions 2000
• 2003: Geometry of Love
• 2004: AERO
• 2007: Téo & Téa
• 2007: Oxygène 5.1

Karimouche

Carima Amarouche urodziła się 6 marca 1977 w Angoulême, jest aktorką, tancerką i piosenkarką zarazem. Zaczynała jako kostiumolog w teatrze, później tańczyła w grupie hip-hopowców a w końcu zdecydowała się sama stworzyć swój własny café-théâtre. Współpracowała z grupą Zebda, jej teksty pisał Jacques Chambon. Ta młoda artystka, niedawno odkryta, eksperymentuje z akustyką szarych klatek schodowych i zabawnymi tekstami pełnymi gier słownych i paradoksów. Wykorzystuje wszystkie gatunki muzyczne, od klasyki piosenki francuskiej, poprzez hip-hop, slam i rap. Mówi sama o sobie, że jest fanką Fréhela i Brela, co widać w jej tekstach. Jej muzyka nieodłącznie związana jest z miastem, lecz jednocześnie jest to jej własne miasto, jej własny świat. Uwielbia deski sceniczne i kostiumy teatralne.Jej pierwszy album – „Emballage d’origine”/”Atmosphériques” ukazał się w 2010r. i od razu odniósł wielki sukces.

Jej najlepsze piosenki to:
„Ché pas c’ke j’veux”
„Petit kawa”
„Atmosphère”
„Je parle trop”
„Raggamuffin”

Kaolin

Francuski zespół rockowy, którego członkowie pochodzą z Owerni z miasta Montluçon. Ich pierwsza płyta „Mélanger les couleurs” ( Mieszanie kolorów) ukazała się w 2006 r. , wydany przez niezależne wydawnictwo Athome, następny album „Des ballons rouges” (Czerwone Balony), stanowiący solowy występ Guillaume Cantillon został wydany przez Cinq7, również niezależnego wydawcę.
18 października 2010 Kaolin powrócił na rynek płytowy w wielkim stylu, z albyumem płytowym „CRois-moi”, składającym się z utworów z udziałem takich sław jak Renan Luce, Miossec i Bashung. Charakter utworów zmienił się z post-rocka na zdecyowany pop.

Członkowie zespołu:
Guillaume Cantillon – gitara, śpiew
Ludwig Martins „Lulu” – gitara, śpiew
Julien Cantillon „Jeune” – gitara, śpiew
Olivier Valty – perkusja

Dotychczas wydane płyty „Kaolin”:
2002 : Allez
2004 : De retour dans nos criques
2006 : Mélanger les couleurs
2010 : Kaolin

Emily Loizeau

Urodziła się w rodzinie francusko-brytyjskiej 7 lutego 1975 r. Jej babcia była aktorką (Peggy Aschtroft). Emily usiadła po raz pierwszy do fortepianu już w wieku 5 lat. Potem nauczyła się także grać na skrzypcach i kontrabasie. Pierwsze koncerty zaczęła dawać we Francji, ucząc się jednocześnie w Anglii. Jako nastolatka marzyła także o karierze teatralnej i była bliska porzucenia muzyki dla desek scenicznych. Jednakże w 2001 r. pierwsza piosenka Emily ” Balthazar” przekonała ją, że takie właśnie jest jej powołanie. Zaczęła wówczas komponować oryginalne utwory, insiprowane zarówno twórczością George’a Brassensa jak i Boba Dylana czy Beatelsów. W 2004 r. firma Sony podpisała z Emily kontrakt, który pozwolił jej na wydanie pierwszej płyty: „Folie en tete”. Jako piosenkarka prawdziwie dwujęzyczna, Emily zaśpiewała bez trudu z amerykańskim piosenkarzem Andrew Birdem, a w 2005 r. otrzymała nagrodę SACEM na festiwalu chórów w Hauts-de-Seine. Prawdziwy sukces przyszedł jednakże z zespołem TRYO i Franckiem Monnet, dzięki którym w styczniu 2006 r. ukazał się album „L’autre bout du Monde”, który od razu okazał się wielkim hitem. W tym samym momencie Emily utraciła jednak ojca i siostrę, którzy zniknęli bez śladu. Podczas promocyjnego tournée Emily wystąpiła na scenie w wielu miastach w całej Francji. Współpracowała z piosenkarzami takimi jak: Renan Luce i z zespół Dionysoos, z grupą Moriarty, z Thomasem Fersenem, Olivią Ruiz, Jeanne Cherhal i Niną Morato. 9 listopada 2009 r. otrzymała Prix Constantin dla nowej artystki na deskach OLIMPII. Jej piosenki inspirowane są muzyką folk, a ich źródeł szukać można w różnych językach. Emily nadaje swym utworom niepowtarzalny charakter.

Christophe Maé

Jest obecnie na samym szczycie francuskich list przebojów w M6. Bożyszcze nastolatek, ulubieniec publiczności. Kim jest Christophe Maé? Urodził się w Carpentras 16.10.1975 . Od najmłodszych lat uczył się grać na gitarze, na skrzypcach i na perkusji. Choć pasjonował się grą w tenisa, musial porzucić sport powodu reumatycznego zapalenia stawów, które unieruchomiło go w wieku 16 lat. Wykorzystał ten czas, aby nauczyć się grać na harmonijce i odkryć muzykę Boba Marleya i Stevie Wondera. Od 18 roku życia zaczyna występować w barach i na rozmaitych uroczystościach, śpiewając utwory bluesowe, reggae i soulowe. Poznaje takie sławy jak Cher, Seal czy Jonathan Cerrada. W 2005 r. został zauważony przez Dove Attia, który zaproponował mu rolę w komedii muzycznej „Król Słońce”, gdzie zagrał królewskiego brata. Dzięki sukcesowi filmu, Christophe poznaje Zazie, która pisze dla niego tekst do jego przyszłego albumu solowego. Niestety sukces kinowy nieco przeszkodził mu w karierze piosenkarza. Dopiero w 2007 r. wychodzi jego pierwsza płyta zatytułowana „Mon paradis” (Mój raj). Staje się ona szybko diamentową płytą z rekordową sprzedażą ponad półtora miliona egzemplarzy. Według dziennika Le Figaro, Christophe zarobił na niej bagatela…1 750 000 euro w 2007r.! Rozpoczął wówczas swoje pierwsze tournée solo. Koncertuje w Zenith i bierze udział w koncercie grupy „Les Enfoirés”. Nagrodzony NRJ Music Awards i Victoire de la Musique jako objawienie publiczności, podpisał w czerwcu 2008 r. apel przeciwko ściąganiu muzyki z internetu.

Najbardziej znane utwory:

• On s’attache
• Un sourire, un espoir pour la vie
• Étreintes fatales
• Pas de différences
• Dingue Dingue Dingue
• J’ai laissé
• Je me lâche
• Dans ma tête

Mireille Mathieu

Urodziła się 22 lipca 1946 w Avignon. Była najstarszą z czternaściorga rodzeństwa i pochodziła z biednej rodziny. Jako dziecko pracowała w fabryce kopert, aby zarobić na lekcje śpiewu. Jak można się domyślać, uwielbiała nagrania Edith Piaf i Marii Callas. Jej występ we francuskiej telewizji w konkursie „Tele Dimanche – Jeu de la Chance” okazał się wielkim sukcesem, a swoją pierwszą płytę nagrała w 1969 roku. Zasłynęła na przełomie lat 60. i 70. takimi utworami jak „Acropolis Adieu”, „Paris un tango”, „Santa Maria de la mer”. Przez niektórych określana jako druga Edith Piaf, śpiewa m.in. po francusku i niemiecku. Od tamtej pory jej kariera potoczyła się błyskawicznie – wystąpiła w ponad 11 krajach, była laureatką wielu nagród festiwalowych, wydała ponad 100 albumów i nagrała ponad 1200 piosenek. W roku 1999 otrzymała Order Legii Honorowej – w swoim rodzimym kraju uznawana jest za symbol i ambasadorkę francuskiej kultury. W ciągu 40-letniej kariery śpiewała z artystami takimi jak: Charles Aznavour, Paul Anka, Barry Manilow, Placido Domingo i Tom Jones. Utrwaliła w świadomości słuchaczy charakterystyczny wizerunek sceniczny – prosta, klasyczna grzywka oraz niebanalne, eleganckie kostiumy stały się jej znakiem rozpoznawczym. W latach 1978-85 użyczała swojej twarzy Mariannie – słynnemu francuskiemu symbolowi kobiety we frygijskiej czapce.

M

Mathieu Chedid urodził się 21 grudnia 1971 r. w ekskluzywnej dzielnicy paryskiej Boulogne-Billancourt. Jego ojciec – Louis Chedid był piosenkarzem, dziadek-pisarzem, a babcia – poetką. Mathieu wcześnie zaczął karierę, już jako 7-latek wykonywał dla taty podkład muzyczny jako „chórek” wraz ze swoją siostrą Emilie. Później śpiewał w różnych zespołach, między innymi z Julien Voulzy i Pierre Souchon, którzy również byli synami znanych piosenkarzy ( Laurent Voulzy i Alain Souchon). Stworzyli nawet razem kilka zespołów (Tam Tam, Les bébés fous czy Piossons rouges), jednak zespoły te nie przetrwały zbyt długo. Akompaniował także na gitarze takim sławon jak NTM, Sinclair, Gérard czy Faudel. Był wielbicielem Jimmiego Hendrixa. W 1997 r. wydał swój pierwszy albym płytowy solo „Le Baptême” (Chrzest), wprowadzając jednocześnie swój nowy pseudonim – M i swoją oryginalną fryzurę. Stworzył siebie na nowo na scenie, zaczynając od małych salek, kończąc na wielkich halach koncertowych na miarę Olimpii.

Następne albumy płytowe M:

• 1999 r. – „Je Dis Aime”,
• 2000 r. – nagroda Victoires de la Musique – M zostaje nagrodzony za najlepszy koncert i jako najlepszy artysta roku,
• 2003 r. – „Labo M” i „Qui de nous deux”,
• 2004 r. – „Leçons de musique” DVD z oryginalnymi pomysłami na naukę gry na gitarze,
• 2005 r. – M zostaje nagrodzony w aż 4 kategoriach Victoires de la Musique: jako najlepszy wykonawca męski, za najlepsze piosenki (album „Qui de nous deux”), najlepsze tournée i najlepszy DVD muzyczny („Leçons de musique”)

Yannick Noah

Urodził się we Francji w mieście Sedan 18 maja 1960r. Jego ojciec, z pochodzenia Kameruńczyk był zawodowym piłkarzem, matka, Francuzka -nauczycielką. Yannick miał trzy siostry, a jego dziadek od strony matki był poetą. Gdy mały Yannick miał 3 lata, jego rodzina przeprowadziła się do Yaoundé, stolicy Kamerunu. Tam właśnie, w kraju gdzie istniały tylko nieliczne korty, Yannick odkrył tenis, który stał się jego pasją . W 1971 r. Amerykanin- Arthur Ashe podarował mu rakietę tenisową, a gdy Yannick skończył 11 lat wyjechał do Nicei,aby grać w tenisa. Jego kariera miała niezwykły przebieg: wiele lat sukcesów w sporcie, głównie na kortach Rolland-Garros.Grał z takimi sławami jak Ivan Lendl, Mats Wilander, Borg, Henri Leconte, Boris Becker i inni. W 1991 r. , po serii porażek, Yannick postanowił zakończyć swoją karierę tenisowa i zostać trenerem drużyny Francji w Pucharze Davisa. Był doskonałym trenerem, pod jego kierunkiem Francuzi zdobywają puchar w 1991 r, później w 1996. Yannick potrafił także zmotywować zespół piłkarski Paris-Saint Germain ( 1996r) i tenisistki w turnieju Fed Cup (1997r.). Równolegle z karierą sportową, Yannick zajmuje się swoją drugą pasją-muzyką. Jego pierwsza piosenka- „Saga Africa” staje sie przebojem lata 1991. Później piosenkarz wyda jeszcze wiele albumów, ostatnio, w 2010 r. „Frontières”. Yannick jest ojcem 5 dzieci , trzykrotnie żonaty jest obecnie mężem Isabelle Camus. Jego liczne talenty ujawniły się także w kinematografii, w 2009 r zagrał w dwóch filmach: „King Guillaume” (Pierre-François Martin-Laval) i „Safari” (Olivier Baroux). Tenisista, piosenkarz i aktor jest także aktywnym działaczem politycznym. Bardzo przeciwny obecnemu prezydentowi, zadeklarował w 2005 r. „Si jamais Sarkozy passe, je me casse!” ( „Jeśli Sarkozy wygra, ja spadam”) i zrealizował swoją zapowiedź wyjeżdżając w 2008r. do Stanów.

Pascal Obispo

Pascal Obispo urodził się w miejscowości Bergerac 8 stycznia 1965r. Jego ojciec był piłkarzem drużyny z Bordeaux ( Max Obispo). Jego pseudonim artystyczny jest anagramem Pablo Picasso. W latach ’80 zaczął śpiewać i grać salsę, w 1990r. wydał swoją pierwszą płytę „Le long du fleuve”. Druga płyta „Plus que tout au monde” odniosła wielki sukces i piosenki Pascala stały się modne : „Plus que tout au monde”, „Tombé pour elle”, „Lucie” „Personne” i „Fan”. Piosenkarz jest znany ze swoich dziwnych strojów i niesamowitych fryzur. Stara się wykorzystywać swoją popularność dla celów humanitarnych: jest zaangażowany w walkę z AIDS razem z innymi piosenkarzami takimi jak Patricia Kaas, Florent Pagny czy Johnny Hallyday. Jest autorem wielu tekstów ( m.in. dla Céline Dion), kompozytorem, wykonawcą i często występuje w duetach z innymi piosenkarzami (np. Calogero, Natasha St Pier, Johnny Hallyday). W 2000 r. poślubił Isabelle Funaro i wkrótce potem urodził mu się syn Sean, któremu zadedykował swoją piosenkę „Millésime”. W 2001 r. został wybrany Artystą Roku przez NRJ Music Awards. W 2008 r. zakochał się w piosenkarce Jenifer, ale już w 2009 r. doszło do ich rozstania. W 2010 r. Pascal Obispo rozpoczął internetowy casting do swojej komedii muzycznej „Adam i Ewa”. Premiera tego przedstawienia przewidywana jest na 2012 r.

Natasha St Pier

Urodziła się10 lutego 1981 w Bathurst, w Nowym Brunszwiku w Kanadzie. Jej rodzicami są Mario St-Pierre (dyrektor więzienia) i Rose-Marie Bard (pielęgniarka), ma młodszego o cztery lata brata Jonathana. Od 8. roku życia brała lekcję muzyki – śpiewu klasycznego i popularnego, baletu, jazzu, gry na pianinie. W 1992 uczestniczyła w programie dla młodych talentów Sweet People Show, realizowanym przez lokalną telewizję Quebecu, rok później została finalistką konkursu Le Pouvoir de la Chanson (Moc piosenki) i zwróciła uwagę Celine Dion oraz producentów Regean i Michela Lacroix. W styczniu 1995 podpisała pierwszy kontrakt z Regean i Lacroix (wytwórnia Mi Re La). W lipcu 1995 nagrała piosenkę Le Parcours du coeur (Droga serca), szeroko rozpowszechnianą przez stacje radiowe w Kanadzie. W sierpniu 1996 wydała pierwszy album Emergence (kompozytor Steve Baracatt); dwie piosenki z tej płyty znalazły się na wysokich miejscach na listach przebojów (Il ne sait pas, Sans le savoir). Sukces płyty sprawił, że piosenkarka – kształcąca się w szkole średniej o profilu biologicznym – zaczęła planować karierę artystyczną. Nieporozumienia z agentami spowodowały jednak zawieszenie występów na kilka lat. Powróciła do muzyki w 1999 z pomocą doświadczonego producenta Guya Cloutiera. Występowała w musicalach, nagrała płytę Notre Dame de Paris (2000 z piosenkami musicalowymi w języku angielskim). W kwietniu 2000 wydała kolejną płytę A chacun son histoire; była autorka tekstów do niektórych piosenek. Płyta była promowana w kolejnym roku także w Europie, gdzie St-Pier uczestniczyła w trasie koncertowej Garou. W maju 2001 reprezentowała Francję na konkursie Eurowizji, z piosenką Je n’ai que mon ame zajęła 4. miejsce. Wielki sukces odniosła piosenka All I have is my soul. Od tego czasu odnosi liczne sukcesy, została laureatką wielu nagród przemysłu muzycznego w Kanadzie i Francji, odbyła kilka udanych tras koncertowych. Śpiewała m.in. na jubileuszu 60-lecia urodzin piosenkarza Johnny’ego Hallyday’a. Wydała również kolejne płyty – w marcu 2002 De l’amour le mieux, w lipcu 2003 L’instant d’apres.

Vanessa Paradis

Urodziła się 22 grudnia 1972 r. w Saint-Maur-des-Fossés (departament Val-de-Marne). Stała się sławna już w wieku 15 lat, gdy nagrała swoją pierwszą płytę z przebojem „Joe la Taxi”, który błyskawicznie stał się hitem nie tylko we Francji, ale w całej Europie. Od 1998 roku jest towarzyszką życia Johnny’ego Deppa, który jest ojcem jej dwojga dzieci: Lily Rose( 12 lat) i Jacka Johna Christophera (9 lat). Oboje- Vanesa i Johnny mieszkają po troszę we Francji i w Stanach Zjednoczonych. Pisał dla niej teksty Serge Gainsbourg, Alain Bashung. Występowała na scenie z takimi sławami jak Charles Aznavour, Francis Lalanne, Jeanne Moreau czy Ben Harper. Wystąpiła w wielu filmach, między innymi : „Noce blanche”( za który dostała Cezara), „Elisa”, „Un amour de sorcière”, „La fille sur le pont” i kilku innych, które nie odniosły sukcesu. Była przez wiele lat twarzą perfum „Coco”, współpracowała z firmą Chanel, Karlem Lagerfeldem, Miu Miu i firmą wysyłkową La Redoute. Czterokrotnie odznaczona nagrodą Victoires de la Musique (w 1990, 1991, 2008 i 2009 r.) i wielokrotnie nominowana do nagrody NRJ Music Awards, zaśpiewała słynną piosenkę „Le Torbillon” na otwarcie Festiwalu w Cannes w 1995 r. wraz z Jeanne Moreau. Pomimo nieskończonych studiów i przerw w karierze na dzieci, Vanessa cieszy sie niesłabnącą popularnością we Francji, ostatnio mogliśmy ją zobaczyć w filmie „L’arnacoeur” ( Heartbraker) wraz z Romainem Durisem. Wkrótce na ekrany wejdzie nowy film z Vanessą- „Le café de Flore” (reż.Jean-Marc Vallée).

Rose

Keren Meloul urodziła się 24 maja 1978 r. Jej artystyczny pseudonim pochodzi od tytułu filmy Marka Rydella, zainspirowanego życiem Janis Joplin. Jej dziadek wyemigrował z Włoch, aby zamieszkać w Nicei. Jemu też dedykowany był utwór „Ciao Bella”. Matka Keren była dekoratorka, ojciec agentem od nieruchomości. Po ukończeniu studiów prawniczych, Keren pracowała przez 2 lata w paryskim przedszkolu, zanim zdecydowała się na poważnie poświęcić muzyce. Na początek wystąpiła na sali Olimpii w 2006 r. u boku słynnego Alain Souchona. Później występowała z Axelle Red, Olivią Ruiz i z zespołem The Servant. W 2007 r. Rose wyruszyła na tournée po prowincji, później trafiła również do „Café de la Danse” i „Cigale” w Paryżu. W kolejnym roku kontynuowała występy na prowincji oraz pojawiła się powtórnie w Olimpii. W 2008 r. wyszła za mąż za Bensé, niestety już po roku nastąpił rozwód. Obecnie Rose jest mamą małego chłopczyka o wdzięcznym imieniu Solal, który urodził się 8 czerwca 2011 r. Jej najbardziej znane przeboje to : „La Liste”, „Ciao Bella”, „Sombre con”. W 2009 r. wyszedł nowy album piosenek Rose pod nazwą „Les souvenirs sous ma frange ” (Wspomnienia spod mojej grzywki).

Raphaël

Raphaël Haroche urodził się 7 listopada 1975 r w Paryżu. Jego matka była z pochodzenia Argentynką, a ojciec rosyjsko-marokańskim Żydem. Oboje rodzice pracowali jako adwokaci i wydawcy. Raphaël spędził dzieciństwo w dzielnicy Boulogne-Bilancourt, potem uczęszczał do ekskluzywnego liceum Henri IV. Był zalęknionym i zakompleksionym nastolatkiem, który nudził się w szkole. Jako dziecko zaczął grać na pianinie, później także na gitarze. Jego idolami byli: David Bowie, Bob Dylan, Jimmie Hendrix, Renaud i Barbara. W 1999 r. Raphaël skończył wydział Praw Autorskich i Artystycznych na Uniwersytecie Paris 2 i natychmiast potem wydał swój pierwszy album „Hôtel de l’univers” wraz z Caroline Manset. Album sprzedał się w ilości 65 tys. egzemplarzy i zachęcił młodego Raphaëla do występów w hali widowiskowej Olimpia u boku Vanessy Paradis (2001) i Davida Bowie (2002). Wkrótce potem nastąpił szereg sukcesów: piosenka „Sur la route” zaśpiewana w duecie z Jean-Louis Aubert (2003), album „Caravane” (2005), który przyniósł Raphaëlowi nagrodę dla diamentowej płyty (sprzedała się w ilości 1,8 miliona egzemplarzy!) i nagroda Victoires de la Musique w 2006r dla najlepszego artysty roku, najlepszej płyty i najlepszej piosenki (Caravane). W sumie Raphaël wydał dotychczas 7 albumów płytowych, wziął udział w filmie „Ces amours-là” Claude Lelouche’a, napisał 3 piosenki dla Zaz i wystąpił w licznych koncertach i tournées. Prywatnie jest żonaty z aktorką Melanie Thierry i ma synka Romana, urodzonego 24 maja 2008r.

Dyskografia Raphaëla:

• 2000 : Hôtel de l’univers
• 2003: La réalité
• 2005: Caravane
• 2006: Résistance à la nuit
• 2007: Une nuit au Châtelet
• 2008: Je sais que la Terre est plate
• 2010: Pacific 231

Mc Solaar

MC Solaar (właściwie Claude M’Barali) ur. 5 marca 1969r. to legenda francuskiego rapu. Z jego twórczością zapoznała się spora grupa słuchaczy nie tylko we Francji, ale i poza granicami tego kraju. Solaar urodził się w Dakarze w Senegalu. Sześć miesięcy po narodzinach Claude’a, jego rodzice wyemigrowali do Francji, gdzie dorastał. W wieku 12 lat wyjechał na 9 miesięcy do Egiptu, gdzie pierwszy raz usłyszał rap. Po powrocie do Paryża postanowił zająć się tym gatunkiem muzyki. Wcześniej tworzył graffiti, na murach podpisywał się jako SOAR oraz SOLAAR. W 1991r. ukazał się pierwszy singiel MC Solaara „Bouge de là”, oparty na samplu z utworu „The Message” zespołu Cymande. Producentem nagrania był przyjaciel Claude’a – Jimmy Jay. Jego twórczość cechuje zabawa słowem i poetyckie teksty, często poruszające problemy natury filozoficznej. Współpracował z wieloma artystami z hip-hopowego półświatka m in. z brytyjską grupą Urban Species, oraz z amerykańskimi artystami: Missy Elliott (gościnny udział w utworze „All N My Grill”) oraz Guru z zespołu Gangstarr (udział w utworze „Le Bien, Le Mal” z płyty „Jazzmatazz vol. 1). Od 1996r. przez 4 lata spotykał się z francuską piosenkarką i aktorką Ophelie Winter. 7 maja 2004. ożenił się z aktorką Chloé Bensemoun, z którą ma syna, Romana.

Czterokrotnie nagradzany w konkursie Victoires de la Musique:

• 1992 jako zespół roku
• 1995 jako najlepszy wynkonawca męski roku
• 1995 za najlepszy teledysk roku – „Nouveau Western”
• 2008 za najlepszą płytę miejską roku – „Chapitre 7”

Sexion d’Assaut

Francuski zespół rapowy, który powstał na początku 2000r. Składa się z 8 muzyków: Maitre Gims ( Gandhi Bilel Djuna) , Petrodollars ( Lionel Dahi), Lefa (Karim Fall), Doumams ( Mamadou Baldé), Black Mesrimes (Alpha Diallo), Adams, Maska ( Bastien Souleyman Vincent), Jeryzoos ( Karim Ballo) i Barack Adama ( Adama Diallo). Wszyscy członkowie zespołu pochodzą z Paryża, gdyż , jak deklarują w wywiadzie dla „Parisien”: „W stolicy biedni mają większy kontakt z bogatymi niż na przedmieściach. Możesz mieszkać w super dzielnicy na ostatnim piętrze, w pokoju dla służby wraz z cała rodziną”. Pierwszy wspólny projekt grupy narodził się w 2005 r., była to płyta „Le Pacte”, w wykonaniu czterech muzyków : Black Mesrimes, Backry, Adams Diallo i Maître Gims. Później, w piwnicach Châtelet- Les Halles dołączył do nich Dawala oraz duet Dry i Demon One. W 2005 r. powstaje pierwsza wspólna płyta całego zespołu- „La Terre du Milieu”, pod którą podpisuje się Waiti B. W 2006 r. Maitre Gims wykonuje solo utwór „Pour ceux qui dorment les yeux ouverts” i pod tym samym tytułem ukazuje się jego płyta. W 2007 r. pojawia się klip „Histoire pire que vraie”, która wywołuje ostrą polemikę. W 2008 r. wychodzi album zatytułowany „Le Renouveau”, nadal pod nazwą Wati B, w którym odnajdujemy już wszystkich piosenkarzy. W 2009 r. wyszedł pierwszy street album zespołu pod nazwą „L’Ecrasement de tête”, bez jednego z muzyków-Petrodollars, który wyjechał do Stanów. W 2010 r. zespół wydaje album „L’école des point vitaux”, który osiaga niebywały sukces i sprzedaje się w ilości 19 tys. egzemplarzy. We wrześniu 2010 r. wokół jednego z piosenkarzy zespołu, Doumam’sa rozpętała się prawdziwa burza, gdyż okazało się iż pobił dotkliwie swoją żonę. Był on sądzony 10 listopada 2010 r. za przemoc małżeńską i obrazę funkcjonariusza policji. Zespół ma też opinię homofobicznego, gdyż w pierwszych płytach można znaleźć teksty dyskryminujące homoseksualistów. Jednakże obecnie jeden z piosenkarzy grupy- Lefa, który uprzednio ostro krytykował homoseksualzm, przeprosił za swoje stwierdzenia. Mimo to radio NRJ zerwało współpracę z zespołem, a w wielu francuskich miastach przewidzianych na trasie tournée zespołu, anulowano ich koncerty.
Oficjalna strona zespołu: www.sexiondassaut.com.

TRYO

Grupa francuskich piosenkarzy tworząca pod silnym wpływek reggae. Grupa istnieje od 1995 r, kiedy to Guizmo i Manu Eveno spotkali Christophe Mali. Nieco później dołączył do nich perkusista Daniel Bravo. Tak więc, pomimo nazwy „Tryo” w istocie składa się z czterech muzyków: Guizmo, Christophe Mali, Manu Eveno, Daniel „Danielito” Bravo. Ich producentem jest Bibou, który również aktywnie uczestniczy w pracy zespołu. Na początku zespół tworzył pod wpływem muzyki reggae, tak powstały dwie pierwsze płyty: „Mamagubida” i „Faut qu’ils s’activent”. Trzeci ich album „Grain de sable” z 2003 r. otwiera sie bardziej na wpływy innego rodzaju muzyki. Ostatnia płyta: „Ce que l’on sème” z września 2008 r. proponuje muzykę ze wszystkich stron świata np w piosenkach: Mrs Roy, Tombé mal czy El dulce de leche. Po wydaniu tej płyty, zespół wyjechał na tournée po całej Francji, a potem po Kanadzie. Członkowie zespołu działają aktywnie na rzecz rozpowszechniania świadomości ekologicznej. Zespół popiera akcje Greenpeace i jest przeciwny nielegalnemu ściąganiu muzyki z internetu. Guizmo poparł projekt ustawy „Création et Internet”, przygotowanej przez minister kultury Christine Albanel poprzez petycje „Lista 1000” SACEM.

ZAZ

Isabelle Geffroy urodziła się w Tours w 1980 r. Jej styl muzyczny to surowa mieszanka cygańskiego jazzu, muzyki soulowej i akustycznej. Zaz stała się niedawno nową gwiazdą francuskiej estrady. Swoją muzyczną karierę zaczęła w 2001 r, jako piosenkarka „variétés” w orkiestrze. Pięć lat później przyjechała do Paryża, aby podbić kabarety, ulice i salki paryskich kawiarni. W 2007 r. Zaz, której głos przypomina głos Edith Piaf, odpowiedziała na ogłoszenie producenta i kompozytora Kerredina Soltaniego. Poszukiwał on piosenkarki jazzowej o lekko ochrypłym głosie i uległ bez reszty urokowi Zaz. To dzięki niemu powstał jej pierwszy album pod nazwą „Play on”. Wkrótce potem Zaz spotkała na swej drodze artystycznej Raphaëla, który napisał dla niej szereg piosenek. W 2010 r. Zaz podpisała kontrakt ze studiem nagrań Caramba i wydawcą Sony ATV. Od tego momentu rozpoczęła się jej spektakularna kariera: została zaproszona do programów telewizyjnych :Tarata i Chabada, dzięki którym stała się sławna. Album Zaz jest w sprzedaży od 10 maja 2010 i plasuje się na pierwszym miejscu w rankingach sprzedaży od wielu miesięcy bez zmian.